Бацькава падарожжа (на белорусском языке)
Шрифт:
Кантэн не можа зварухнуцца. Ён прыгiнаецца ўсё нiжэй i нiжэй, быццам трапiў пад моцны лiвень.
Мужчына гаворыць пра гандаль, пра палiтыку i называе ўсё гэта горшай з прастытуцый. Сама вялiкай на свеце. Усе высокiя начальнiкi - хабарнiкi! Дастаткова толькi паглядзець на справы мэрыi або прэфектуры. Там усё нячыста, ён гэта добра ведае.
– Але Марыя-Луiза сапраўды вельмi добрая дзяўчына, - заканчвае гаспадар сваю доўгую прамову.
– Канечне, яна вельмi разумна робiць, - дадае тоўстая жанчына.
– Многiя крытыкуюць яе, але я лiчу, што яна мае рацыю.
I
Заходзiць наведвальнiк. Кантэн машынальна асушае сваю шклянку. Ад вiна ў страўнiку адчуваецца холад.
Цяпер гаспадары размаўляюць з новым наведвальнiкам. Кантэн развiтваецца, дзякуе i накiроўваецца да дзвярэй. Ён ужо кладзе руку на клямку, як чуе воклiч гаспадара:
– Гэй, бацька, гэта будзе трыццаць франкаў!
Кантэн вяртаецца, дастае з кiшэнi свой партаманет, сарамлiва кажа словы прабачэння. Перад тым як выйсцi з кафэ, ён яшчэ раз пытаецца:
– Дык яна апоўднi не прыйдзе, вы ўпэўнены?
Яму адказвае тоўстая гаспадыня:
– Не, не прыйдзе. Яна развiталася з намi ўчора.
Кантэн адчыняе дзверы. Ужо на парозе ён чуе, як гаспадар пасмейваецца з яго:
– Во дае, стары корч! Тут сапраўды паверыш у Дзеда Мароза... Ажно ў галаве не ўкладваецца!
19
Неўзабаве Кантэн зноў апынуўся ля вакзала Пераш. Пот цурком лiўся з яго, зубы ляскалi ад холаду. Як ён прыйшоў сюды? Чаму?
Пад пахай у яго па-ранейшаму быў пакунак для Марыi-Луiзы, толькi цяпер папера крыху падралася з аднаго боку. Кантэн успомнiў, што ён паслiзнуўся на каналiзацыйным люку i павалiўся. Нейкiя мужчына з жанчынай дапамаглi яму падняцца. Ён нават успомнiў, як жанчына сказала, спачуваючы:
– Бедны чалавеча, добра, што ў вас тоўстае палiто.
Кантэн не ведаў, падзякаваў ён гэтым добрым людзям цi не. Ён нават не запомнiў iхнiх твараў.
Кантэн папытаўся ў даведачным акенцы пра расклад цягнiкоў. Раней як у 18 гадзiн 59 хвiлiн нiчога не было. Яму гэта было даўно вядома, але ён забыўся, бо галава яго апусцела. Яна вызвалiлася ад усяго, што было ў ёй перад прыездам сюды, i напоўнiлася горадам, тварамi, гукамi, галасамi... Асаблiва галасамi. Яны гучалi бесперапынна, але нельга было разабраць асобных слоў. Ды i словы гэтыя не мелi больш нiякага сэнсу. З iх утваралася глухое бурчанне пачвары, якая сядзела перад гэтым вакзалам i называлася горадам.
Кантэн сядзеў некалькi хвiлiн на багажнай лаўцы перад зачыненым акенцам, дзе прымаюць багаж. За дзвярыма, якiя вялi ў галерэю грузавых i паштовых перавозак, проста на падлозе спалi два няшчасныя, закруцiўшыся ў брудныя палiто. Аб iх увесь час спатыкалiся служачыя вакзала, пасажыры i насiльшчыкi, але нiхто не звяртаў на гэта ўвагi. Яны ляжалi сярод натоўпу i былi яму чужыя.
Калi Кантэн зiрнуў на насценны гадзiннiк, было ўжо крыху больш чым апоўднi. Ён падлiчыў, што да адыходу цягнiка яшчэ заставалася шэсць гадзiн, i тут раптоўна яго ахапiў такi жах, што ён ускочыў з месца.
