Пра каханне i вераломства (на белорусском языке)
Шрифт:
I тым не менш пасля размовы з Маландрэнам штосьцi пахiснулася ў пазiцыi Жана. Як бы там нi было, а агульныя сiмпатыi - на ягоным баку. Салiдныя, паважаныя людзi ганяць паводзiны Дэнiзы i хваляць мяне... Сама думка, што можна памерцi з-за каханай, падабалася ўсiм жанчынам i нават некаторым мужчынам. Аднак жа ён не хацеў памерцi з-за жанчыны, а значыць, i ягоная рэпутацыя фальшывая! I не далёка ён адышоўся ад Дэнiзы, раз таксама ўводзiць у зман людзей!.. Дык навошта яму тады гэтыя сiмпатыi?.. Ах! Ну чаму ж мне нiхто не верыць?..
Дрэнна спалася ў тую ноч Жану. Яму ўсё снiлася нейкая
Назаўтра апоўднi завiтала маладая прыгожанькая балбатлiвая сакратарка з iх бюро.
– Гэта так хораша, што вы пайшлi на такое!
– прашчабятала яна, чырванеючы.
– Скажыце, вы вельмi кахалi яе?
Жану стала не па сабе. Ён хацеў яшчэ раз растлумачыць, паставiць усё на месца, разважаць, але сiл i мужнасцi яму ўжо бракавала, i ён адвярнуў галаву ўбок.
– Ах! Каб жа гэта ўсе мужчыны былi такiя, як вы! Скажыце, вы шмат пакутавалi?
Жан акiнуў яе позiркам. Яна з трывогай чакала адказу. Яна баялася расчаравацца. I Жан пашкадаваў яе:
– Гэта было вельмi страшна.
– Ну, а... пад машыну... Вы адразу рашылiся?..
– Так... не... ну, ведаеце, у такi момант не думаеш...
I ён змоўк. Агiдна стала на душы ад уласнай хлуснi i гэтай незаслужанай увагi.
– Дзякуй вам! Калi глядзiш на такiх мужчын, як вы, зноў пачынаеш верыць, што ёсць-такi каханне на свеце!
– Не будзем больш пра гэта, - сцiпла сказаў Жан. I ашчаслiўленая сакратарка выйшла з пакоя...
Калегi не пакiдалi ў самоце Жана. Штодня абавязкова хтосьцi заходзiў, i кожны перш-наперш спяшаўся засведчыць сваю павагу да рыцарскага ўчынку хворага. Па пошце прыйшлi дзве ананiмныя запiскi, якiя парадавалi i сагрэлi Жанава сэрца:
"Як бы мне хацелася, каб мяне пакахалi так, як кахаеш ты". Подпiс: "Незнаёмая бландзiнка".
А ў другой запiсцы быў вершык:
Ты, хто памерцi гатоў за каханне,
Пажывi для мяне, не ўмiрай!
Ты сустрэнеш мяне на спатканнi,
I жыццё ператворыцца ў рай!
I подпiс: "Адна з тваiх каляжанак, якая любiць высокiя, чыстыя пачуццi".
* * *
Усе гэтыя размовы з саслужыўцамi, гэтыя бясконцыя дыфiрамбы, гэтыя пяшчотныя словы павагi i захаплення рабiлi сваю справу, i Жан пачынаў памалу сумнявацца ў самiм сабе. А хiба й на самай справе яму так ужо хацелася парваць з Дэнiзай? I цi прынесла яму душэўную палёгку яго свабода? Няўжо ён быў такi шчаслiвы, калi выбягаў з пад'езда? Вядома, у той вечар, можа, i не было ўжо колiшняй узнёсласцi ў iх адносiнах з Дэнiзай. Але пяшчоту да гэтай жанчыны сэрца, безумоўна, захавала. Падточваў душу чарвячок цiхай, затоенай рэўнасцi, як-нiяк перавага была аддадзена нейкаму зубному ўрачу... I чорт нанёс гэтую машыну! Быў жа, вiдаць, у мяне час, каб уратавацца! Але ж не, палез... Жыць надакучыла, цi што?!.
I зноў зайшоў Жэром:
– Ну, як маешся, Рамэо?
– Ды ведаеш, не зусiм... Да папраўкi яшчэ далёка...
I Жан пачаў распытвацца пра Дэнiзу: як яна? Цi хвалюецца? Цi адчувае сваю вiну? Як выглядае? Цi збiраецца прыйсцi ў шпiталь?
