Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
шынды жоалан, сз блек те, іс блек кез.Ішіме сыймаанды ааз
бетіне тсірдім ой.Енді жарылып кетпесіпін, йы келер деп, мына
зіндіні эпилог ретінде сынып отырмын:
“Жазыла, жазыла туіптерге ят болды ой, енді лмесем
болмас” – депті ой бір науастанан адам.
8/XII – 2001. 04 саат, 23
минут
адірді асыру ма, лде ашыру ма ?!
“Бойжеткендерді ойы да жетсін десек ...”
Осы “адір деген бір сз бар. Сол
сыйластыа, рбы атарларды бір- бірімен арым-атынастарына
байланысты жаымды былыс, іс - ректке айтылса керек. Сонымен
атар, сіресе, лкен мен кішіні бірін – бірі тсіне білуіне айтылса
керек. «арнымны ашанына емес, адірімні ашанына
ренжимін» депті. Сонда бл андай жадайда жаымды мнді
ымын сатайды деген сауал туады.
202
артайанда ер кісі йден зап шыпай, от басында ретсіз
нрсеге араласып, сйлей берсе, адірін алдырып алады деген де
бар. Сондытан ер адам уатысыны мол блігін тзде(далада)
ткізгені дрыс сияты.
– Ал, йел адам ше?
– йел адам Отанны йтысы, йден замауы керек. йден
шыу деген ол йді есігі жабулы деген болады.
– Келіні бар, кейуана болан йел ше?
– Егер кейуана йел йінде отырмай, баса йге кете берсе,
ыдырымпаз деген ата ие болып шыа келеді.
Ал, баса Отан ран балаларына барып трса, ол бір баса.
Сонда да сол кейуананы траты тран йі бар. Баса
баласына бара тра, сол зі тратын отанына айтып оралысы
келеді де трады екен. Бны мір тжірибесінен жасай – жасай
крдік те. Ал, айтып оралысы келмей, жайлы жерінде жре
берсе, кейуананы отаны саналатын йдегі келінге сын, яни
келіні оны сыйыстырмааны, не ктпейтіні болып шыа келеді.
– Енді отандаы келінні кеткен жаынан тез оралмауы алай
бааланады?
– Егер де ол келінні арауында ата – енесі болса, біле білсе,
сол ата – ене соны ке – шешесі, артайандай болса,
тіпті, тілі шыан, екі аяты емес, ш аяты сбиі;
ебектеуден ткен, шыан тістері тсіп таусылан, кру,
есіту абілеттері де нашарлаан, ерекше ктуді керек
ететін, тсінсе – мспірі, тсінбесе – алжыан албастысы.
– Ол сондай арты бола тра неге зап кетеді?
– Е, оны туан ке – шешесі бар емес пе еді? Соны саынды,
соан кетті.
– Сонда ол сол жата жатып алуы керек пе екен?!
– Ол сол келінні парасаттылыына байланысты.
– Ол келінні отаны ай отан боланы? Келін болып тскен
отанды ол отаным деп санай ма?
– Соны тсінуге де парасаттылы керек сияты.
– Сіз алай тсінесіз? Осы затылан ыз тркініне келгенде, сол
йді з адамы ма, лде онаы ма?
– рине, онаы. ыз жат жртты емес пе
отаны.
– Сонда ол андай онаа жатады?
– Оны толы білгііз келсе, «Бауыржан Шоу - ды» концертін
крііз. Тсінсеіз, айсысына жататыныызды табасыз.
– Осы кптен крінбей кетсе, анда – санда бір шырасса,
адірменді болады демей ме?
– Оны жолы бір бтен. Ондайларды адірлеріні тез ін
жоалтып алатындары да болып жатады.Ондайдан Алла
сатасын!
203
– Отанны иесі йел деп айтты ой. Сол йел адірімді
арттырайын деп, есікті жанды ара лыптарын
алдырып, зарытырып кеткен ше? Ол да адірін
арттырана жата ма?
– Таяз ойлаана жатса жатар да – ай!Соны кешіктіріп жатандар
да аылы тере жандар болмаандыы болар.
– ашан адір айткенде орнына келеді?
– ателігін мойындаса, кешірім срай білсе. Аырында, сол
ателікті айтып айталамаанда ана орнына келсе керек.
– азата «Балам жаман болса, бола берсін, келінім жасы
болсын» деген сзді неге айтан?
– Айтан жопыз ба, отанны иесі - йел. Сол йел сол йді
егесі, жмысшысы, таматандырушысы; орысшалап айтса
– «мамулясы». Ол йелді жо болуы деген –
аландарыны брі тірі жетімдікке енген деген. Сол йел –
сол йді рі кі, рі лыы. Сондытан да аза келінім
жасы болсын деп, Алладан трса да, жатса да тілеген
емес пе!
– Онда мадайыа жазанын кресі де «жазмыштан озмыш
жо» депті ой.
азаты Найман тобында «лпеш ана» деген келін болан. Сол
лпеш
аылдыымен Найман руыны жойылып кетпеуіне себеп болан.
йелді аты жо, жні жо аылы кем дейтін бар. Ол – дрыс емес.
Аылмен жегенге не жетсін! Бір беттілікпен жеу – жеіс емес.
Сондытан да «зі білме, білгенні тілін алма, арысты е
жаманы сол болар» депті ой. 5/04 – 2002. 09 25
Іс бар жерде ателік шырасып отырады. Іс болмаса, ате де
болмас
еді. Енді сол кеткен атені мойындау да бар, мойындамау да бар.
Кімде – кім атесін мойындамайды екен, демек, ол оны
жоймайды деген сз, зінікін дрыс кру болып шыады. Бл –
бірбеттілік.
Ал, атесін мойындаан адам – атесін жоюа бет брады деген
сз.
ателесіп кетеді екенмін деп, жмыс жасамай отыруды
аылдылыа санауа болмайды. Сондытан іс - рекет, жмыс
керек. Ол - мірді талабы. Солай бола тра, жан –
жаыдаылармен санасып, аылдасып, кеесіп отыру –
адамгершілік асиеті. Білсе – йрет, білмесе – йрен.
Тсіне білсе, осы жары дниедегі міріде пейішіді де,
тозаыды да жасайтын зісі. Дрыс срген мірі – пейішіні