Прасторны дом (на белорусском языке)

Черный Кузьма

Апошнюю фразу Банадысю ўдалося сказаць з такой шчырай iнтанацыяй, што афiцэр распарадзiўся зачынiць ва ўсiм доме акянiцы. Зачыняў iх сам Банадысь. Ён умацоўваў iх як толькi

мог i пабраў знадворку на зашчапы.

Ужо стаяў поўны вечар. Паднiмаўся маладзiк. Дом стаяў на адрыве ад вясковых забудоваў. Было цiха i тут, i там, на вёсцы. Салдаты сядзелi ў кухнi i ў пярэднiм вялiкiм пакоi. Афiцэры вячэралi ў другiм пакоi. Вартавы салдат стаяў у браме на вулiцу. Клава стаяла ў адчыненых дзвярах пунi.

– Iдзi пазабаўляй вартавога, ты ж павiнна ўмець, - сказаў да яе Банадысь.
– Увядзi яго ў пуню, а сама выйдзi.

Клава, ужо ў матчыным адзеннi, пайшла да вартавога немца i асталася стаяць з iм. Неўзабаве яны селi на лаўку. Але хутка пайшлi ў пуню. Банадысь зашчапiў на клямку сенцы i адразу апынуўся ля пунi. Клава выйшла адтуль. Банадысь iрвануў дзверы, зачынiў пуню i ўзяў дзверы на крук. У наступны момант ён ткнуў у саламяную

страху пунi запалку з агнём. Чвэртку хвiлiны яму трэба было на тое, каб дабегчы да дома, распусцiць пры яго сценах раней развязаныя чатыры кулi саломы i падпалiць. Вартавы ў пунi пачаў грукаць у дзверы. Пуня ўжо гарэла зверху. Банадысь паспеў яшчэ прывалiць бервяном сенечныя дзверы i падкласцi ў агонь пры доме саломы. Ён тузянуў за рукаў аслупянелую Клаву, i яна пайшла за iм проста ў поле. За iмi шыбала полымя i чуўся крык. Толькi праз кiламетраў сем Банадысь сцiшыў хаду, выбiраючыся на выкручастую сцежку ў хмызняку. Клава маўчала, паслухмяная, цiхая, добрая, ужо цяпер падобная да малой дзяўчынкi.

– Цi доўга мы будзем так iсцi?
– запытала яна.

– У Шастакоўскiм лесе я найду нашага каваля. Так што, пакуль там у нашым прасторным доме нашы кватаранты выскварацца на ўсе бакi, ты ўжо здолееш усмiхнуцца там у лесе каму сабе захочаш, - адказаў Банадысь Татарынчык.

1944