A? q?m
Шрифт:
– Allo! – Rsidin ssini esidnd dstk Zrifnin lindn d"usd"u.
Hmin hadisdn sonra Zrif sindi. Bu sinmaq onunla nticlndi ki, o, tamamil "oz"un qapandi. Rsid birc klm d demdi, bunu ona bildirmyi "oz"un ar sandi. “Qoy el bilsin ki, mnim hec ndn xbrim yoxdur” , – dey fikirlsdi. Lakin o g"undn yataq otagindaki qosa carpayilari ayirdi. n thqiredici bu idi ki, Rsid onlari niy ayirdigini Zrifdn sorusmadi da. Deysn buna hec fikir d vermdi.
* * *
Zrif yenic hamamdan cixmisdi. Nazik gec k"oynyind g"uzg"un"un qabaginda dayanib yas saclarini darayirdi. Uzun, sabalidi saclarini dsmalla bir xeyli qurulayib ciyinlrin atdi. Rsid divanda uzanib oradan arvadina tamasa edirdi. Birdn yuxudan ayilan kimi oldu: el bil Zrifni ilk df g"or"urd"u. Bu fikirdn tutulan kimi oldu. Amma arvadinin varligini deysn dogrudan da unutmusdu. Bir evin icind iki yad kimi dolanirdilar. “H”, “Yox” dan basqa son vaxtlar Zrifdn ayn s"oz esitmirdi.
– Ev bir sey lazimdir? – Rsid bunu danismaq, bir s"oz demk xatirin dedi. Dediyin d pesman oldu. Onsuz da evin b"ut"un agirligi Zrifnin "ust"und idi. Bir sey lazim olsa da, Zrif ona demyckdi.
– Yox.
– Bazara getmk lazimdir?
Getmism.
– Mn sabah da isd olacagam.
Sabah bazar g"un"u idi. “Sabah da isd olacagam” o demk idi ki, Rsid g"un"un"u yen d Asyanin evind kecirck.
Zrifnin etinasizliqla saclarini daramaqda davam etdiyini, onu sorgu-suala tutmadigini g"ornd Rsidin arvadina acigi tutdu: “Vecin d deyil”. Sonra is Asyani g"ozlri "on"und canlandirdi. Asya onu b"usb"ut"un ram etmisdi. Zrifdn el soyutmusdu ki, buna bzn "oz"u d tcc"ub qalirdi. Axi Zrifni sevib evlnmisdi. O, hec d pis hyat yoldasi deyildi. Zrify tamasa ed-ed onu Asya il m"uqayis etdi. Hr ikisi g"ozl idi. Amma Asya onu daha cox czb edirdi. Onun cazibsi qarsisinda Rsid hec vaxt bel sakit dayana bilmzdi. O, "uz"un"u divara cevirib g"ozlrini yumdu.
Zrif g"uzg"ud bunu g"ord"u. "Oz"un"u hec vaxt bel thqir olunmus, alcalmis hiss etmmisdi. Amma incikliyini bildirmmk "uc"un soyuqqanliqla dedi:
– Usaqlari niy sorusmursan?
– Demirdin rayona g"ondrcksn?
Vssalam. Bununla da onlann dialoqu bitdi. Bu, k"us"ul"u olmadiqlarini bir-birin s"ubut etmk "uc"un deyiln n"ovbtci s"ozlr idi.
"Uc g"un idi ki, Zrif usaqlari rayona yay ttilin, anasigil yollamisdi. Amma bu "uc g"und Rsid bir df d maraqlanmamisdi ki, onlar haradadir, Zrif onlan kiminl yola salib. Son vaxtlar rinin etinasizligina mttl qalirdi. Bzn onun usaqlari sevdiyin d s"ubh edirdi. Usaqlarla oynamaqla, msgu-liyytlri il maraqlanmaqla arasi yox idi. El buna g"or d analarina qarsi mehriban olan, rk"oy"unl"uklrindn qalmayan Raminl Cingiz atalarindan ckinirdilr. Onlarin arasinda g"ozg"or"unmz bir prd var idi. Oglanlari atalarinin ev gec glmsin v yaxud evd geclmmsin adt etmisdilr, bunu adi hal kimi qbul edirdilr. Bu, onu bzn narahat edirdi, ata-"ovlad m"unasibtlrinin hddindn artiq soyuqlugu ona zab verirdi, amma n ed bilrdi?