I ён збiраўся паехаць адсюль, нават не пабачыўшы сваёй дачкi? Ён жа ўцёк ад яе! Пасля кафэ ён не пайшоў на вулiцу Сухога Дрэва, каб яшчэ раз пашукаць Марыю-Луiзу,
А Iзабэла i Дэнiза чакаюць Марыю-Луiзу. Яны ўпэўненыя, што ён прывязе яе дадому сёння вечарам. Яны будуць сядзець удзвюх за сталом, перад iмi будуць стаяць талеркi гарачага супу... I тут ён з'явiцца на парозе адзiн. Цi хопiць у яго смеласцi? Няўжо ён сцерпiць, каб яму плюнулi ў твар? Ён прыедзе да iх i нiчога не скажа...
А што, калi ўсё гэта, аб чым ён даведаўся, няпраўда, паклёп? Можа, з небаракi-селянiна тут проста пасмяялiся?
Кантэн зноў ускочыў з месца i пачаў хадзiць узад-уперад па агромнiстай зале. Ён хацеў крыху прывесцi свае думкi ў парадак.
Сапраўды, усё сыходзiлася. Усё было супраць Марыi-Луiзы. Усё гэта было невыпадкова. Людская злосць тут нi пры чым. Трэба быць вар'ятам, каб яшчэ на нешта спадзявацца. Але калi ён думаў аб надзеi, яму хацелася смяяцца з сябе. Смяяцца з сваёй жонкi, з настаўнiка, з iх захаплення ад Марыi-Луiзы. Яму здавалася, што ён чуе, як усе яны паўтараюць хорам прыпеў гаспадара кафэ i яго жонкi. Гэты прыпеў быў працягам прыпеву Iзабэлы.
– Гэткае становiшча! Гэткая працавiтая дзяўчына! Сур'ёзная, i ўсё тут. Не такая, як iншыя... З характарам, не проста так! Столькi працаваць, каб потым цыраваць настаўнiкавы шкарпэткi! Вярнуцца ў сваю вёску? Ды як вы маглi падумаць такое?!
Што яна працавала добра, з гэтым згаджалiся ўсе. Нават яе суседка па лесвiчнай пляцоўцы, гэта курва, шлюха, сучка!
Божа лiтасцiвы! Што ён, Кантэн, такое зрабiў?!
Навошта яны хвалiлi яе? Для дзяўчыны, якая так нiзка ўпала, гэта ўжо занадта. Было б, здаецца, лягчэй, калi б яна адправiлася на другi канец свету, каб там даглядаць пракажоных!
Бач ты: яна ведала, як сябе паводзiць. Адмовiлася спаць з Раберцi. Падумаць толькi! А гэты Раберцi? Можа, якраз з яго ўсё i пачалося? Гэта подлая душа вiнаватая ва ўсiм! Можа, гэта i быў той малакасос? Не, Кантэн добра ведаў, што гаспадару было не менш за пяцьдзесят. Але ж усё роўна падонак! Цi ж Кантэн не мае права пайсцi i разлiчыцца з iм за ўсё? Набiць яму морду сярод яго смярдзючых флаконаў? I сказаць, што ён крыху спазнiўся, аднак ён бацька i можа заступiцца за сваю дачку.
Кантэн машынальна пакрочыў у бок салона, але раптам у яго галаве загучалi словы Iзабэлы:
– Калi табе давядзецца пайсцi туды, то ты павiнен знайсцi патрэбныя словы.
I ён ужо сабраўся вяртацца, каб растлумачыць Iзабэле, што здарылася з яе дачкой... Што яе дачка...
На гэтым слове ён быццам спатыкнуўся. Кожны раз, калi ён хацеў прамовiць яго, думаючы пры гэтым аб сваёй жонцы, аб сваiм доме, аб Дэнiзе, у яго раптоўна сцiскалася горла. Гэта слова там не падыходзiла, яно падыходзiла толькi тут.
Ён крочыў шпарка. Час ад часу на яго нападала iкаўка: страўнiк не хацеў прымаць халоднае i кiслае вiно, якое Кантэн нядаўна выпiў.