Горечь утраты (Ю?алтыу ?а?ыштары)
Шрифт:
ул кем улар алдында? Институт бтрп, са снс йыл эшлп йрй. Студент саында кафедра мдиренн ишеткн «мктпт ун йыл эшлмйенс тжриб туплап булмай», тигн ре аман хтерлй ле ул.
Аллаа шкр, бте л йбт килеп сыты.
– еге ерк йшлек, тжрибелек иел, - тигйне биология уытыусыларыны район методик берекме етксее дресте баалаанда.
– мм уыусыларыы шп, емдр, белемлелр.
Cлих Уразбай улы был ре ур баа итеп абул итте. Уытыусыны эш мте – уыусылар икнен ул яшы алай. Ысынлап та, балалары йбт уны. Беренсе синыфтан берг уып бер туана йлнеп бткндр. Бер берее сн л яып торалар. Уыуа
– Cлих Уразбай улы – йш белгес, тжрибе ю, - тигйне мктп директоры педсоветта.
– Шуа кр, Мхррм Анай улы, ее был синыфтан алып, арттара йрлгн туыынсыа ксербе. леге синыфыыы Cлих Уразбай улына тапшырыы.
Тжрибле педагогты яратан синыфынан айырылыы килм л ризалашты. Снки туыынсыны ситтн ктеп, йрге ылап йрй ине. «Былар ошо кй мктптн сыып китлр, артабан тормошта ни эшлрр икн?», - тип борсола торайны.
– Дреск килеп кергс, Cлих Уразбай улы ыуанысын йшермне, киреенс, белгертерг тырышты.
– ег, балалар, ур рхмт, - тип башланы ул ен. – Асы дрест ем булдыы. р орауа шартлатып яуап биреп тороо. Тартынып, йомолоп ултырманыы. ее арала дрес юары кимлд тте. унатар риза булып айтып киттелр.
Был ре ишеткс, уыусылар грлтеп ул сапты. Уытыусыны былай а йомшаан келе иреп китте. Балалара ниндйер яшылы эшлгее килде. ерк уйланып торо ла:
– Балалар, йге, ййге каникулда похода барайы. Бт синыф менн. Шлгн ммерйен, - тине.
Уыусылар шатлытан ысырып ебре. Кемдер аятары менн инг дбртеп алды. Уытыусыа был ошаны. Шатлы тн шатлы булын типтер:
– ал яап, Аиелд йп барырбы, - тип тне.
Шунда у ойоштороу комитеты айлап уйылар. Уны рйесе булыра староста Баязит шатланып риза булды. Эштре, бурыстары блештелр. План тнлр. Тауыша уйып бтен д раланылар. Биология дресе синыф йыйылышына йлнде л уйы.
***
Похода ерлек йыйылыш-дресте иртген к башланды. Кркле кейем-алым, рюкзак, орамалдар атып алыуы ата-слр тн алды. Уыусылар синыф етксее менн походты маршрут-картаын тнлр, юлдаы ауылдара кемдре таныштары, туан-ырыуары йшй, шулары асыланылар. Ойоштороу комитеты рйесе Баязит ауыл хакимитен барып, айы бер мим мсьллре хл итеп айтты. Уыу алдыныы Мнир лесничествонан аллы аастар ораны. Атаы шунда эшлгс, был эште башарыу уа ыйын булманы. Дил медпункта барып, похода барыусылар менн медкомиссия ткре тураында йлште. Аастары айтарас, малайар хемт дрестренд ал эшлнелр. Синыф етксее л ярам итте. Бик йбт килеп сыты. Уны ороп аранылар а абат тараттылар. Аиелг тиклем мктп машинаында алып барасатар.
айы берр: «ле ирт бит ле, апрель айы ына», - тилр , уыусылар ерлекте ндермне. Ана айын ойоштороу комитетыны ултырыштары т торо. ерлек мсьллре синыф сттренд л, ата-с йыйылыштарында ла тикшерелде.
Баша синыф уыусылары етенселрг кнлшеп араны. Улары да похода бараылары кил ине. айы берре, етенселрн креп, походтара ерлнерг тотондо. Мктпт «поход ауырыуы» башланды. мм был уыуа ис т амасауламаны. Киреенс, ярам итте. Бигерк т, биология, Башортостан тарихы, география, Башортостан экологияы предметтарынан крткестр яшыры. Директор а, уытыусылар а Слих Уразбай
– Йш була ла ойоштора бел, - тинелр.