rinin etinasizliqla dediyi “Demirdin rayona g"ondrcksn?” s"ozlrini esidn Zrif daha hec n demdi. Isigi s"ond"ur"ub yavasca carpayisina uzandi. Amma yata bilmdi – yuxu g"ozlrindn qacaq d"usm"usdi. Aci fikirlr yen beynind dolasmaga basladi. O, basdan-ayaga kimi tanma ckilmisdi. Bu vaxta kimi hmiyyt vermdiyi zabli bir duygu v"ucuduna sarilmisdi. "Oz-"oz"undn utansa da, hya ets d "uryind etiraf etdi: tumar istyirdi, zizlnmy, oxsanmaga ehtiyac duyurdu. "Otn illr boyu o, sl mhbbtin n oldugunu bilmmisdi, kisi nfsini doyunca hiss etmmisdi. Zrify n cox zab vern yasi idi. O gec "oz"un"u g"uzg"ud g"orndn bri tez-tez yasi haqqinda d"us"un"urd"u. 35 yasinda hr qadin "oz gnclik travtini saxlaya bilmir. Kim bilir, blk d 2-3 ildn sonra onun bu g"ozlliyindn sr-lamt d qalmayacaq.
“Ail hyati mn Rsidl bagli n qdr hycanlar, n qdr zablar gtirdi. Mnim secimim d"uz olmadi. O, mni hec vaxt sevmyib, bundan sonra da sevmyck”. Bu fikir onun beynind "ol"um h"okm"u kimi sslndi. Birdn “Mn sn xyant edcym. Sn buna layiqsn. Rsid! Sndn intiqam almaqla "oz mnliyimi thqir olunmaqdan xilas edcym”, – dey qtiyytl "oz"un s"oz verdi. Bir qdr sakitlsn kimi oldu. Bu fikir ona qrib bir y"ung"ull"uk gtirdi, hacan yuxuya getdiyindn xbri olmadi.
* * *
– Sn bu g"un hmiskindn d g"ozlsn, Zrif. Sn n olub?
Hkimlr s"ob m"udirlrinin g"undlik tapsiriqlarini alib kabinetlrin dagilisandan sonra Aydin bu s"ozlri demkdn "otr"u Zrifni yanina cagirtdirmisdi.
– Yaz glib. Aydin. – Zrif mnali trzd g"ul"umsdi. Sonra is lav etdi. – Adam hec is glmk istmir. El dinclrdim…
– Sn dinclnd yaninda olmagi nec d arzulayardim… – Aydin bu s"ozlri onun xtrin dymkdn qorxa-qorxa dedi. Amma Zrif hirslnmk vzin g"uld"u:
– Pis fikir deyil. Blk dogrudan da bir yerd dinclk?
Aydin qulaqlarina inanmadi. Heyrt dolu g"ozlrl ona baxdi. Zrifnin yanaqlan allandi. Birdn-bir dilindn cixan s"ozlr onu "oz g"oz"undn saldi, basqalasdirdi. Amma Aydinin g"ozlrind qrib bir isiltinin doguldugunu g"or"ub “oyunu” davam etdirmk qrarina gldi.
– Bir g"un sninl olsam neynrsn? – Zrif rola girmisdi.
Aydinin s"oz danismaga, cavab vermy iqtidan catmadi. O, k"oynyinin yaxasini acib drindn nfs aldi. Alninda ml glmis tr damcilarini yayligi il silib Zrify uzun, qrib bir nzr saldi. Zrif bu baxislarin mnasini anlamadi. Onlarda inciklik, yaziqliq, nifrt bir-birin qarismisdi: “Mnim y"ung"ulbeyinliyim lag etdi”. Zrif bu fikirdn vicdan zabi ckdi. Amma rolunu sona kimi oynamaq qrarina gldi. Psdn oxuya-oxuya otaqdan cixdi:
G"ozlrin aldi mni,
Kmnd saldi mni.
