Чарвяк
Шрифт:
— Суперскі, Дзёня, — адсёрбнуў я гэтага вугальнага колеру пітва і вымушаны быў дапоўніць з усмешкаю: — І кава суперская, заўсёды такую варыш?
Дзёня падняў на святло стакан і, ўглядаючыся ў яго, спрабаваў вызначыць, колькі кілатон прыпадае на паўстакана гэтага чорнага эліксіру.
— Ну, раз на дзень можна, —урэшце быў завершаны ім спектральны аналіз.
— Раз на дзень—так. —Хаця ты ведаеш, каву не піў зусім, лічы да год трыццаці.Гэта ўжо каханая прывучыла мяне да арыстакратыі.
— О, фоткі ўзяў?—падхапіў Дзяніс.
— Канешне,—я дастаў з кішэні фотаальбом і перадаў яго праз
— Твая?—тыкнуў ён пальцам у фота Насценькі.
— Мая! — з гонарам адказаў я. Зэкі заўсёды так адказваюць на гэтае пытанне — такая танальнасць азначае, што хоць ты і ізгой грамадства, але яшчэ камусьці патрэбны ў гэтым свеце.
— Прыго-ожанькая! — працягнуў Дзёня — І колькі ёй?
— Дваццаць два толькі споўнілася.
— Пастой, —Глянуў на мяне ён. —А табе?
— Во, трыццаць адзін ляснуў па рэбрах.
— Дык ты нармальны чэл!
— Ну дык да, —усё яшчэ працягваў лыбіцца я.
— Як яе?
— Анастасія.
— Прыгожа, — гэткім жа ўзнёслым голасам, як і ў мяне, адказаў ён і запытаў: — Я так і не зразумеў, вы жанаты?
Лыбіцца я перастаў і ўздыхнуўшы адказаў:
— Не.
— А што так?
Я набраў поўныя грудзі паветра і пачаў апавядаць гісторыю, па матывах якой яшчэ напішу лірычны кінасцэнар і вазьму “Оскара”.
— Справа такая Дзёня: канчаткова я ўсвядоміў, што не магу жыць без яе, калі быў ужо ў турме. У прынцыпе, за гэта я ёй найперш і ўдзячны, — я ўсміхнуўся і ўдакладніў: — Турме. Але, калі мы вырашылі ў “Горках” распісацца, высветлілася, што няма ў мяне пашпарту. Мы: туды-сюды, — давай шукаць яго, і знаходзім канцы ў КДБ — канфіскавала гэб’ё ў аднаго нашага сябра, па справе аб мітынгах. Як ён ў таго апынуўся?..—пацепаўшы плячыма запытаўся я сам у сябе.—Я і цяпер рады ня дам. Давай мы пісаць чэкістам, але тыя ўрубаюць свой звычайны рэжым — “дурачок”: ці не адказваюць на запыты нашыя, ці адказваюць нейкую ахінею, накшталт: “Не можам высветліць месцазнаходжанне.”
— Як жа так? —абурыўся сябар, разам са мной суперажываючы .
— Я і сам не ведаю, —развёў я рукамі.—Дурню плюй у вочы, а ён кажа: дождж ідзе. Так і гэтыя: я ім—дакуманты аб тым, дзе пашпарт і па якой справе імі ж канфіскаваны, а яны мне: дождж ідзе. Плюнуў я на іх канчаткова і вырашыў рабіць у “Глыбокім” новы. Але і ў гэтых дождж: ня можам рабіць новы, пакуль ты маеш стары—замкнёнае кола. “Бог з ім,— разважылі мы,—на ўсё Ягоная воля, трошку пачакаем”,— я ўздыхнуў і рэзка запытаў: —Але тут што, Дзёня?
— Што?
— Раскрутка, вось што! —радасная іронія тут якраз пасавала. — І я так прыкінуў, што маю ўсе шанцы да года 37-га катацца па камандзіроўках…
— Чаму да 37-га?—спыніўшыся, утаропіўся ў мяне Дзёня.
Спыніўся і я — трэба было тлумачыць прынцып функцыянавання беларускага султанату.