– Синыфымды ышаныслы кешег тапшыранмын икн, - тип Мхррм Анай улы директора ла йтеп алды.
Похода ерлек менн уыу йылы иелмй теп китте. Кндр йылынып, ыу айтас, юла сыырбы, тип каникула таралыштылар. Таралыштылар тип, уыусылар ана айын ойоштороу комитеты уаран саралара осрашып, кшлшеп торолар инде. Слих Уразбай улы ына «таралды». Ул крше ауылда йшй. Отпускыа сыас, ыу йылынас килерг в итеп, айтып китте.
***
Етенселр сн быйылы ййге каникул элеккелренн айырылып торо. Бт йй кт менн тте. Похода сыып ките кнн кттлр улар. Слих Уразбай улын кттлр. ул ыуа батан ыма ю булды ла уйы. Телефондан да шылтыратып аранылар. «Не доступен» тигн яуаптан баша ишетмнелр.
Бына йылы, эе июль айы ла башланды. Баязит синыфташтарын йыйып, таы ла бер тапыр йлшеп алыра булды. Иптштрене дрр килеп етере йндр уны. «Синыфыбы татыу а инде», - тип ыуана. Икенсе ятан, похода бара алмауары сн ояла. ен йепле анай.
Ауыл ситенн шым ына аып ятан Алауян йылаы буйына йыйылыштылар. Баязит е шулай телне. Походты килеп сыырына ул ышанып етмй. Аиел хаында хыялланан синыфташтарыны келен баыр сн йыла буйын айланы ул.
– Был йыла Аиелг оя, - тип башланы ул ен. – Уа арап егее Аиелд йгн ыма хис итеп, келегее баып ултырыы.
мм ул телгнс килеп сыманы. Иптштре, киреенс, моайып, келелнеп китте. Бер береен блдер-блдер орауар яуырылар.
– Нишлп улай килеп сыты ле?
– Ярты йыл ерлнеебе буша булдымы?
И ауыр орауы Мнир бире:
– айа юалды у Слих Уразбай улы? йлнде-йлнде л бер нм л эшлмне.
– Вен тмне, - тип г ушылды Дил, кенгн д, пклгн д ыма.
– й ебе ген барайы та уяйы. Уны. Бт йберребе ер баа.
Был тдимг Баязит аршы тшт:
– Ю, улай булмай. лкндре похода барыра ярамай. Рхст ителмй.
– Блки, Слих Уразбай улы менн бер-бер хл буландыр. Ауырып киткндер. Больницала яталыр, - тип йлнде Тслим.
Был рн у барыы ла тынып алды. йлшег арты ыылмай, ситтрк йылаа тблеп ултыран ариф телг килде.
– йге ауылына барып килйек. Ун биш сарым ара йыра тгел д. Матай менн ярты стт урап айтып була.
Бте л клгг уйылан скутера араны. Был йне предмет бгн улара уы мт булып кренде.
Мнир менн ариф крше ауылдан йнсл хбр алып айтманылар.
– Уытыусыны осрата алманы, - тине улар икее бер юлы. – Слих Уразбай улы ара дигег ял итерг киткн.
***
Ниайт, ййге каникул да теп китте. Уыу йылы башланды. игеенсе синыфа балалар нисектер лкнйеп, етдилнеп килгн кеектр.
Бына ыырау яыраны. Яы синыфта яы уыу йылыны тге дресе башланды. Башорт теле м бите уытыусыы Нсим Байбулат ыы ктренке кел менн килеп кере л яы уыу йылы менн отлаандан у:
– Инша яабы. Темаы ауыр тгел. Бтгег л таныш м яын. «Мин ййге каникулды нисек ткрем» тип атала, - тине.
Балалар бер береен арашып алды. ариф, яурынын елкетеп, аптыраанын белдере. Баязит та юалып аландай булды. мм ен ти ула алып, аы битен записка яы ла иптштрен ебре. Унда «булмаан походты булды тип яайы» тип яылайны.