Getm, getm, gl g"ozl yar,
Getm, getm, gl.
Qurbanam xan g"oz"un,
Nazla baxan g"oz"un,
Yen s"urm ckmisn
Evlr yixan g"oz"un.
Bilirdi ki, Aydinin bu xalq mahnisindan xosu glir.
Zrif xstlrini yenic qbul edib qurtarmisdi ki, bas tibb bacisi Mleyknin qaca-qaca Aydinin kabinetin trf getdiyini g"or"ub narahat oldu:
– N olub? – dey Mleykdn sorusdu.
– Doktor "Omrovun "uryi tutub.
Zrif hycanla "oz"un"u icri atanda bir nec hkimi burada g"ord"u. Aydini taxta uzandirmisdilar. Onun rngi avazimisdi, bayaqki sn hval-ruhiyyli adamdan sr-lamt qalmamisdi. Mleyk onun qoluna iyn vurdu, sonra drman icirtdi.
Bir azdan Aydinin hali yaxsilasanda hami bir-bir otaqdan cixdi. Zrif is icrid ayaq saxladi.
– Sn birdn-bir n oldu? – dey g"unahkar trzd sorusdu. Sanki onun bu halina Zrif bais olmusdu.
– Mniml bir d o c"ur zarafat elm. – Aydinin bu bir c"umlsind hr sey var idi. Bu bir c"uml Zrify qarsisindaki adamin b"ut"un varligini, "uryinin b"ut"un duygularini acib g"ostrdi. Bu s"ozlrd yalan v qlp ola bilmzdi. Aydinin onu sevdiyin bundan b"oy"uk s"ubut n ola bilrdi? Onu bu vaxta kimi hec ks, hec vaxt bel g"ucl"u mhbbtl sevmmisdi. Lakin bu fikir onu sevindirmdi, ksin, "uryin hzin bir kdr yayildi. “Qribdir, mn Rsidi sevirm, Rsids Asyaya vurulub. Aydin mni sevir, mns ona qarsi etinasizam. Niy bel olsun axi? D"unyanin qrib islri var, sn sevdiyin sni sevmir, sni sevni sn sevmirsn. G"orsn hyat niy beldir? Rsid mni Aydin qdr sevsydi, hyatim bu qdr zabli, bu qdr iztirabli kecmzdi. Bs niy basqasini sevn biri il "om"ur s"urmlisn? Bil-bil ki, o, sni sevmir, addimbasi sn xyant edir, buna d"ozmlisn? Qadinsan dey hr sey g"oz yumub ismtini, namusunu qorumalisan? Bs Asya? Onun ismti yoxdur? Eh, kecdin yen Asyani tnqid. Bs o insan deyil? O sev bilmz? Neynsin ki, qismtin evli kisi cixib. Eh, ay Aydin, sn hec olmasa arxayinsan ki, arvadin aydan ari, sudan durudur. N olsun ki, onu sevmirsn. Axi hyat tkc m-hbbtdn ibart deyil. Hyat etibar, vfa, sdaqtdir. Bunlar olmayandan sonra yasamagin n mnasi?”
Birdn Aydina yazigi gldi, "uryind sfqtli bir nvazis hissi doguldu. Ona n is xos bir s"oz demk, "uryini ovutmaq, tslli vermk istdi. Yavasca dedi:
– Zarafat etmirm, mn diqqtl qulaq as. Sn mni cagiran kimi g"or"us"un glcym. D"uz s"oz"umd"ur.
* * *
Zrif sonsuz hycan icind cirpinirdi. Fikirlsmkdn beyni sismisdi. Qarsida onu g"ozlyn imtahanin s"urtl yaxinlasdigim, cmi bir nec saatdan sonra coxdan bri qorxa-qorxa, hm d qrib bir maraqla g"ozldiyi g"or"us vaxtinin glib catacagini d"us"und"ukc "uryinin d"oy"unt"ulri artirdi. Grginlikdn basinin damadan grilmisdi. Gicgahlarinda qan zrbl vururdu. sbi v qrarsiz hrktlrl bos yer vurnuxmaqdan bezmisdi.