Шрифт:
Е.С. Иринцеева-Огдо
Таптыыбын… Шёпот сердца…
«Айар ыллыкпыт» ыыра кэээтин!
Кнд ааааччы, Эн илиигэр ураты кинигэни тутту. Соотох кии айан тааарбыт айымньыта буолбакка, араас саастаах, эгэлгэ дьарыктаах дьон улаатан эрэр оо ааарыгар сптх диэн анаан суруйбута тустаах куонкуруска кыайан, талыллан, биирэнэн бу манна тиилиннэ.
Саха норуодунай суруйааччыта Н.Е. Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан Саха рспблкэтин «Кэскил»
Ооо аналлаах хаыат-сурунаал тахсар кыатын бу рспблкэтээи куонкуруска С Бэчээккэ департамена йт, «Биир ньыгыл Россия» Бтн Россиятааы политическай партия Саха сиринээи салаата бнэн-харчынан бириэмийээ кмлст. Оттон «Бичик» национальнай кинигэ кыґата бу кинигэни тааарарга т кс буолбутугар махталбыт муура биллибэт.
«Айар ыллык» сабыылаах куонкурус нууччалыы, сахалыы тылларынан, сээн, кэпсээн, остуоруйа крнэрин тус-туспа тутан, ыытылынна. Онно рспблкэ 24 улуууттан, нэилиэгиттэн 94 ааптар кытынна. Итинтэн сахалыы тылынан крэххэ 75, нууччалыытыгар 19 лэ киирдэ.
Куонкурус быйылгы уратыта диэн уран тыл умсуланыгар балачча элбэх оо кыттыбыта рдэр. Остуоруйа, кэпсээн курдук дьоун жанрдарга ылсан, 9-тан 16-гар диэри саастаах 10 оо кытынна. сс соуччута баар, кинилэртэн алтата Дьокуускай куорат оскуолаларын рэнээччилэрэ.
Айар кут эмискэ уугуннаына чахчы соутар. Онон бу кинигээ киирбит ааптардарбыт гстэрэ урут хаан дааны сурукка-бичиккэ холоммотох эрээрилэр, чахчы чгэй таымнаах айымньылары оо аймахха бэлэхтээбиттэригэр махтанабыт. Сырдыкка угуйар ыраас тыыннаах, олоххо тиксэр араас кчмээйтэн чаыйбакка, сптх суолу ыччат сатаан тобулар буола иитиллэригэр бу айымньылар ис хооонноро уот харахха сп тбээр. Олор аахпыты анааран, ылыммыты ырытан, ырааы кыраыттан кыраытык кррг рэтэллэр.
Кргмнэн, кылааынан, тлбэнэн, аймаынан мустан бииргэ ааан баран, табыгастаах ттн крн, туаныахтара, сааттан саа санаалары саыахтара диэн эрэнэбит!
Анатолий Гоголев,
С «Амма Аччыгыйа аатынан
«Кэскил» оо бэчээтин кыата» ГАТ дириэктэрэ
Оксана Гаврильева-Айсана (I миэстэ)
Олох оонньуута
т тураан сайыы нусхал киэhэ. Киирэн эрэр кн саhарата, бг кннээи лэбин барытын дьэ бтэрдим диэбиттии, уоскуйан, дуоhуйан, налыччы халлаан араа ттгэр тилийэ кыыhар.
Тптэ кх буруотугар бигэнэн, ыаммыт ынахтар, кхслэрин иhигэр «пуус» гынан тыынан кэбиhэ-кэбиhэ, кэбинэн кирдиргэтэллэр.
Дэриэбинээ саа-иэ аыйаабыт, кэлии-барыы тохтообут, тыас-уус намыраабыт. Арай ханна эрэ оройуон кииниттэн кэлэр оптуобус бтэhик сырыыта буолан, тттр тннргэр тиэтэйэн, тикир-такыр айаннатан иэрэ иhиллэн ааhар.
Дьон кннээи тбктэн босхолонон, киэhээи аhылыктарын тото-хана аhаан, утуйуох иннинэ суунар-тараанар, тыын ылар, ааспыт кн ырытыhар, кэлэр кн былаанныыр кэмнэрэ.
