Горечь утраты (Ю?алтыу ?а?ыштары)

Сайфуллин Фарваз Абдрафикович

Айратты дутары ла минне дутарына йлнде хер. Мжит, Рфт, Хызыр, Влит, Ринат – Айратты синыфташтары. Был алты таан, мин килеп ушылас, ет булды. Улар гел ген берг йрйр. Килскт л ду булып йшрг уйыштылар. минг улар менн тыныс та, рхт т. Берн бер ы буланамы, барыы ла уны хрмтлп тора.

Улары дулыына лкндр , йштр олана. Башалара лг итеп уялар. минне се л шатланып бт алмай. Дискотекаа йки баша шундай сараа ыын дутары килеп саыра, шиклнее ебр.

Дутара кнлшеп араусылар а бар. Бигерк т ыар араында. Тик был кнлшен бигерк оланыуа ошаш. «Их, миннеке кеек дутары була икн»,- тип крнп

уя улар.

мин менн Айрат араындаы дулы тора-бара мхббтк йлнеп китте.

– Бте сн д бейег рхмтлемен, - тине бер кн мин дискотеканан айтып килгнд.

– Ни улай тие? – тип ораны Айрат, е айышына тшнмй.

– гр теге кнд дискотекала бейемк, ле ят кешелр кеек йрр ятыр инек.

Айрат, шаяртыра телп:

– Ю, мин, бее дулашыуыбыа аятарыбы сббсе. Аятарыбы булмаа, бейей алма инек.

– Атай-сйребег рхмт. Улар бег мер бирмлр, аятарыбы булма ине, - мин шаярыуа шаярыу менн яуап бире.

Айрат бирешерг телмне.

– Килешм, - тине ул, - мм мхббт булмаа, бее атай-сйр , аиллр , тимк, бе булма инек. Шулай булас, ним сббсе була инде бее дулашыуыбыа?

мин аланы, тик ндшмне, оялып ситк араны.

– Мхббт, - тип йомалап уйы ен Айрат.

Был н у улар икее л етдилнеп китте.

***

уы йылдара минг ваыт элеккег араанда тиерк т ыма. Бына ул ун беренсе синыфта ла уып йрй. Ду егеттре, мктпте тамамлап, айылары юары уыу йорттарына инеп, айылары рмег алынып, таралышып бтт. Улар менн телефон аша йлшеп, йома, шмбе кндренд дискотекала осрашып торалар а, минг, барыбер ниер етмй. Юына. «Рхт ваыттар булан икн», - тип уйлай ул, элек кнд крешеп йргн сатары хтерлп.

Алдаы йомала ла осрашасатар. Тик был осрашыу, бер ятан шатландыра ла, икенсе ятан эсте бошора. Хызыры рме хемтен оаталар.

Йома кнд Хызырара йыйылдылар. Егетте ата-се матурлап тл ерлгн. унатара йылмайып, ашап-эсерг гтлп, йгереп йрлр , кренд ниндйер аыш иел. Уны арауы Хызыры келе кр. Айрат менн минне уртаына ултырып алан да, ле береен, ле икенсеен боролоп, ниер йлй.

унатар, ая т баып, Хызыра телктр йт башланы. И т атаы алды. «Мин Хызыры рме йшен етеен имй аланмын, - тип башланы ул ен. – Был бее сн шатлы. Хрби хемтк саырас, тимк, уа ышаналар, тимк, ул ау-слмт».

Унан у е Хызыры элекке уытыусыы, синыф етксее Ильяс Хсн улы алды. «Хызыр блкйн рмене, хрби хемтте яратып те. Хтеремд туыынсы синыфта «Мин кем булыра телйем» тигн темаа инша яырайным. Шунда Хызыр: «Мин кс, офицер булам. Тыуан илемде, еремде, халымды, дутарымды дошмандаран алайым», - тип яайны. Бына бгн шул мл етте. Мин Хызыры йбт алдат, килскт офицер булыуына ышанам»,- тип тамамланы ен Ильяс Хсн улы.

Унан у да йлселр кп булды. Ниайт, Хызыры ен сират етте.

