Затрымка рэйса

Каляда Югася

— Без разваг.

— Бо кожны меў свой план.

— Падспудны.

— Хлуслівы.

— Проста жах, мы былі такія ідыёты!

Уорвік пераводзіў вочы з Мішэля на Ірэн, з Ірэн на Мішэля; калі б ён так уважліва слухаў настаўнікаў у школе, ён быў бы цяпер акадэмікам.

— Мішэль разлічваў, што яму дадуць Нобелеўскую прэмію міру! — Ірэн і Мішэль усміхнуліся, напэўна, гэта быў сямейны жарт. — За тое, што прытуліў ды ўзяў на ўтрыманне дзіця з іншага свету!

— Я цешыўся з таго, што такая прыгожая

жанчына будзе цалкам залежаць ад мяне!

— А я проста хацела паехаць у яшчэ іншую краіну. Мне было ўсё адно, хто ад каго будзе залежаць. Я хоць за чорта лысага замуж выйшла б!

— Колькі нам было гадоў тады?

— Па дваццаць сем.

— Не, калі пазнаёміліся — дваццаць шэсць.

— А калі ажаніліся — дваццаць сем.

— Мы трэці год разам.

— Усяго толькі.

— Здаецца, як учора.

— Не, як сто гадоў таму.

Уорвік пракаўтнуў астылую каву: перасохла ў горле.

— А як вы. Як вы. даведаліся?

Мішэль і Ірэн пераглянуліся.

— На другі дзень.

— На трэці.

— Ты забыўся.

— Добра; на трэці.

— Ты мяне не ўразіў.

— Ты мяне спалохала.

— А ты ўвесь час маўчаў.

— А потым ты пацягнула мяне ў Луўр.

— Г эта ты прапанаваў.

— І ты рыдала ў Луўры, як немаўлятка.

— Няпраўда.

— Ну добра, ты плакала.

— Добра, я плакала.

— У зале, там дзе старагрэчаскія скульптуры. ты спынілася перад нейкаю Афінаю — там так многа гэтых Афін, проста мармуровы лес.

— Цемрашал!..

— Я іх цяпер таксама люблю. А ты спынілася перад адной Афінай.

— Яна рабіла рукамі вось так, — Ірэн узняла рукі над сталом, прыўзняла вочы, каб паказаць мармуровую жанчыну.

— Вось так рабіла рукамі. А ты спынілася. І стала плакаць. У цябе шчокі былі мокрыя. Ты на мяне забылася. Ты так глядзела на гэтую Афіну.

— Мне здавалася, што яна рухаецца!

— І ты плакала. І ты з такім замілаваннем на яе глядзела! І я тады зразумеў, я адчуў, што гэтая жанчына ніколі не будзе ад мяне залежаць! І ні ад каго ніколі не будзе залежаць. Ты стаяла перад Афінай, а я глядзеў на цябе...

Я ніколі не бачыў, каб хто-небудзь плакаў перад скульптурай. І я зразумеў, што калі ў чалавека ў сэрцы жыве такая любоў.

— Ты на мяне паглядзеў — вось такімі вачыма! Як маленькі хлопчык. Так глядзяць толькі маленькія дзеці. Вось такімі вачыма! — твае мазгі былі відаць праз зрэнкі!

— І я тады зразумеў.

— І я тады зразумела.

Зноўку патрапіўшы ў такт адно аднаму, яны прыпыніліся. Уорвік уважліва глядзеў на іх, не адчуваючы няёмкасці.

— Дык вось. Вось з таго моманту мы і ўбачылі адно аднаго.

— Калі мы толькі-толькі сустрэліся, мы хацелі схлусіць.

— Падмануць.

— А потым мы вырашылі павянчацца ў царкве.

— У касцёле.

— Я праваслаўная.

—

А я каталік.

— Я не змяніла веры — бо я не веру ў агульнапрынятым сэнсе. Можна мяняць рэлігію, калі ты быў ёй адданы, а я не была верніцай. Гэта была даніна традыцыі — я паходжу з краіны, дзе пануе праваслаўе.

— Я таксама не адданы каталік.

— Але мы вырашылі пайсці ў царкву.

— У касцёл.

— Каб сказаць адно аднаму нешта важнае.

— І мы сказалі.

— І мы не схлусілі.

— Мы не падманулі.

— Нехта, — Ірэн зрабіла акцэнт на слове «нехта» — зусім не ўлічваў нашых намераў! Нас абралі!

— Нам пашанцавала.

— І ўсё перамянілася.

— Мы змяніліся.

— Поўнасцю! Я была такая. незалежная. Вельмі незалежная. І жорсткая. І нават злая.

(Уорвік адчуў ейны нястрачаны славянскі акцэнт: Ірэн вымаўляла гук «ж» занадта цвёрда, і, нібы ведаючы гэта, цягнула яго, спрабуючы выправіць памылку, і слова «злая» выходзіла ў яе шыпячым як змяя: «mechhhante»!)

— А я быў такі. разбэшчаны хлопчык!

— Проста распуснік!

— І мы перамяніліся.

— Мы сталі спакойнымі.

— Упэўненымі.

— Шчаслівымі.

— Мы сталі такімі. здольнымі жыць.

— А. як вы. — Уорвік шукаў словы, і не мог знайсці, — як вы мяркуеце. цяпер. З досведам мінулага жыцця. Ці можна жыць без гэтага?

— Можна! — упэўнена, аднагалосна, сцвердзілі Мішэль і Ірэн.

— Можна.

— Але складана.

— Трэба працаваць над сабой.

— Няспынна.

— Штодня.

— Гэта складана.

— Як бегаеш у замкнёным коле.

— У той час як трэба жыць, а ты замест таго, каб жыць, змагаешся з сабой!

— А мы цяпер жывём.

— Нам пашанцавала.

— Проста так.

— Мы не спадзяваліся.

— Мы адчаіліся.

— Мы, мабыць, не заслужылі, а цяпер мы такія.

— Шчаслівыя.

— Як багі!

— Мы жывём.

— Усё перамянілася, усё, усё! Жыццё набыло іншы сэнс. Як мне цяпер здаецца, адзіны магчымы сэнс. Мяне не хвалююць ні грошы, ні праблемы з працаю. Я гляджу на Ірэн і не разумею: прыгожая яна ці не? Мне здаецца, што яна адзіная жанчына ў свеце, іншых проста няма, мне ўсё адно, якога колеру ў яе валасы, калі б яна адрэзала вушы, я не заўважыў бы.

— Я блытаю, дзе я, а дзе — Мішэль! Калі ён з’язджае, мне здаецца, што гэта я з’ехала!

Яны глядзелі адно на аднаго, Мішэль глядзеў на Ірэн, Ірэн глядзела на Мішэля, Уорвіку здавалася, што яны абменьваюцца жыццём праз гэты позірк. Яны павярнуліся да яго.

— Такое бывае.

— Такое здараецца.

— Гэта здарылася.

— З намі.

— Мы не ведаем, як.

Запанавала цішыня, за акном шоргала па падаконніку залева. Час стаяў у пакоі, як вада ў возеры.

— Мо спаць?