Арсен Томскай. ?рд?ккэ дьулус, санаабыккын ситис

IT эйгэтигэр сахалартан бастакы урбаанньыт. Аан дойдуга биллэр «Синет» уонна «Индрайвер» тэрилтэлэри т?р?ттээбитэ. Интернет к?м?т?нэн ?лэлиир программа, сы?ыарыы айан, элбэх дьон ту?анарыгар анаан о?орбута.

«inDriver» такситынан айаннаабыккыт эбэтэр «Ykt.ru» порталга киирэн сонуннары аахпыккыт, к?рб?кк?т буолуо. Бу сайты, сы?ыарыыны Саха сиригэр эрэ буолбакка, б?т?н Россия уонна аан дойду ?рд?нэн билэллэр, ту?аналлар. Онон ?г?с дьо??о к?м?л???н, олохторун чэпчэтэллэр.

Саха

сиригэр аан бастаан компьютердар са?а ??д?йэн эрэр кэмнэригэр Арсен ?лэтин программист бы?ыытынан са?алаабыта. Ол кэннэ туспа тэрилтэ тэринэн ?лэлэппитэ. Са?а технология ?йэтэ сайдыа диэн эрдэттэн сэрэйбитэ, ити хайысха?а элбэ?и ??рэппитэ, билбитэ.

Саха сирэ ыраах сытар уонна олус тымныы. Ол да буоллар, Арсен Томскай ыраах, кыракый да куоракка олорон аан дойдуга биллэр с?д? хампаанньаны тэрийэн, дьон санаатын уларытта. Ханнык ба?арар о?о, ыччат ханна олороруттан, ханнык оскуола?а ??рэнэриттэн тутулуга суох сити?иилээх буолуон с?п диэн к?рд?рд?.

«Ки?и бэйэтин бары ?тт?нэн сайыннарда?ына аан дойдуну ?т?? ?тт?гэр уларытыан с?п. Саха сирин хас биирдии о?ото ??рэнэн, ?т???э тарды?ан кыа?ын арыйда?ына сити?иилээх, норуотугар ту?алаах буолуо диэн итэ?эйэбин».

Оскуола?а сити?иилээхтик ??рэммитэ. Т?р?пп?ттэрэ науканан дьарыктанар буолан, ордук ??рэххэ, билиигэ олус тарды?ара.

Дьиэтигэр наука?а сы?ыаннаах элбэх тустаах литература, кинигэ баара уонна сурунаал суруталлара.

12 саа?ын туолуута Арсен нуучча, омук классик суруйааччыларын – Александр Дюматтан са?алаан Жюль Верн, Чарльз Диккенс, Франсуа Рабле айымньыларыгар тиийэ аахпыта.

Кыра эрдэ?иттэн дьо??о к?м?л???р?н ордороро. Биирдэ 3 солкуобайы булан баран (оччолорго элбэх харчы), кылаа?ын о?олорун барыларын ма?а?ыы??а илдьэн маактаах буулка уонна ??т атыыла?ан к?нд?лээбитэ.

Биирдэ т?р??б?т к?н?гэр киниэхэ ыраахтан салайыллар вездеход бэлэхтээбиттэрэ. Ол са?ана оннук оонньуур к?нд?, а?ыйах буолара. Хайдах айанныырын, салайылларын билэн, бэйэтигэр улахан арыйыы о?орбута. Ити к?нтэн программа о?орорго интэриэс ??скээбитэ.

Ха?ыаттан, кинигэттэн компьютер уонна программа о?орор суруйуулары булан аахпыта.

12 саа?ыттан дэриэбинэ?э хаппыыста сыыс отун ыраастаа?ы??а ?лэлээбитэ. Манна аан бастаан эт илиинэн ?лэ диэн хайда?ын билбитэ, сыраны-сылбаны ууран ылбыт харчы хайдахтаах курдук к?нд?т?н ?йд??б?тэ.

Тохсус кылаас кэнниттэн СГУ и?инэн ?лэлиир физико-математическай оскуола?а ??рэнэ киирбитэ. Манна куорат ?рд?нэн со?отох компьютер кылаа?а баара. Арсен компьютер иннигэр аан бастаан олорбут т?гэнин ха?ан да умнубат.

