Фаўст

Гётэ Ёган Вольфганг

Фаўст

Ці бачыш, скарб свіціцца з лёха? Дастань яго — чарцям так лёгка.

Мефістофель

Дастану, добра. Скарбаў тых Я знаю безліч; асабліва Адзін каштоўны, з дзіваў дзіва — Паўнюткі горшчык залатых.

Фаўст

Каб то пярсцёначак які, Дык падарыць я быў бы рады.

Мефістофель

О, там на выпадак такі Каралькі — чыстыя смарагды.

Фаўст

А

то ж! Я не магу згадзіцца Ісці да мілай без гасцінца.

Мефістофель

Чаго саромецца быць скнарам! Абы далі — бяры задарам! Пры бляску месяца я кралі Спяю начную серэнаду Ці песню, поўную маралі, Каб лепей брала на прынаду.

(Спявае пад цытру.)

Скажы, чаго^{75} Чакаць яго, Хлапца свайго, Ля дома з ночкі ў ночку? На ноч, на дзве Гукне цябе, Вянок сарве — Не выйдзеш у вяночку. Твой мілы друг Хлапчына — зух, Ён мае нюх, Умее заляцацца. Спявай, кахай, Цалуй, гуляй — Цябе ж ён, знай, Не павядзе вянчацца.

Валянцін (выходзячы)

Каго ты надзіш, госць нязваны, Сабачы хвост, пацукалоў!^{76} Зламаю інструмент паганы! Шпурну да д’ябла спевакоў!

Мефістофель

Разбіў нягоднік цытру нашу.

Валянцін

Ды я вам чарапы распляжу!

Мефістофель (Фаўсту)

Ну, пане доктар, вам уважу — За вас у бойцы пастаю! Вымай жалезіну сваю, Калі смялей — я адаб’ю!

Валянцін

Дык адбівай!

Мефістофель

Чаму ж бы не!

Валянцін

Яшчэ!

Мефістофель

Адбіў.

Валянцін

Тут спрыт па сатане! Ды што такое? Слабне ўжо рука.

Мефістофель (Фаўсту)

Калі!

Валянцін (падае)

Канец!

Мефістофель

Утаймавалі блазнюка! Цяпер бяжым, пакуль не позна, прэч — Падымуць шум. Хутчэй! Ты не пярэч — З паліцыяй управіўся б я тут, Але нам пагражае суд.^{77}

Марта (з акна)

Сюды! Сюды!

Грэтхен (з акна)

Агню! Авой!

Марта (з акна)

Ратуйце! Тут разня! Разбой!

Людзі

Адзін забіты! Людзі — гвалт!

Марта (выходзячы)

Лавіце іх, зладзеяў, ды вяжыце!

Грэтхен (выходзячы)

Няўжо забіты хто?

Людзі

Твой брат!..

Грэтхен

О божа! Людзі! Памажыце!

Валянцін

Канаю ўжо! Сказаў — аж бач, З касою смерць адразу тут. Пакіньце, бабы, енк і плач — Скажу я слова, добры люд.

Усе абступаюць яго.

Сястрыца, розум твой дзіцячы,— Ты, ўцех шукаючы і ўдачы, Ліхія выбрала шляхі. Скажу адно, а ты паслухай: Калі зрабілася ўжо шлюхай, Дык адкрывай свае грахі.

Грэтхен

Браточак! Што ты! Божа мой!

Валянцін

Маўчы, хоць богу дай спакой. Ты добра ведаеш сама: Што страчана, таго няма. З адным круціла ты залёты, Дайшлі другія да ахвоты, А як за тузін запаўзе, Ўвесь горад будзе на чарзе. Складаныя шляхі аблуды: Употай крадзецца яна, Хаваючы свой твар усюды, Заўжды, з відна і да цямна. Спярша яшчэ ў ёй сілы мала; Пасля ж расце і, як назло, Выходзіць голай на святло, Хоць прыгажэйшаю не стала. І чым страшнейшая з аблічча, Тым бессаромней яна кліча. І прыйдзе, прыйдзе час той хутка, Калі табе сумленны люд За твой падман і брудны блуд У вочы плюне, прастытутка! Пашэрхне сэрца, як кара, Калі хто гляне, і адмовяць Насіць каралькі, і на споведзь Не пойдзеш больш да алтара, Не пакрасуешся сукенкай, Не будзеш мілаю паненкай — Юродкаю паміж калек Ганебна дажывеш свой век; Хай богам ты і не праклята, Але прымі пракляцце брата!

Марта

Не праклінай, пабойся бога, Твая ўжо смерць каля парога.

Валянцін

Каб растаптаць я толькі мог Цябе, распусная гадзюка, Была б то лепшая зарука, Што мне грахі даруе бог.

Грэтхен

Якая мука! Братка мой!

Валянцін

Паплач, паплач за сорам свой! Яго ты ўжо даўно згубіла І брата ганьбаю забіла. Салдацкі гонар я збярог, І мне суддзёй — хай будзе бог.