Уурбут-туппут курдук дьып-дьап тупсаай ооhуулаах Баhылайаптар тиэргэннэригэр
Хаhаайыннар, Кэтириинэлээх Бтр, утуйуох иннинэ, срк таарыйа, дьиэлэрин иннигэр баар ыскамыайкаа буолары-буолбаты кэпсэтэ олороллор. Киэhэ аайы итинник олороллорун астыналлар аай. Дэриэбинэ иhинээи сонуну трэ тэбээн, сарсыы кэ туох «тоута ктллхтээин» быhааран тириилэрин тэниттиэхтэрэ, онтон, кн мыраан кэннигэр саhыыта, «уу, бириэмэ ырааппыт, утуйа охсуох» диэн буолуо, иккиэн эйэ дэмнээхтик ороннорун булан, утуйан бырылатыахтара.
Бгн да ол гэс кэhиллибэтэ. Киэhээи астарын иэринэ тээт, били олбохторугар тахсан олордулар. Кыыстара Вера верандаа аhаабыт иhити хомуйан тилигириир-талыгырыыр. Дьгэлэрин кытта хаамса бараары ыксал б. Эбэлэрэ сыппыта ыраатта, кини эрдэ сытар, эрдэ турар гэстээх.
– Хатыай, аргыый тилигирээ эрэ! Биир да иhити ордорумаары гынна! – Кэтириис, мттбтэ буола-буола, былаатынан клhнн соттор. Киирэн эрэр кн саhаратын одуулуу олорон эригэр эргиллэр:
– Дооор, оту лэтэ улахана бттэ дии. Сарсын Вера биhиккини Балааннаах тр быраан биэрбэккин ээ? Дьэдьэннээн крлл этэ. Дьахталлар кн аайы суксуруhуу б. Дьэдьэни кыайдылар быhыылаах. Уйбаан Огдоото бээhээ туох баар дьонун хомуйан, аыйах кэм иигэр биир биэдэрэлээх киирбит диэтилэр…
– Оо, барахсаттар! Ол 3 киилэлээх оо биэдэрэтин 10-наах биэдэрэ курдук кэпсээтэхтэрэ ээ. Ол ыы-кырбас биэстээх-алталаах уу ньыдьыраан аармыйата хомуйбута диэхтээн, – Бтр мас сыыhынан тииhин быыhын анньына-анньына клэн кгрэтэр.
– Ити кэннэ кэпсээн абыран! Эйиэнэ барыта киhиттэн таhынан… Уонна кыhын барыанньа сиэн дэлбэрийэргэр атын буолуоІ!
– Сп, сп! Быраыллыа, тугу гынаргыт баарай? Таарыйа Хомустааым кртн тутан кэбиhиэм этэ, сылгы рэ була илигинэ.
– Хата, инньэ диэ.
сс тугу быhаарсабыт диэбиттии саата суох р олорбохтоотулар.
Ити кэмэ тиэргээ киирэр олбуор аана кыыкынаан аhыллара иhилиннэ. Чуумпура сыппыт Баатыр ойон тураат, рэн баргыйа-баргыйа, аан диэки ыстанна.
– Чот! Бу ыт киhини сиэри гынна?! Киэр буол!.. Бачча хойут киммитин аалла? – Кэтириинэ чарапчылана-чарапчылана аан диэки кыастаста.
Аан айаар уhун курбуу ууохтаах, ааар санныгар рсээк сгэhэрдээх эдэр уол киириэхчэ буола-буола, ыттан куттанан, аантан тутуhан турар.
– Васильевтар манна олороллор дуо? – диэн хаhыытаан ыйытта.
– Манна, манна! Киир, киир! Ити ыт ытырбат, хаhаайымсыйбыта буолар! – Бтр туран, ытын дьарыйа-дьарыйа, уолга утары барда, Кэтириис, билиэн-крн баата баппакка, сыыhа-халты ктэнэн кэнниттэн тhстэ.
– Дорооболору! – уол иhирдьэ атыллаата, Бтргэ илиитин уунна. Эр дьон кытаанахтык илии тутустулар. Уол тургутардыы Кэтириистээх Бтр хардары-таары крд уонна:
– Мин Дьулус Баhылайап диэммин, – диэтэ.
– Хайаларын оото эбити буолла? Хараым сбл крр да билимээри турабын, – диэн Кэтириис саарбахтаабыттыы унаарытта.
Уол дириник hэ тыынна уонна, аны истиэхтэрэ суоа диэбиттии, рсэн биир тыынынан кутан кэбистэ:
– Мин Пётр Игнатьевич оото бн. Миигин ийэм ааын булаар диэбитэ, ол иhин кэллим!