Rubaji

Chajam Amar

* * *

Што цмокаць дарэмна, калі атухаюць жароўні! Што мудрасць вякоў! Ты віном шчыра чару напоўні. Пі, пройдзе жыццё, і хадзіць будзе Месяц без нас Ад поўні да веташка, ад веташка да поўні.

* * *

Дзе блізкі сябра той, чый слых бы ўраз спасціг Мой сказ, кім чалавек быў з першых дзён сваіх? Народжаны ў бядзе, на гліне гора замяшаны, Ён паблукаў крыху па свеце — і заціх.

* * *

І

да нас тут было цемрачы і святла, І нябёсы вярталіся з вечнага тла, Сцеражыся, ступай па зямлі ненахабна, Бо зямля зрэнкаю прыгажуні была.

* * *

Выпі сам няшкоднага віна, Кубак мой напоўні са збана, Покуль з нас лёс ганчару закажа Збан зрабіць, давайма піць да дна!

* * *

Высакароднасць кіпарыса і ліяны, Адкуль яны, з якой такой пашаны? У гэтай — дзесяць языкоў, і ўсе маўчаць, Той мае дзвесце — ўсе лянотаю звязаны.

* * *

Нашто бедаваць па багацці зямным? Ці ты сустракаўся хоць з вечным адным? Як некалькі ўздыхаў пазычылі целу, Пазычанае не палічыш сваім.

* * *

На чары рука і рука на Каране, Душа то ў святосці, то ў нечысці вяне, Пад мармуровым скляпеннем колеру бірузы Мы і не кафіры і не мусульмане.

* * *

Што крыўдзіцца на невуцтва, як свет ліхі. Ад немачы сціскае сэрца боль глухі. Падперажуся зунаром, бо маю сорам За мусульманства за сваё і за грахі.

* * *

У горадзе ў славе — мішэнь азлаблення людскога, У келлі ў самоце — мішэнь падазрэння сляпога, Найлепш, каб ты быў хоць як Хідр ці Ільяс, Ні цябе каб ніхто, ні каб ты сам не ведаў нікога.

* * *

Убачыў птушку на сцяне дрымотнай Туса, А перад птушкай голы чэрап Нак-Кавуса. Казала птушка чэрапу: «Аднак! Аднак! Дзе голас звону, гром літаўраў? Дзе спакуса?»

* * *

І чым так няміл я табе, небасхіл? Дзярэш майго шчасця сарочку штосіл, І вецер, што дзьме ў мяне, полымем робіш, І сушыш ваду ў мяне ў роце на пыл.

* * *

З віном у руцэ, з локанам у другой Шчаслівы сядзіць незнаёмы з тугой, Ён п’е і не дбае пра небазваротнасць, Пакуль хмель не вытне салодкай нагой.

* * *

Нябёсы дарэмна не робяць нічога: Даюць аднаго, каб украсці другога. Каб ведаў, што зробіць з ім лёс, чалавек — На свет бы ён не нараджаўся, нябога.

* * *

Мы — лялькі, а неба —

той лялечнік спрыту, Што глуха завесіў заслону з блакіту, Патузаюць нас на кіліме жыцця, І зноўку патрапім у куфар нябыту.

* * *

Цвярозаму мне не адчуць асалоды, А ў п’янага розум слабее ад згоды. Прамежак між хмелем і яснасцю ёсць — Завецца жыццём, там я раб назаўсёды.

* * *

Я горла наблізіў да горла збана, Каб сродак здабыць даўгажыцьбы са дна. Да губ маіх губы прыклаўшы, сказаў ён: «Як ты, быў і я, наша доля адна».

* * *

Калі нагою смерці буду растаптаны, Рукою смерці, быццам птушка, абскубаны, Май літасць, каб мой прах збанамі толькі стаў, Мо ажыву я, ўчуўшы пах віна жаданы.

* * *

Калі сканаю, абмыйце мяне чыстым віном, Багаславіце ў людской гамане чыстым віном, Знайсці захочаце ў дзень уваскрэсення, Дык прах шукайце мой у чайхане з чыстым віном.

* * *

Тварэц сваю літасць выказвае сам. Ёсць лік і правінам тваім і грахам. Як п’яны ты сёння да смерці, дык заўтра Даруе тваім засмылелым касцям.

* * *

Напэўна, травінка, што шэпча з пяском, У небападобнай была валаском. Не люта ступай на траву маладую, Бо вырасла з праху цюльпана крадком.

* * *

Хто чуе голас розуму спрасоння, Быка ён доіць у тугі ў палоне. Лепш апранаху блазена надзень, За розум толькі пырнік купіш сёння.

* * *

Устань, скунежаны, настала ранне! На лютні грай, смакуй віно кахання. Бо доўга тут яшчэ не быў ніхто, А тым, што адышлі, няма вяртання.

* * *

Як прыйдзе па вясне кумір адтуль, дзе гурый грай, І мне падасць віна туды, дзе нівы самы край, Як бы ні лаялі пасля за гэты словы людзі,— Сабака лепшы за мяне, калі я ўспомню рай!

* * *

Кажуць, п’яніц у пекле зглынае агонь, Гэта жылка маны б’ецца постраху ў скронь, Як каханкі і п’яныя пекла заселяць, Заўтра ж рай будзе голы, як тая далонь.

* * *

Прыгожую чару, аздобу сталоў, Разбілі і кінулі моўчкі далоў. Шануйся, не стань на чарэп’е без жалю, Бо чара рабілася з чараў галоў.

* * *