– Бтгег л рхмт ег, атай, сй, уытыусым, туан-тумасаларым, дутарым. Мине ололап, яшы телктр телп рмег оатыуыыа. Ысынлап та, Ильяс Хсн улы йткнс, мин бгнг кнд темелек менн ктп алдым. Мктпте тамамлаас, хрби училищеа бармай тором. Т алдат урпаын эсйем, шуны яшы офицер булып булма, тип уйланым. Хемт итеп айтас, документтарымды хрби училищег тапшырасамын. рменн изге бурысымды тп айтас, кмклп таы ла ошонда осрашырбы ле. Бгнг мжлесте дауамы булыр. Мин ее

йгг ыыллы килтермм, намылы хемт итермен, - тине л урынына ултыры.

мин уны улын ыты: «Афарин, матур йлне. Мин д и хемтед уыштар, ин-ау йлнеп айтыуыды телйем», - тине. Хызыры й таы ла ятырып китте.

Ул арала Айрат урынынан ктрелде. «Мине бер тдимем бар, - тине ул.
– йге кмклп Хызыры яратан йырын йырлап алайы». Шуны ына ктп торан ыма, йштр «Генерал Шайморатов»ты башлап ебре. Йыра лкндр ушылды. Был йыр тамамланас, Хызыр «Не плачь, девчонка»ны уы.

***

Мнит йортона килеп ингс, мин аптырабыра алды. Уа бында бгн нмлер гргн, ттгег ошамаан ыма тойолдо. Халы та . Элекке кеек гелше, клш ю. Кешелр етди, шым ына ултыралар. Музыка ла ишетелмй.

минне кргс, бте л уа араны. «Берйен ктлр, ахырыы»,- тип уйланы ы. Яындаы эскмйг ултыры ла тир-ятаылара ораулы араш ташланы.

– Бгн дискотека булмай, - тине алдына килеп баан мнит йорто директоры.

– Нишлп?

Директор крнп трн итеп тын алды ла бер ни тиклем паузанан у:

– Хызыр лгн, - тине.

мин ысырып клп ебре. Залдаылар тертлп китте. Ни тиклем урыны, жп тойола ла был клк, улар аланы. айылары башын эйеп, крен йшере, айылары улъяулытары менн йштрен ртт.

апыл башланан кл апыл тутаны. мин аршыында баып торан мнит йорто директорына араны ла, бер ни ишетмгндй:

– ? – тине.

Директор бая йткн рен абатламаны. «Хызыр лгн» тигн ике н торан был йлм уны сн атом бомбаы кеек урыныс та, ауыр а ине.

– Ысын шул, туаным.

мин е айышына аман да тшн алмай торо. Шунан ысырып илап ебре. Был илау а, баяы кл кеек, кешелре тетрндере. Ул мнит арайына ыймай, тр аша сыып, бт ил, донъя буйлап таралан ыма тойолдо кешелрг.

мин оа иланы. Бер уны тынысландырманы, йыуатманы. Снки ре йыуатыуа мохтаж ине.

Кл ыма илау а апыл тутаны. мин инг ауы. Ул аын юалтайны. «Тбии булмаан оло айыны хатта йш организм да ктр алманы», - тигн уй тте директоры башынан. Ул кренн йш млдрп торан егеттрг араны ла:

– «Ти ярам» машинаын саырыы,- тине.

***

мин с кн ятты ла уйы. Хле булманы. Ашай а, йнлп йлш л алманы. Хызыры км торан кнд л хле яшырмаайны ле. мм, ксн туплап, аяына баты. Айрата йбешеп, Хызырары йн китте.

Кп халы йыйылайны. Крше ауылдаран да килгндр. Ололар, йштр, хатта бала-саалар а бар. Мйет оатанда был хтлем кп кешене минне кргне ю ине. Кптр, бигерк т ололар, атын-ыар шым ына илай. Хызыры дутары айа баыра белмй йгереп йрй. се кренмй. «Аын юалтып ята», тигн ре ишетеп алды ы эрглге атындары ауыынан.

– Дедовщина араында лк булан тир бит, - тип рен дауам итте атындар.

– Дедовщина башортса нисек була ул? – тип орай икенсее.

– Башортсаы ю шикелле уны. Белмйем, йт алмайым. Хемттш иптштре тумаан тир.

– Илде, ере дошмандаран алайым тип киткн кешене иптштренн тумалып лее баша ыймалы эш инде, - ти атындары берее.

– Тртип ю илд. алдаттарын алай алмаан скр бее илбаараран урсалай аламы икн? Афанстандан да еелеп айтты, Чечняла кпме егеттребее юалтты.

– Ана, кпме малайар йрй. Улар а бит бер ваыт рмег алынасатар. Ним кт улары?