Трывожнае шчасце
Шрифт:
— А вы хто?
Саша збянтэжылася і стаяла, як вінаватая вучаніца.
— Я?.. Я — фельчар…
— У маёй бальніцы я не ведаю такога фельчара! Хто вы хвораму?
— Я?.. Сястра. — Яна не разумела, чаму не прызналася, што жонка, напэўна, пабаялася, што не павераць ці могуць сказаць што-небудзь крыўднае, абразлівае.
— Хто пусціў? — павярнулася галоўны лекар да дзяжурнага доктара. Той паціснуў плячамі.
— Я пусціла. Мы разам вучыліся, — з дзіўнай усмешкай сказала Люба.
— Дазвольце мне
— Паўгадзіны, — літасціва дазволіла Бася Ісакаўна, звяртаючыся да Любы.
Сашу напалохала, як яны аглядалі Пятра, як, адышоўшы, шапталіся, паўтараючы страшнае слова «крызіс», і яна вырашыла не пакідаць мужа, як бы ні выганялі яе.
Праз паўгадзіны Люба папрасіла, каб Саша пакінула палату, але хворыя напалі на Любу: не бачыце хіба, у якім цяжкім становішчы блізкі чалавек! Няхай сядзіць, нікому яна не замінае. Люба знікла і больш не з'яўлялася. Хворыя суцяшалі Сашу, падбадзёрвалі, называючы з ласкавай іроніяй сястрой. Яна не разумела, навошта яе суцяшаюць; яна не плакала, не ламала рукі ў роспачы, а проста сядзела і не зводзіла позірку з Пецевага твару. Жанчына не ведала, што яго боль, яго пакуты адбіваюцца і на яе твары, а збоку гэта было ўсім відаць.
Пад вечар у палату зноў зазірнула Бася Ісакаўна.
— Вы яшчэ тут? — Галоўны лекар амаль прастагнала: — Божа мой, што робіцца ў маёй бальніцы! — і злосна закрычала: — Любоў Андрэеўну і Зою Пятроўну — да мяне! А вы, галубка, ідзіце за мной.
Саша паслухмяна пайшла, пакорлівая і маўклівая.
У сваім кабінеце галоўны лекар загадала:
— Скідайце халат!
Саша скінула. Бася Ісакаўна замкнула халат у шафу.
— Гэта мой халат, — паспрабавала пярэчыць Саша.
— Ідзіце, і каб я больш не бачыла вас тут! Я яшчэ ў райздраў напішу, галубка…
Саша выйшла на двор, села на лаўку і горка заплакала — ад крыўды, стомы і болю.
Ноч, доўгую і пакутлівую, бадай што без сну — засынала на колькі хвілін трывожным сном і зноў прачыналася, — яна правяла ў сваёй былой гаспадыні. А раніцой зноў падышла да бальніцы. Але, відаць, галоўны лекар моцна паганяла ўвесь персанал, бо Сашу цяпер не хацелі і слухаць. Сёстры, што ішлі на работу, адмаўляліся выканаць нават простую просьбу — паведаміць, як здароўе Пятра. А Люба прашмыгнула міма і не прывіталася.
Саша сумна сядзела на лаўцы каля бальнічных варот і бяздумна сачыла, як на даху дома, што насупраць, буркуюць галубы.
Да варот пад'ехаў рамізнік.
З брычкі асцярожна злезла маленькая старая жанчына ў простай шарсцяной кофце, суконнай спадніцы — гэтая Бася Ісакаўна зусім не была падобна да той, суровай і ўладнай, што ў беласнежным халаце хадзіла па палатах.
Саша глянула на яе з нянавісцю.
Лекар таксама затрымала на ёй свой позірк і, мабыць, адразу не пазнала. Яна прайшла праз
— Вы яшчэ тут? — спыталася яна ў Сашы так жа, як і ў палаце, але зусім іншым тонам.
— А дзе мне быць? — няветліва адказала Саша.
— Ах, якая моладзь! — уздыхнула Бася Ісакаўна, і нельга было зразумець — ці яна асуджае, ці адабрае гэтую моладзь. — Хадзем са мной.
У двары яна сказала:
— А гаварыць няпраўду старэйшым непрыгожа, дзіця маё. Мне ж сказалі, што гэта ваш муж. Так?
Саша пачырванела, і сэрца яе ўраз напоўнілася пяшчотай да гэтай добрай жанчыны.
Апрануўшы халат, які дала ёй галоўны лекар, Саша ўзбегла на другі паверх і толькі перад дзвярамі знаёмай палаты перавяла дыханне. Яна са страхам адчыніла дзверы і спынілася. І першае, што яна ўбачыла, — яго вочы, жывыя, ясныя. Яны глядзелі на яе. Ён устрапянуўся, намерыўся падняцца і амаль крыкнуў:
— Саша!
Гэта быў слабы, але радасны крык чалавека, які пасля смяртэльнай небяспекі ўбачыў ратунак.
VI
Рэчаў было мала — той жа студэнцкі партфель, напакаваны клапатлівымі рукамі Сашы самым неабходным, што можа спатрэбіцца ў далёкай дарозе і ў салдацкім жыцці.
Гаспадыня сказала:
— Давайце пасядзім перад дарогай.
Яны селі побач на доўгім услоне, толькі малая Нінка — на бярозавым чурбаку каля печы. І раптам гаспадыня заплакала, выціраючы слёзы рогам хусткі.
— Што гэта вы, Аня! А то вы і мяне разжалобіце, чаго добрага, — жартам сказала Саша, а ў самой дрыжалі губы і голас ненатуральна звінеў. — Хадзем, Пеця, а то мы ўсіх разжалобім, вунь і Нінка ўжо хліпае…
Пятро падняўся і працягнуў руку:
— Бывайце, Аня.
Яна абняла яго:
— Даруй, Пеця, калі што…
— Нічога, усё добра, Аня… Дзякую вам.
— За Сашу не хвалюйся, служы шчасліва…
Саша выйшла першая, як заўсёды імклівая, нецярплівая, — ёй цяжка было глядзець на развітанне.
Раніца была сонечная, ясная, але ўжо халодная.
Пятро дагнаў Сашу на вуліцы і сказаў:
— Добры чалавек Аня. — Ён зусім забыў, што год назад ненавідзеў яе.
— Яна мне — што маці, — прызналася Саша.
— Давай я панясу партфель.
— Не, не, я… Табе яшчэ хопіць несці, яшчэ рукі забаляць… Трэба было ўсё ж папрасіць каня… Дарэмна ты не захацеў.
— Я хачу прайсці па нашай дарозе… Калі я буду тут зноў! А на шляху, можа, сяду на машыну.
У двары, паўз які яны праходзілі, пачуўся жаночы голас наўздагон ім:
— Глядзі, як доктарка мужа праводзіць у армію.
— Бачыш, мяне асуджаюць…
— Глупства.
Яны выйшлі ў поле.
Бярозы на могілках стаялі ў жоўтым полымі.