Прышлы (на белорусском языке)
Шрифт:
Як увайшоў я ў тую лазеньку, думаў, што сэрца адразу спынiцца. I ад таго, што горача, i ад таго, што ў бабулькi маёй быў рэцэпт квасу асабiстага, каб наплюхаць на каменне...
Пакутлiва, то адкрываючы, то заплюшчваючы вочы, я ўсё намагаўся цяпер што-небудзь зразумець. Як i тады, у лазеньцы бабулькi Акулiны. Што ж гэта такое? Нарэшце да мяне дайшло. Туман туманам, але ж туман не можа быць такi белы, не можа так апякаць. Ён хутчэй шызы i халодны. Тут жа, у лагчынцы, побач з Клавай, ён быў чыста-белы. Клаўдзя, нiбы спатыкнуўшыся аб корань,
"Бог ты мой!" - жахнуўся я. Спрабуючы дапамагчы Клаўдзi, я кiнуўся да яе. Ад вялiзных пасмаў туману iшла незразумелая густая гарачыня, якая не дазваляла мне наблiзiцца да яго ахвяры.
"Ёй, напэўна, там страшна няўтульна", - зноў падумаў я, адскочыўшы ад драпежнага гарачага туманнага языка, што пагражальна плюхнуўся ў мой бок.
12. Фiлiпоўскi
Што ж мне рабiць? Ну, вярнуў я гэтага Салдаценкава. А цi той ён? А можа, я сапраўднага ў лесе пакiнуў? I вартаўнiкi праваронiлi! Не, з гэтымi сiстэмамi на Зямлi штосьцi не тое адбываецца. То яны Клаўдзю-дурнiцу пусцiлi на мой агарод, цяпер - Салдаценкава...
Ужо колькi гадоў зямных назiральнiкам раблю, амаль што ачалавечыўся, i ўвесь час балюча спатыкаюся аб нейкiя дурныя перашкоды. Нiяк не магу зразумець, што ж людзi за iстоты такiя? Усё быццам так, як трэба, а яно - на шкоду. Выдумляюць, спрачаюцца, сварацца i ўрэшце забiваюць сябе. Сваёй бесталковасцю. Ну, напэўна, мала тут майго мозгу. Магчыма, мне патрэбны такi мозг, як у чалавека. Але тады я ўвогуле ператваруся чорт ведае ў што. Ужо не будзе Лона i пра лагуну, няхай i не найлепшую, ды пра жонку забудуся... Гэты страшны стан нявер'я ў сябе. I гэтыя тэлеграмы з Цэнтра ўшчэнт расхвалявалi мяне... Эмоцыi... Эмоцыi...
Я працаваў i на Сiрыусе, i на Змеялове. Як i там, тут па iнструкцыi раблю. Зацверджанай у вышэйшых iнстанцыях. I якi толк? Ды хiба я вiнаваты? Вiнаватых заўсёды знойдуць. I пакараюць. Але... Ён заўсёды быў дзiвацкi, гэты род людскi... Мая вiна, што агародзiк свой пасадзiў. А далей усё пайшло ды паехала... Сядзеў бы дома. Як жа ж распазнаць Салдаценкавых? Можа, звесцi разам? Няхай самi разбiраюцца. У такiм выпадку я ўмяшаюся ў зямное жыццё. Запытаць дазволу ў старэйшага назiральнiка? Ён мне ўсё ўспомнiць: i Клаўдзю, i агародзiк, i... Я iдыёт. Даверыўся туману. Не, не буду пытацца дазволу. Звяду двух Салдаценкавых. А раптам i абыдзецца... Як здагадаюся, хто ёсць хто, другога анiгiлюю, i ўсё.
13. Салдаценкавы
Я прачнуўся на досвiтку. Усё яшчэ нiяк не мог апамятацца ад таго, што туман забраў ад мяне Клаўдзю. Я нiколi яшчэ так рана не ўставаў. Правёў рукой па траве. Яна была мокрая ад расы. Пальцы нечакана наткнулiся на штосьцi шурпатае. У сiнiх, ранiшнiх прыцемках, што паступова хавалiся ў гушчары, разгледзеў, што гэта пясок. Нацiснуў мацней. Пясок падаўся пад маiмi пальцамi.
