Шрифт:
Куобах Уос
Трр дьиээ бгн атыттартан туох да уратыта суох кннр кн. Улахан истээх, халааттаах, пижамалаах, кырааската суох сирэйдээх кыргыттар, дьахталлар болдьохторо хаан туоларын, «тааастарыттан» хаан босхолоноллорун кэтээллэр. Палааталарга алталыы, аыстыы сороор уоннуу буолан симиллэн сыталлар. Ол рднэн баппакка, саа киирээччилэр крдргэ истиэнэни кыйа тардыллыбыт ороннорго сытарга кэллэллэр. Дьоллоох Дьокуускайга дьол крд кн кэлэр дьон элбээн, трр дьиээ дьахталлар баппат буолбуттар.
Сарсыарда аайы ааан, суунан-тараанан баран, ууун-уун, ыстыыр ыас курдук уунанас бириэмэни ыыта сатаан бары да эрэйи крллр. Ким
Истэрин ыначчы ктхпт, кус курдук инэнээн, лаппанаан хаамар дьахталлар систэрин туттубутунан кэ хаста да трдс этээи иилии сытар крдр тгрчч эргийэллэр. Бэйи, сытар да сылаалаах. Барар-кэлэр сир биир крдрнэн эрэ кэмнэнэр да буоллар, хаамыахха, хамсаныахха эмиэ наада буоллаа! Ол срээлдьээбиттии хаама сылдьан, дьахталлар аат харата да буоллар, кэпсэтэ иэллэр.
Манна ким барыта тэнээр. рдк сололоох хотун буол, баар, муоста сууйааччы да буол, оскуоланы бтэрэ илик эдэркээн кыыстан саалаан сааырбыт ыал ийэлэригэр тиийэ – бары тэнэр. Сотору кэминэн абытай ыарыыга эбэтэр ии хайытар сэрэхтээх эпэрээссийээ тиксэр айыла анаабыт иэин иннигэр бары биирдэр. Манна соло, дуоунас сууйуллар, чыын-хаан сотуллар, саас дааны суурайыллар. Ол иин хаааытааар дааны чэпчэкитик билсиэллэр, хомоойдук кистэлэнэр арыллаллар, рбт уос ллэр, хоммут уос хонор, ким-хайдах олохтооо биллэн тахсар.
Дьахтар дьылата… Дохсун ардах кэнниттэн уу мустан-мустан баран, биир сиринэн тоо ктн рскэ киирэрин курдук, дьахтар бары кэриэтэ трр дьиэ н ааар. Уопсастыба баастарын, судургута суох аныгы кэм кумалаабыт араас дьылалаах дьахталлар олохторунан тыктаран, бу манна булан крн…
Холобура, бу уон биэс саастаах нуучча кыыа. Хап-хатыыр, куп-кубаай, оо сааыттан тахса илик крнээх. Чачархай баттаын аннынан ып-ырааынан, кп-кнэн крн кэбиэр. Ханна кэлбитин, туох кинини ктэрин ситэри йд илик бадахтаах. Србэтин ааспыт олбуор «баылыга» уолу кытта сылдьыбытын тмгэр бу киирэн сыттаа. Кыыс ийэлээх аата бытыылканы трппт оолоруттан ордорбуттара ырааппыт, онон аа саастаах уол кмск-харыыйыа диэн эрэммитэ ханна баарый? Сааын ситэ илик кыыы кытта хоонньоспутун иин хаайыыга угуохтара диэн куттанан, ээтигэр Омскай уобаласка куоппут сурахтааа. Кыыс онтон хомойон, тн сыттыгын илитэр, бэйэтин уонна трхтээх оотун инники олохторо хайдах салаллыан сатаан ыйдаардыбат…
…Трт уонун туолбут дьахтар. Отут биэигэр диэри ааардас сылдьан баран, дуруусканан икки оолоох огдообо кииэхэ кэргэн тахсыбыт. Кэргэнин кытта уохтаах таптал диэни т да билбэтэллэр, олох олоро охсор бааттан, утуу-субуу икки ооломмуттар. Бу с оотун оолоноору сылдьар. с оотун ннэрин курдаттыы, иин хайытан ылбыттар. Онон биэс сыл иигэр биэс оолоох ыал ийэтэ буолан хаалбыт.
…Аыста оотун тэртэрбит саха кыыа. «Куоска курдукпун, ск турар, – диэн кыбыстыбакка кэпсиир. – Эмиэ да ооломмот буолан хаалыам диэн куттанан трн эрэбин, айыка, саас да ыраатта». Кэргэнэ суох.
…Иккиин оолоноору сылдьар уон тоус саастаах кыыс. Кэргэннээх киини кытта сылдьыбыта ырааппыт. Араастаан араара сатыыр да, бадаа, киитэ икки ыалынан олорорун ордорор . Аны ол ойоо эмиэ бу трр сылдьар диэн сураы истэн, сэмээр ол дьахтар хаан киирэрин маныыр…
…Крдргэ турар аптамаат тлпннэн кэргэнин кытары кэпсэтэр кыыс. Трр дьиээ киирбитигэр кэргэнэ арыгылыы баран хаалбыт. «Эмиэ дьахтардыы сылдьаын дуо? – Кыыс ытыы-ытыы хаыытыырын кии барыта истэр. – Хаан йднн?! Биигини хайдах тааараын?»
