Чарвяк
Шрифт:
Хаця, падавалася б, ну што можа нас аб’ядноўваць? У яго свае ўстаноўкі, у мяне — свае: ён можа памаліцца “святому” самадзержцу, я — не прызнаю; ён не вельмі любіць Амерыку, я — люблю; ён — русіч, я — ліцьвін. Але ён спавядае Айца, Сына і Духа Святога, і я спавядаю; ён любіць дзіўную матчыну мову, і я люблю; ён — беларус, дык і я, здурэўшы кажу, тым больш!
І ці не ў тым спрадвечная бяда нашая, што найперш шукаем мы не тое, што нас яднае, а тое, што адрознівае?.. Хаця, падумаць
Канешне, хочацца, каб кожны веруючы ў Хрыста, меў цэласны біблійны светапогляд, без забабонаў і рэлігійнай зашоранасці, каб быць паспяховым на ўсіх шляхах і пераможцам ва ўсіх справах. Аднак, калі нехта бачыць пэўны аспект жыцця ў адрозным ад майго святле, ці падстава гэта для таго, каб я кагосьці адмовіў ці за гэта вінаваціў? Ды не, навошта мне браць на сябе працу Сатаны, пра якога Ян у тым жа “Адкрыцці” піша: “…скінуты абвінаваўца братоў нашых, які абвінавачваў іх перад Богам нашым днём і ўночы” (Адкр.12:10). Во як: не грэшнікаў абвінавачвае Сатана (тыя самі сабе прысуды падпісваюць), а святых абвінавачвае ў Хрысце! Не, не буду дапамагаць — няхай робіць вораг сваю рабацёнку сам. Я думаю так. Хаця, на жаль, некаторыя не толькі дапамагаюць, але так горача захопліваюцца гэтай місіяй, так граматна выводзяць догмы аб праўдзівасці аднаго пункту гледжання і ілжывасці другога; так слёзна даказваюць, што толькі гэтаму вучэнню належучы выратуешся, а як іншаму — загінеш. І ўсё так горача, так граматна, так слёзна, што самі пачынаюць верыць у беззаганнае сваё зачацце. А што ім зробіш? Няхай. Такім ужо нічога не дакажаш.
Такі стан рэчаў прадбачыў дзве тысячы год таму аўтар траціны Новага Запавету Павал, словы каторага для маючых вушы гучаць і цяпер: “Нямоглага ў веры прымайце без спрэчак пра погляды ягоныя. Бо адзін упэўнены, што можна есці ўсё, а нямоглы есць гародніну. …Адзін адрознівае дзень ад дня, а другі мяркуе пра ўсякі дзень аднолькава. Кожны хай будзе цвёрды ў сваім перакананні. Хто лічыцца з днём, дзеля Госпада лічыцца; і хто ня лічыцца з днём, дзеля Госпада не лічыцца. Хто есць, дзеля Госпада есць, бо дзякуе Богу; і хто ня есць, дзеля Госпада ня есць і дзякуе Богу.” (Рым 14:1-2,5-6)
Дай Бог, каб кожны быў у веры моцны, каб кожны еў усё, каб кожны адрозніваў дзень ата дня — тады і ён бы радзіў вялікія плады і народ быў бы ўсялякім дабрабытам дабраславёны. Але Бог з ім, як бы ні было, не гэта самае галоўнае, самае галоўнае —
Гэтак разважыў я ў сваёй шафе, ходзячы туды-сюды па чатырох рыпучых дошках даўжынёю 2,5 метра.
Спыніўся, прыслухаўся: ціха-ціха. “Усё ж, спіць,” — падумаў я і глянуў на гадзіннік, — а палове на дванаццатую — да этапа з гадзінку. “Спаць”, — сказала цела. — “Пратрымайся”, — запярэчыў дух. Я з замілаваннем агледзеў прывабны куточак пад вакном. “Спаць”, — паўтарыла цела. — “Рабі што хочаш”, —адказаў дух. — “Ну ладна, не злуйся”, — папрасіў я, — мы навярстаем. ” (Не, тут не было падману!)
Я дастаў рулон туалетнай паперы, паклаў яго пад плінтус і скурчыўся-такі на гэтым сваім ложку, так упадабаным мною глыбоцкімі ізалятарамі. Сон паглынуў імгненна.
…Залязгалі дзвярныя засаўкі. Я падскочыў.
— Ну што, Зьміцер, гатоў? — адчыніўшы дзверы запытаў прапаршчык Зміцер, той самы, каторы і змяшчаў мяне на шэсць сутак вакацый.
— Гатовы, Зміцер! — пацвердзіў я, і пачаў выцягваць свае хатулі.
— Куды цяпер?
— Спачатку трэба неяк “Віцебск” перажыць, а там мо “Мазыры” якія.
— Чаму Мазыр?
— Кажуць, бывалыя, што такіх як я трымаюць у “Горках” ці “Мазырах”.
— І што, думаеш, там лепш будзе? — хмыкнуў іранічна мой цёзка.
— Я не думаю, Зміцер, я ведаю — там будзе толькі горш.
— Дык і на якую яно табе халеру?
Я выпрастаўся і паглядзеў на Змітра. “Сапраўды, а на якую яно мне халеру?!”— кінулася з правага паўшар’я ў левае здзекліва-лагічная думка.
— Я ж не выбіраю… — уздыхнуў я — Мяне вядуць і я паведзены, — імгненна ўзяўшы сябе ў рукі прерафразаваў я Ярэмію, — і сам сабе ўзгадаў: “А табе казалі: пратрымайся!”.
Зміцер у адказ сумна усміхнуўся. (Дай Бог яму здароўя і добрую жонку! — ён заўсёды быў спагадлівы да мяне!)
Выцягнуўшы свае пажыткі да лесвіцы я прыслухаўся да вуглавой адзіночкі: цішыня. “Так, спіць”, — прашаптаў я. Што ж, адпачывай, браце-чарвяк, і табе трэба сілы.
А я, таксама чарвяк,“чарвяк, а не чалавек, знявага ў людзей і пагарда ў народзе” (Псалом 2 цара Давіда, верш 7), пасунуўся далей па гэтым шляху. Недзе ж павінна яно атрымацца і ў нас. Павінна атрымацца, бо той, хто прызнаў сябе зняважаным і пагарджаным чарвяком, быў таксама і самым вялікім царом пад нябёсамі, з роду каторага пайшоў Той, Хто і нас, зняважаных і пагарджаных чарвякоў, робіць царамі на зямлі і валадарамі (Адкрыццё 5:10).
Адпачывай, чарвяк, а я пасунуся. Я веру: атрымаецца і ў нас. Бо навошта тады ўсё?..