–
– услых сказаў я i пляснуў са злосцi пяцярнёй па пяску.
– Ну ты даеш, браце!
– за спiной пачуўся знаёмы голас.
Я азiрнуўся Перада мною стаяў у такой жа куртцы, як у мяне... Я. Вядома, я дзiўна выказваюся, але як я магу думаць iнакш? Так, гэта быў я. Але цi я?
– Прывiтанне, - сказаў ён i ўсмiхнуўся.
– Прывiтанне, - адказаў я, здзiўлена разглядаючы чалавека, як дзве кроплi вады падобнага на мяне. "Ды ён жа - мой двайнiк!
– нарэшце скемiў я.
– Але адкуль ён мог узяцца? Ды яшчэ тут". Я разумеў, што тут, у гэтым iдыёцкiм лесе, магло здарыцца ўсё, што хочаш. Але каб... Не, гэтага не магло быць. Але ж было! Было!
– Ты ўсё сядзiш?
– пачаў бестурботна мой двайнiк, але я рэзка абарваў яго:
– Згiнь!
– Гэта ты, Мiкалай, ведаеш, дарэмна. Дарма стараешся, - двайнiк засмяяўся i хiтравата паглядзеў на мяне. Яго калючы позiрк працяў мяне да касцей.
– Табе не здаецца, што ў нас з табою мала часу?
– Што ты маеш на ўвазе?
– запытаўся я ў двайнiка, змахваючы з iлба бiсерынкi поту. Пра тое, што я вельмi прамёрз у гэтую ноч, я ўжо не памятаў. Мне рабiлася то горача, то холадна.
– Ды нiчога. Проста мне здаецца...
– Хрысцiцца трэба, калi здаецца, - адрэзаў я, хоць у мяне закралася сумненне. Я яшчэ не зразумеў, чаму i як ён апынуўся тут?
– Уставай. Ты ж любiш Клаўдзю? Чаму тады сядзiш тут? Дзяўчына чакае цябе...
– Адкуль ты ведаеш пра Клаўдзю?
– я ўсхапiўся.
– Пра тое, што я да яе нераўнадушны?
– Дык жа ж ты - гэта я, а я - ты. З амаль непрыкметнымi змяненнямi. Мне здаецца...
– Зноў здаецца?
– Я злосна пакасiўся на яго.
– Ты б лепей у цемру маёй душы не зазiраў...
– А яна ёсць у цябе, душа?
– не пачуў маёй просьбы двайнiк.
Я нiчога не адказаў Iлжэмiкалаю. Што я мог яму сказаць? Якiя контраргументы выставiць на сваё апраўданне? I чаму я павiнен перад iм апраўдвацца? Ён што, следчы цi суддзя маёй душы? Iлжэмiкалай нiхто для нашай рэчаiснасцi, бо iсную я. Пры размове аб Клаўдзi ў мяне ёкнула пад лыжачкай. Так, я люблю яе! Вядома, нiчога благога ў гэтым няма. Але ж яна... Яе забiў туман! О жах! Я зразумеў, што кахаю Клаву, тады, калi яе не стала... Яна не можа чакаць. Яе ўжо няма, памерла...
– Клава памерла, Мiкалай, - панiклым голасам сказаў я. На твары ў Iлжэмiкалая мiльгануў цень пагарды.
– Памёр яе двайнiк.
– Дык i ў яе...
– I ў яе. Паела агурочкаў i раздваiлася. Тое ж самае было i з намi.
– Ты хочаш сказаць, што гэта ўсё... Што ва ўсiм вiнаватыя лясныя агурочкi?
– Я схапiўся за галаву.
– Ды не перажывай ты так!
– нечакана падабрэў Iлжэмiкалай.
– Нiбы цябе на пакаранне смерцю вядуць.
– А дзе ж?.. А хто ж тады стварыў гэты агарод i навошта?