…Олус атаах, куорат баай ыалын соотох кыыстара. Олордуу кыламаннаах,
…Тохсуун оолоноору сылдьар саха дьахтара. Дьоно улууска хаалбыттар. Сааа ырааппыт, сыыстарыылаах диэн куоракка ыыппыттар. «Герой Ийэ буолбат буоллум, – диэн хомойор кини. – Тоус оо, уон оо – син биир ээ. Оо диэн дьол буоллаа».
Дьэ ити курдук аныгы дьахталлар мэтириэттэрин трр дьиэттэн булуохха сп.
Аанчыкка, бастакытын оолонор буолан, барыта сонун. Оо ктэр кэмэ чэпчэкитик ааспыта. Бастаан хотуолуур, мэйиитэ эргийэр этэ да, ол тргэнник тохтообута. лэлии-хамсыы, срэ-кт сылдьыбыт буолан, быраастарга да аыйахтык крдрбтэ. Ийэтэ курдары крр аппараттар ооо куааннык дьайаллар диирин итээйэн, биирдэ да крдрбт.
Ол рднэн быраастар туох эрэ ыарыыны булан, с нэдиэлэ болдьоун иннинэ киллэрбиттэрэ. Бу курдук хаан да кн-дьылы ыыта сатаан эрэйи крбтн йдбт. Сыта сатаан дьахталлары кытары сэлээр. Кэнники кэмэ иин тгээ ыалдьар, куаан тллэри тээн, баттатан ууктар буолла. Кини онтон улаханнык ытырыктата саныыр. бгэтин хаана тардан, тааастаах кэмигэр бит-билгэ диэни итээйэн, этин сааа аыллан сылдьар быыылаах. Баарбатаын да иин, кырдьаас эбэтин саатын истэр курдук: «Кстбэт тугу тйэр баайыный?» Эбэтэ куаан тл тээтэинэ итинник диэччи. Аны санаабынан куааны тардан ылыам диэн куттанан, санаабат буола сатыыр.
Аанчык кн аайы сонунун тэтэрээккэ сурунан иэр. Оччоо санаата сааыламмыкка, дууата уоскуйбукка дылы буолар, бириэмэни билбэккэ аарар.
«чгэйи эрэ саныахха, тн эрэ ыралыахха! Кырдьык да, саа, сырдык олох ктэр! Саа олох сааланар! Кимиэхэ эрэ майгынныыр кырачаан киилэниэхпит, хас кн аайы рэнэн, сайдан ииэ, ийэлээх аатын рд! Трппттэрин хааннара холбоспут, кинилэри ситимниир, биир дьолу трттр кырачаан киичээн буоллаа! Т эрэ минньигэс, т эрэ кэрэчээн буолар!..»
Аанчык бу олорон атаа инчэйэрин биллэ. Муодараан тураары гыммыта, атын лгэрдик халыс гына тстэ. «Сааланна… Уум барда…» диэн сэрэйдэ. Оронугар тиийэн сытан баран, аттынааы кыыынан сиэстэрэни ыыртарда. Кырааска быыынан тылбыччы крбт сиэстэрэ кыыс балачча ууннук кттэрэн, кэлэн крбтэ буолаат, эмиэ стэн хаалла. Кэтээ сатаан баран, Аанчык ыксаан барда. «Уум баран, аны оом тыына хаайтарыа» дии санаата. Иккистээн ыыртарбытыгар, акушерка кэлэн крд, сиэстэрэни киир-хаыр саарда быыылаах, кыыа кыыыран буугунаабытынан систиэмэ туруоран барда. Саа-иэ суох, татыа-тт хамсанар. Ыйыта сатаабытын эппиэттээбэтэ, муннун анныгар ботугураан баран тахсан барда. Туох систиэмэтин ыларын Аанчык йдбкк да сытта. Ол икки ардыгар хааппыланан таммалаан баака кураанахтанна.
Дьэ онтон быыта тыытар абытай ыарыы иин тгэиттэн хам ылан барда. Сиэстэрэ, эмиэ ыыртарыы кнэн кэлэн, систиэмэтин хомуйан барда. «Туран хаама тс, ыарыыта ааыа» диэн буолла.
Аанчык тииигэ киирдэинэ, истиэнэттэн «тутуан» кчллн туран, ынчыктыы-ынчыктыы истиэнэни тарбыыр, р тарбачыар. Онтон хантан кэлбит кэ эбитэ буолла, р ууутуу-ууутуу тимир кырабаатын хоу биир гына состоуна арыый чэпчиир курдук. Бу курдук р соус соскойдоо сырытта.
Кэмниэ кэнээс акушерка кэлэн, ороо сытыаран крн баран, «трр гыммыт» диэн ыксатан, ууга-уокка тэрэн, трр хоско илтэ. Манна остуолга сытыардылар.