Маленькi прынц
Шрифт:
– Мiльёнаў чаго?
Дзелавы чалавек зразумеў - няма нiякай надзеi, што яго пакiнуць у спакоi.
– Мiльёнаў гэтых дробненькiх штучак, якiя часам вiдны ў паветры.
– Мух?
– Ды не, дробненькiя такiя, зiхоткiя...
– Пчолы?
– Ды не. Дробненькiя такiя, залатыя... На iх яшчэ любяць глядзець ды марыць розныя лайдакi. Але я - чалавек сур'ёзны! У мяне няма часу на мары.
– А! Зоркi?
– Во-во. Зоркi.
– I што ты робiш з пяццюстамi мiльёнамi зорак?
–
– I што ты робiш з гэтымi зоркамi?
– Што я з iмi раблю?
– Але.
– Нiчога не раблю. Я iмi валодаю.
– Валодаеш зоркамi?
– Так.
– Але я ўжо бачыў аднаго караля, якi...
– Каралi не валодаюць. Яны толькi "пануюць над". Вялiкая рознiца.
– I што табе з гэтага валодання зоркамi?
– Яно прыносiць мне багацце.
– А нашто табе быць багатым?
– Каб купляць iншыя зоркi, калi хто-небудзь iх адкрые.
"Ён разважае амаль так, як той п'янiца", - падумаў Маленькi прынц.
– А як можна валодаць зоркамi?
– Зоркi чые?
– нездаволена запытаўся дзялок.
– Не ведаю. Нiчые.
– Значыць, яны мае, раз я першы дадумаўся да гэтага!
– I гэтага дастаткова?
– Ну безумоўна! Калi ты знойдзеш дыямант, якi нiкому не належыць, ён твой. Калi ты знойдзеш востраў, якi нiкому не належыць, ён твой. Калi ў цябе першага ўзнiкла iдэя, ты бярэш на яе патэнт: яна твая.
– I то праўда, - згадзiўся Маленькi прынц.
– I што ты з iмi робiш?
– Проста распараджаюся iмi. Лiчу i пералiчваю, - адказаў дзялок.
– Цяжкая работа. Але я чалавек сур'ёзны.
Маленькi прынц усё яшчэ не быў задаволены.
– Калi ў мяне ёсць шалiк, я магу закруцiць яго на шыю i ўзяць з сабой. Калi ў мяне ёсць кветка, я магу сарваць яе i ўзяць з сабой. А ты ж не можаш пазбiраць зоркi!
– Не, але я магу пакласцi iх у банк.
– Як гэта?
– А так: пiшу на паперчыне, колькi ў мяне зорак. Потым кладу гэтую паперчыну ў шафу i замыкаю яе на ключ.
– I ўсё?
– Гэтага дастаткова!
"Займальна, - падумаў Маленькi прынц.
– I досыць паэтычна. Але не так ужо гэта i сур'ёзна".
Што сур'ёзна, а што не сур'ёзна - Маленькi прынц разумеў па-свойму, зусiм не так, як дарослыя.
– У мяне ёсць кветка, - сказаў ён.
– I я штодня палiваю яе. У мяне ёсць тры вулканы, i я штодня чышчу iх. Чышчу нават той, якi даўно патух. Да прыгоды не тры годы! Гэта карысна маiм вулканам, гэта карысна маёй кветцы, каб я валодаў iмi. А якая карысць ад цябе зоркам?..
Дзялок разявiў рот, але не знайшоў, што адказаць, i Маленькi прынц пайшоў далей.
"Дарослыя сапраўды проста звышнезвычайныя людзi", - падумаў
ХIV
Пятая планета была надзвычай цiкавая. Яна аказалася найменшай з усiх. Там хапала месца толькi для вулiчнага лiхтара i лiхтаршчыка. Маленькi прынц нiяк не мог дацямiць, навошта патрэбен быў у небе, на бязлюднай, пустой планеце, вулiчны лiхтар i лiхтаршчык. Аднак ён падумаў:
"Можа, гэты чалавек не ў сваiм розуме? I ўсё ж ён не такi дурны, як кароль, славалюб, дзялок i п'янiца. У яго рабоце ёсць хоць нейкi сэнс. Калi ён запальвае свой лiхтар - дык нiбыта нараджаецца яшчэ адна зорка цi кветка. Калi гасiць яго - дык нiбы зорка цi кветка засынаюць. Цудоўны занятак. Гэта сапраўды карысна, таму што прыгожа".
Прынц ступiў на планету i з павагай павiтаўся з лiхтаршчыкам.
– Дзень добры. Навошта ты зараз патушыў свой лiхтар?
– Такi ўгавор, - адказаў лiхтаршчык.
– Добры дзень.
– Якi ўгавор?
– Патушыць лiхтар. Добры вечар.
I ён запалiў яго.
– Тады навошта ж ты зноў запалiў яго?
– Такi ўгавор, - адказаў лiхтаршчык.
– Нiчога не разумею, - пацiснуў плячыма Маленькi прынц.
– А тут i разумець няма чаго, - сказаў лiхтаршчык, - угавор ёсць угавор. Добры дзень.
I патушыў лiхтар.
Потым выцер успацелы лоб чырвонай клятчастай насоўкай i сказаў:
– Цяжкае ў мяне рамяство. Колiсь гэта было разумна. Уранку я тушыў свой лiхтар, а ўвечары запальваў. I рэштка дня заставалася ў мяне, каб адпачыць, а рэштка ночы - каб выспацца...
– А што, з тае пары ўгавор змянiўся?
– Угавор якраз i не змянiўся, - уздыхнуў лiхтаршчык.
– У гэтым уся бяда. Планета з году ў год абарочваецца ўсё хутчэй, а ўгавор застаецца нязменным!
– Ну i?..
– цiкавiўся Маленькi прынц.
– Ну i цяпер, калi яна робiць адзiн абарот за хвiлiну, у мяне не стала нi секунды пярэдыху. Штохвiлiны то запальвай, то гасi!
– От смешна! Днi доўжацца ўсяго хвiлiну!
– I зусiм не смешна, - запярэчыў лiхтаршчык.
– Мы ўжо цэлы месяц размаўляем з табой.
– Месяц?!
– Канечне. Трыццаць хвiлiн. Трыццаць дзён! Добры вечар!
I ён зноў запалiў лiхтар.
Маленькi прынц з любоўю глядзеў на лiхтаршчыка, якi быў так шчыра верны ўгавору. На памяць прыйшло, як ён калiсьцi перастаўляў з месца на месца крэсла, каб лiшнi раз паглядзець на захад сонца... I яму захацелася памагчы сябру.
– Паслухай... я ведаю, як ты можаш адпачыць, калi захочаш...
– Я ўжо даўно, хачу, - сказаў лiхтаршчык.
Можна ж быць i верным слову i адначасова лянiўцам.