У адказ Жэром закашляўся, закруцiўся i... мусiў прызнацца, што Дэнiза нават
"Што ж... Гордая яна...
– тлумачыў сам сабе Жан паводзiны былой сяброўкi.
– Гордая, таму i не хоча выносiць напаказ свае пачуццi. У гэтым мы з ёй аднолькавыя..."
Як толькi Жэром пайшоў, Жан паклiкаў санiтарку i папрасiў яе з'ездзiць да яго дадому i прывезцi невялiкую скрыначку, дзе захоўвалiся пiсьмы i фатаграфii Дэнiзы. Ён перачытваў гэтыя доўгiя любоўныя пасланнi, дзе амаль кожная фраза выклiкала ў памяцi пiкантныя ўспамiны. Слязiлiся вочы i млела сэрца, калi ўглядаўся ён у фатаграфii той, хто ледзьве не стала прычынай яго пагiбелi.
Але чаму ж яна не прыходзiць? Яна ж ва ўсiм вiнаватая! I яна гэта ведае лепш, чым хто! А можа, яна сама сабе не давярае i баiцца сустрэчы з iм, каб не пачаць усё спачатку?!.
I зноў Жан паклiкаў санiтарку i прадыктаваў ёй вось гэтае пiсьмо:
"Дэнiза, дарагая! Я дараваў табе. Чакаю цябе! Прыходзь!
– Жан".
Пацягнулiся бясконцыя днi пакутлiвага чакання. Пры кожным слове, пры кожным гуку ў калiдоры Жан уздрыгваў, замiраў i прагным позiркам упiваўся ў дзверы. Але тая, каго ён чакаў, усё не iшла. Замест яе прыходзiлi саслужыўцы. Жан сустракаў iх так холадна, паводзiў сябе з iмi так жорстка, што ахвотнiкаў хадзiць у шпiталь рабiлася ўсё менш i менш.
Адзiнай уцехай яму былi фатаграфii Дэнiзы. З iмi ён засыпаў i прачынаўся, з iмi ён гаварыў, сумаваў i плакаў. "Ну i баба, - шапталiся памiж сабою санiтаркi, - да чаго давяла чалавека... Зусiм галаву страцiў..." Тым не менш яны з радасцю згаджалiся напiсаць пад дыктоўку хворага чарговае пiсьмо Дэнiзе. Аднак усе Жанавы лiсты засталiся без адказу.
* * *
Праз два месяцы Жана выпiсалi са шпiталя, а яшчэ праз тыдзень урач дазволiў яму рабiць невялiкiя прагулкi па вулiцы. I перш-наперш малады чалавек пакульгаў да Дэнiзы. Калi нарэшце ён даплёўся да пятага паверха i апынуўся перад знаёмымi дзвярыма, сэрца яго забiлася так, што давялося спынiцца i перадыхнуць. "Нiчога, я такi дайду да яе, нiкуды яна не дзенецца, вось зараз зайду, i ўсё будзе добра. Не можа быць, каб яна пра ўсё забылася..." - так супакойваў сам сябе Жан... I ён рашуча нацiснуў на званок... Хвiлiна, другая... Дзвярэй нiхто не адчыняў... Яшчэ званок... Другi... Трэцi... Цiшыня. Тады Жан пачаў стукаць у дзверы кулаком...
– Што вы там забылiся?
– пачулася з нiжняга паверха. Да яго спяшалася кансьержка.
– Ды мне трэба пабачыць мадэмуазель Дэнiзу Пакэ, - адказаў Жан.
– Паслухайце, малады чалавек. Вось ужо тры тыднi, як яна пераехала адсюль.
– Як?! Тры тыднi?!.
– Ну, а што ёй тут рабiць?! Замуж выйшла i паехала сабе да мужа!..
...Штосьцi абарвалася ў Жанавай душы. Ашаломлены, няшчасны малады чалавек ледзьве спусцiўся па лесвiцы. Доўга блукаў ён па начным Парыжы, i нейкае новае, невядомае дагэтуль пачуццё пакрысе авалодвала ўсёй яго iстотай. Жан памалу супакоiўся i абыякава пазiраў, як кудысьцi спяшаюцца людзi, як сотнямi агеньчыкаў мiльгаюць рэкламы... "Жыццё iдзе сваiм ходам, - нечакана падумалася Жану, - ды толькi мне з iм ужо не па дарозе..."