— Таму, браце, што Саня да Колі. А Колі 35 будзе ў 37-м. На Русі ж нашай, — захацелася мне па-сяброўску прышпільнуцца з Дзёні — а мо і з сябе таксама — як прынята? Прыходзіць на трон новы самадзержац і старым палітзэкам дае амністыю. Карацей,—перайшоў я на сур’ёзны лад,—раскручваць-та могуць бясконца, і таму свабоды чакаць ужо ніяк не выпадала. Давай я скандаліць, каб рабілі пашпарт мясцовыя. Марозілі яны, тармазілі як маглі, і, у рэшце рэшт, разам з позваю на новы суд выдалі
— А якая ім тут розніца? — Дзяніс нахмурыўся: ён не разумеў падыходы, па якіх жэняць у нашай краіне маладафронтаўцаў.
Трэба было прыгадаць і аб назве султанату.
— Дзёня, дзе мы жывем з табою? БССР! Усе і ўсяго баяцца! Такое ўражанне, што цень ўласны ўбачыўшы, кожны з іх абдзелацца гатовы тут жа, па месцу. Яны, відаць што, — зрабіў я адзінае мажлівае дапушчэнне ў тэатры абсурду, — думаюць, калі распішуць нас, дык гэтая ячэйка рэвалюцыі пахісне асновы рэжыму.
— Дык загс прызначыў роспіс?— зусім расхваляваўся мой сябар.
— Прызначыў,—кіўнуў я і адвёў позірк на возера,—на 6-е.
— Ну дык распішыцеся!
— Дзёня, 6-е—заўтра, а сёння мяне вывозяць.
— Да ты што?!—Дзяніс у роспачы не меншым за мой ляпнуў сябе па сцёгнах.
— Во так. У іх жа павязана ўсё. Дый і ў загсе сядзяць трасуцца, і гэтаксама гатовыя да ўсяго. Таму… на новым месцы ўжо ажэнімся, мо ў “Мазырах” якіх, —нявесела скончыў я і паспрабаваў усміхнуцца:—Ды не будзем аб сумным. Давай твае фоткі глянем.
Дзяніс перадаў мне праз краты фотаздымкі і я пачаў іх гартаць.
— Ты?—на фотцы стаіць з вудаю ля ровара белабрысы хлопчык.
— Я!—Дзёня задаволена тыкнуў сябе пальцам у грудзі.
— Рыбак?
— Ну, захапляўся да малалеткі.
— Я таксама рыбак, —пацьвердзіў я з каменным тварам.
— Так?—абрадаваўся рыбалоў, адшукаўшы сваяцкую душу.—Рыбак рыбаку, як родны брат брату. Асабліва, калі пасярод акіяну плывуць яны ўдвух на адзінокай льдзіне ў вір.
— Так!—я ўжо ледзь не кляўся.—Рыбачу па прынцыпу: рыба плавае па дну, не злавіць це ні адну.
Пакуль Дзёня супакойваўся (мне-та смяяцца не было чаго з такое рыбацкае долі), я разглядаў фотку, на якой гэты ж рыбак з прыгожаю жанчынаю сярэдняга веку стаялі на тле вясковае хаты і квітнеючых яблынь.
— Матуля твая?
— Так, — вочы Дзяніса напоўніліся замілаваннем і сумам. — Гэта мы каля нашай хаткі, што пад самымі Паставамі, — ён усміхнуўся і працягваў: — Цікавая гісторыя з домам гэтым звязана. Я яшчэ зусім малы быў, мы з маці ехалі на машыне дахаты з Віцебску, ад цёткі. І тут, каля дарогі, на ўскрайку вёскі стаіць пустуючы дом, а побач—самотны сад. Я ўпрасіў мамку спыніцца і натрэсці троху яблык, бо свайго саду ці вёскі якой у нас не было. Набраў я поўную запазуху белага наліву, іду да машыны і хрушчу яблыкам, а яны такія сакавітыя, што ажно мёд цячэ па барадзе… і кажу я матулі, як было б добра такі домік мець! І, уяві сабе, яна яго набыла праз год! Вось тыя яблычкі, якія ты ўпадабаў, якраз з гэтага саду.
Я таксама ўсцешана паківаў галавою, узгадваючы, што адзін мядова-сакавіты яблык я яшчэ пакінуў на начны перакус у сталыпіне.
Дзёня ж строс з сябе рэшткі суму і радасна запэўніў:
— Як сустрэнемся на волі, я цябе абавязкова запрашаю, разам з Анастасіяй! Заедзем, цяпельца раскладзем…
— Гуся засмажым!—усплыла мроя і перада мною.
— Так, ёсць там гусі, суседкія.
— Не, Дзёня, суседскіх не трэба— мы яго даесці не паспеем.
— Ну што ты!—як бы абурыўся Дзяніс, але з усмешкаю:—Мы ж дамовімся.