Арсен т??рт саа?ыттан кэлэ?эйдиир буолбута. Оскуола?а ??рэнэр кэмигэр онтон олус эрэйдэнэр этэ. Саамай с?р?нэ, итини билигин бол?омто?о уурбат, кыбыстыбат.

?г?с толкуй кэнниттэн са?а са?ахтары арыйарга бы?аарыммыта. Кыахтаах, ?йд??х ыччат ?р?сп??б?л?кэбитигэр

хаалан ?лэлээтэ?инэ эрэ сайдыахпыт диэн, ити суолунан к??стээхтик ылсарга туруммута.

1999 сыллаахха Арсен Томскай биир санаалаахтарын кытта «Сахаинтернет» диэн хампаанньаны тэрийбитэ.

Бастаан а?ыйах ?лэ?иттээх дьо?ус тэрилтэ этэ. Дьокуускай куорат олохтоохторугар анаан араас сонуну аа?ар, ?лэ булар, санаа атаста?ар, биллэрии биэрэр сайт о?орбуттара. Бу хампаанньа билигин аан дойду та?ымыгар тиийэ ?лэлиир. Т??рт контине??а офистаах, с????нэн т???? ?лэ?иттээх дойду бас-к?с IT-хампаанньаларыттан биирдэстэрэ буолар.

Тэрилтэ б?г?н бэйэтин иннигэр улахан сыалы-соругу туруорар, тохтоло суох сайдыы суолунан инники баран и?эр. Саха сиригэр IT хайысхатын сайыннарыыга улахан кылаатын киллэрэр. Хампаанньа холобуругар тирэ?ирэн са?а са?алааччылар санаалара кынаттанар, араас ту?алаах бырайыактар олоххо киирэннэр тулабыт тупсар, уустук судургутуйар. Ол курдук, хампаанньа и?инэн «Синет Спарк» уонна «Синет Сахавуд» бырайыактар тэриллэн ?лэлииллэр.

inDriver – мобильнай сы?ыарыы. Бу сы?ыарыыга киирэн, такси сакаастаан ту?ааннаах сиргэ тиийиэххэ с?п.

Саха сирин олохтоохторо бу сы?ыарыыны с?б?лээн тутталлар. Бастаан ?р?сп??б?л?кэ и?инэн тар?аммыта, онтон салгыы Россия куораттарыгар ?лэлээбитэ. Билигин аан дойду та?ымыгар тахсан, араас дойду куораттарыгар арыллар. «inDriver» сы?ыарыыны элбэх дьон ту?анан, кы?ал?атын судургутук бы?аарар.

Билигин Арсен иилиир хампаанньатын н???? – т?л?п??н сы?ыарыытынан Бразилия?а, Боливия?а, Гондураска, Доминикана?а, Со?уруу??у Африка?а, Кения?а, Индия?а, АХШ-ка, Мексика?а уонна да атын дойдуларга сылдьан массыына ы?ыран, айаны? сыанатын бэйэ? ыйан, тиийиэхтээх сиргэр илтэрэр кыах ??скээтэ.

Арсен улахан куораттарга офис арыйан, дьону хамнастаан, са?а са?ахтары ба?ылаан, аан дойду та?ымыгар к??скэ ылсан ?лэлиир.

Begin IT диэн о?олору ??рэтэр бырайыак. Манна тыа оскуолатыгар ??рэнэр, ону тэ?э о?о дьиэтигэр, интернат-оскуола?а олорор о?олор кыттыахтарын с?п.

??рэх с?р?н сыала – IT эйгэтигэр дьо?урдаах о?олору кытыннарыы. Бу хайысха?а интэриэ?и ??скэтэн идэлэрин с?пк? талалларыгар, кэлин бэйэлэрин олохторун дьо?уннук о?остоллоругар, майгылара-сигилилэрэ тупсарыгар, сайдыы суолугар ?ктэнэллэригэр ту?аайыллар программа буолар.

Бу бырайыак билигин Саха сиригэр, Россия регионнарыгар, Казахста??а, Кыргызста??а, Украина?а, Латинскай Америка?а, Африка?а, Азия?а уонна Европа?а утумнаахтык ?лэлиир.

Манна 12-тэн 16-гар диэри саастаах аныгы технологияны билиэн-к?р??н, ба?ылыан ба?алаах о?олор ??рэниэхтэрин с?п. ??рэ?и Арсен Томскай бэйэтэ ?б?л??р.

Конец ознакомительного фрагмента.