Трошкі далей ад Месяца...

Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

Сяргей. Такое зычаць толькі добрым людзям.

Анэля. А мне ўсё адно, добры ты ці дрэнны. Ты ёсць ты.

Сяргей. Чаму ты пытала, як я да цябе стаўлюся?

Анэля. Таму што зараз ты не павінен унікаць мяне.

Сяргей. Так, гэта праўда. Ну і што ты сказала б, каб я сказаў, што ты мне... падабаешся.

Анэля. Я сказала б: “Хадзем да мяне, пакінь гэты дом, калі табе ўжо раптам так у ім абрыдла. Будзем разам”.

Сяргей.

Што ж, ажаніцца?

Анэля. Нашто, проста будзем удваіх. У мяне свой пакой, і бацькам да гэтага няма справы.

Сяргей. I далей.

Анэля. Я ж не трымаю цябе. Хочаш быць са мной – будзь. Не захочаш – дарога вольная. Нам будзе прыемна разам – вось і ўсё.

Сяргей. Не, Анэля, калі нехта прывязвае да жыцця – хай прывязвае на ўвесь час.

Анэля. Як хочаш. Тваё слова – апошняе.

Сяргей глядзіць на яе з вельмі добрай усмешкай.

Сяргей. Дзяўчына, з гэтага нічога не атрымаецца. Ты даруй мне. Ты добрая часам, ты часам нават шчырая. Магчыма, ты самая падыходзячая да мяне ў маім стане. Ды толькі я не магу. Кахаю. I значыць, дарога ў мяне – іншая.

Анэля. Да яе?

Сяргей. Не, да яе мне ісці немагчыма.

Анэля. Усё, атрымліваецца, было дарэмна.

Сяргей. Малайчына, што сказала. Праўда дарэмнай не бывае.

Анэля. Думай, сaballero, усё адно нашы дарогі сыходзяцца.

Сяргей. Гэта праўда, але часам бывае: ідуць-ідуць дарогі і раптам адна знікае. Недзе ў бур’яне.

Анэля. Мілорд, вы непапраўны. Накшталт таго хлопца, які стаў афіцэрам і падаў рапарт: “Не хачу быць Іванам, хачу быть Ягуарам”.

Сяргей. Анэля...

Анэля. Што?

Сяргей. У мяне да цябе ёсць просьба. Хутка ты даведаешся, што яна зусім асаблівая. Не такая, як другія.

Анэля. Якая?

Сяргей. Не трэба быць такой. За ўсімі тваімі выбрыкамі страшная самота гуляе з гурбамі. Як вецер па снежаньскім полі.

Паўза.

Анэля. Бывайце, Сяргей Ягуаравіч.

Знікла. Сяргей пахітаў галавою.

Сяргей. Дурненькая. Цяжка табе будзе. Нявесела.

Увайшла Альжбета.

Альжбета. Ну як, пакуражыўся? I з гулёнай сваёй развітаўся? Родную душу знайшоў. Андрэй Кузьме родны Хвёдар.

Сяргей. Як Наташа?

Альжбета. Што

табе да Наташы? Плакала дзеўка. Зараз з Вярыгам размаўляе. А ты – ёлуп. I чаго вы шалееце, чаго носам круціце. Як перад пагібеллю. Сэнсу ў галаве яловай зусім няма, адзін бзік.

Сяргей. Францаўна, нічога вы не ведаеце. Цяжка мне, Францаўна.

Альжбета.Усё ведаю, сынок. I ад Наташы ведаю і ад Ганны. Загубіць цябе, Сярожанька, гэта казінае племя – дзеўкі.

Гладзіць яго па галаве. Сяргей рэзка прынік губамі да яе рукі.

Цяжка, ведаю. Дрэнна зрабіў Алесь. Я даўно заўважала. Гэта не на дабро, калі яшчура на шафу ставяць... А ты не судзі бацьку. Не нам людзей судзіць. Пекла няма, але кожнаму яшчэ пры жыцці адплаціцца.

Сяргей. Даруй мне, бабуля, за ўсё даруй. (Устаў.) Не магу я сядзець у хаце. Пайду, прайдуся. На вуліцы пагляджу на будынкі. Снягі такія, шэрань... Трэба наглядзецца.

Выходзіць. Альжбета соваецца па гасцінай, спынілася.

Альжбета. Перашкаджае чалавеку неадукаванасць і дурасць. Каб была разумнай – такое б яму слова сказала, так бы пераканала. Адразу стаў бы вясёлы. (Паўза.) Божа, Божа, судзі ты сам. Дзетак толькі пашкадуй.

Уваходзяць Вярыга і Наташа.

Вярыга. Адна, Францаўна? Сярожа пайшоў? (Сядае за стол.)

Альжбета. Пайшоў.

Вярыга. Падсудны! Не рабіць кіслай міны. Адказвайце лепей, як вы забілі чалавека. Рэчавы доказ – дручок з кулак таўшчынёй.

Альжбета (усміхаючыся праз слёзы). Нічога я не біў і не забіваў. А што на сенажаці біліся – гэта было. Дык ён на мяне, а я ўзяў танюсенькую хлудзіначку ды даў. А так нікога я не біў і не забіваў. (Заплакала.)

Вярыга. Альжбета Францаўна! Ну што гэта вы? Га?

Альжбета. Нічога, нічога, Максімка.

Пайшла. Вярыга ходзіць па пакоі, яўна ўзрушаны.

Вярыга. Наташа, гэта ўсё праўда?

Наташа. Праўда.

Вярыга. Што ж гэта дзяўчына так жорстка ўсё выклала? Якое ж гэта сэрца трэба мець? I што гэта за парода?

Наташа. Яна не адна такая. Іх многа. I зусім дзяўчаты, і дарослыя. Без радасці сустракаюцца, без гора разыходзяцца, лічаць сябе соллю зямлі.