Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
Сондытан де ел басшысы артайса да, халы оны таы сайлап,
стап отыр. «Адам адама дос, жолдас жне бауыр» деген идея бл
елде орнаан. Мысалы, шофер да тек ана баллонный кілті (ключ)
бар, жолда дгелек жарылса, ол ауыстыру шін керек. Ал баса бір
аау шыса, кез келген машина жндейтін орын оны аысыз-а
алпына келтіреді.
Осы елдегі осындай тртіпті натпайтындар да бар сияты:
ата тртіп, еркіндік жо деген сылтау тауып, сол елден здеріні
211
жгенсіздік
АШ-а шыпты (12/XII-2003 соы хабарда). Оны жазасы 20 жыл
трме, не ату крінеді. Бл жгенсіздерге андай бостанды керек
екен деген ойа келдім. Осыны жазуа да трткі болан ой осы еді.
«Отстік азастанны» № 149-150 (17626) – 6.12.2003 ж. 7-
бетінде «Бай мемлекетті байлар рады» деген таырып бар екен.
Шымкентті май дейтін (жанар-жаар май) зауытыны бір жылы
шыаратын німін бір адам алдын ала тгел сатып алыпты. Жанар-
жаар майды ымбаттап бара жатаны содан. Сол адам айта
сатумен нарыты ктеруде делінген. Халы соны ната ма?!
Мемлекетті адаалаушылары айда, мемлекет басшысы айда?
алай байыса, солай баии бер осылай бола ма?! Мны аыры
айда апарады? Крінген жерде ойламаан жерден жарылып жатан
бомбалар осындай ырза болмаандарды ісі емес пе?
Оушым! Осыны не деп жазып отырсы? олынан келері
жо, не былшылы деуі де ммкін. Ауыспаса да сол кезеге келіп
те алыпсы ой дерсі. Солай ойласа саан айтар дауым жо, ол-
сені ойы, з еркі.
Біра, мені ойым ішіе шірітпе, айт деп отыр. Бгінгі бір кк
экрандаы хабарда лы Отан соысына атысан арт кісіні лер
халдегі кемпірімен екеуін кп абатты йден (зі тран йі) сот
кімімен зорлап, сырта шыарып жатыр. Кемпірі тсектен тра да
алмайды. Бас жаын білмеймін, оларды балалары жо.
айырымдылы йіне барыдар дейді. арт кісі барысы келмейді.
Бл сонда не тірлік дерсі? Кп мір сріп, жмыса жарамсыз
боланда, пайда келтіруді орнына зиян келтірудесі дегені ме?
арап жатпай, ойыа келгенді айтып, не жазып, «Жаа оамны
іскер» адамдарына тосауыл жасайсы, теріс гіт жргізесі деп
жатса, «олынан келген оншынан басады» болады да.
Байыанны брін бірдей бір тарыны ауызына сыйызудан
аулапын. лкен адамгершілік жасаушылары да жо емес. Баюды
жолы осы деп, халыа зиянын тигізетін, обал-сауаппен жмысы жо
баю жолындаылара тиісті адамдары олармен сыбайласпаса,
жолын тыйып отырса деймін.
Таы да мынаан араызшы! нны кебегі (отрубь) р кг-ы 13
тегеден асып барады, бидай баасына жетті. Осында да бір сыр
бар ма деймін.
аза тегесіні нын кетіріп,
«жасылы» жасауа жол болсын! Бір нрсені баасын айтымыз
келсе, АШ долларын ауыза алып, соны есебінше дейміз, ятымыз
айда? Тегеміз сабан боланы ма? Сзіміз егемендік те, ісіміз
туелділік.
12/XII-2003
212
«Кру кзіні кмескілігінен «Соырды е
сораысы –
Кіл кзіні крмеуі сораы» кіл соырлыы»
(«Адамзатты асыл тжі»: II том, 318 б.)
Кру кзі мен кіл кзі
Адамзаттаы бес сезім мшелеріні ішінде кзді ерекше орны
бар. Ол – бес сезім мшелерімізді ішіндегі е слуы десек те
болады: кзі клімдеп тр екен; кз арасы кілге намды екен;
жудіреген кзі жаныды жайлап алды немесе, керісінше, тесіле
арап, менімнен тіп кетті т.б. осылайша ртрлі маынада
айтылып, ртрлі сер береді. Сонымен атар, оршаан дниені жан
– жаты байау, аару да ызметін атарады. Сол кзді абілеті
тмендесе, кмескі кру деген пайда болады. абілеті нашарламай-
а мн бермеуден кмескі крушілер де, крсе де крмеген
болушылар да жетерлік.
Ал енді мадайымыза орналасан кру кзінен де баса кіл
кзі деген бар. Ол заип адамдарда да бар. Солай бола тра, кру
кзі сап-сау адамдарды брінде бірдей кіл кзі бір дрежеде
деуге болмайды.
Кешірііз, кру кзі сау да, кіл кзі заип адамдар сиятылар
да кездеседі. Осыан айтылан парасаттылы бір ым бар: «Кзі
соыр болса да, кілі соыр болмасын!» Бізді айтпа ойымызды
тйіні де осы жайлы.
бубкір Дастанлы «Сегіз сыр» деген мааласында
(«Жлдыз», №9,2003ж) «Бгін бізді философиялы ашты жайлаан»
деген екен. арнымыз ампиып, кнделікті жегенімізге мз болып,
ар-ар кліп жргендеріміз жетерлік пе деймін. Олай бола
бергенше, бір уаыт ойланса айтеді. Санамыз, парасаттылыымыз
айда бара жатандыына араса айтеді? Жастар жаымыз
сауатымыз бар ой, тарихымызды іліп оып, кіл кзімізді тере
жгіртсек, кім едік, кім болып бара жатанымызды білер ме едік деген
ой келеді. «Ойшылды – адамдыты негізі. Ойсызды –
надандыты негізі. Ой – жанны азынасы ». « Тн марлыы –
тоздырады, жан марлыы - оздырады ».
«Тніді тояттандыру – нпсіді анааттандыру да, жаныды
анааттандыру – ойыды, біліміді, адамгершілігіді, кісілігіді
анааттандыру, биіктету ». Бл айтыландарды мен тауып айтан
сзім емес, халы даналыы. Бір мезгіл брін де оя трып, осы
наыл сздерді айта-айта оып, жадымыза алайышы. Кіл
кзіізбен арап, парасаттылы деген лшемімізге салайы та.