Белы Бiм Чорнае вуха (на белорусском языке)
Шрифт:
"Эх, работа..." - сказаў Кудлаты i паплёўся да чарады, угнуўшы галаву.
Так было. Вось i цяпер пахне авечкамi. Бiм не мог не ўспомнiць пра Iвана Iванавiча ад гэтага паху, якi трывожыў памяць: у чужых сенцах, у чужым доме, у сутоннi вечара, без людзей яму стала сумна-сумна.
Потым ён чуў, як па жалезе роўна гудзелi нейкiя струменьчыкi: жжых-жжых! жжых-жжых! Бiм не ведаў, што гэта такое - жжых! жжых-жжых! Незнаёмыя гукi сцiхлi, i адразу ж з двара з тым вядром увайшла жанчына. А з вядра пахла малако. Цудоўна пахла! У горадзе каб так пахла малако, Бiм нi разу не чуў, нi
За доўгiя чатыры гады свайго жыцця ён, на жаль, так нi разу i не бачыў, як дояць кароў. А малако пахне ўсё-такi кароваю. Нейкая няяснасць так i засталася ў Бiма: ён сяго-таго не ведаў. Памiж iншым, цi мала чаго не ведае кожны сабака? У гэтым нiчога брыдкага няма. А калi якi-небудзь сабака i скажа, дапусцiм, што ён усё ведае i ўпэўнены ў тым, што можа вучыць, што i як рабiць i куды бегчы, то нават i курыца яму не паверыць; мала што ён здароўшы за курыцу - не паверыць. А такiя сабакi бываюць, мушу сказаць вам. Напрыклад, скоч-тэр'ер, возьмем яго: ён прытвараецца, што яго галава-цаглiна напхана рознымi iдэямi (барада, доўгiя вусы i бровы - фiлосаф!), а сапраўды бяспутны, камандуе, лаецца на гаспадара штодня, як нервовы, круцiцца бесперастанна. А толку? Нiякага! Адзiн выгляд. А ўсярэдзiне пух або зусiм пуста.
Бiм - iншая справа: ён шчыры i прамадушны. Калi чаго не ведае, то так i з выгляду: што не ведаю, тое не ведаю. Калi не любiць каго, то так i скажа: "Нядобры ты чалавек. Iдзi адсюль! Гаў!" I забрэша часам так, што дай бог!
Жанчыну, якая дастае недзе такое цудоўнае малако, ён не мог не паважаць. Таму ён усё глядзеў i глядзеў на тыя дзверы, куды яна пайшла з вядром.
Але нехта падышоў з вулiцы i рашуча расчынiў дзверы.
"Хто?
– адным словам запытаўся Бiм.
– Гаў!"
Чалавек шарахнуўся назад. З дому выбег Тата, уключыў у сенцах святло i запытаўся:
– Хто тут?
– Я, брыгадзiр, - адказаў незнаёмы.
Потым ён зайшоў у сенцы, яны пацiснулi адзiн аднаму рукi (значыцца, сябры - брахаць нельга) i падышлi да Бiма. Тата прысеў на кукiшкi, гладзiў Бiма i гаварыў:
– А ты маладзец, Чарнавух. Маладзец - службу ведаеш. Харошы сабака. Адвязаў яго i ўпусцiў у пакой.
Самiае галоўнае - у хаце была i кульгавая курыца. Бiм прыцэлiўся на яе, зрабiў стойку, прыпадняўшы пярэднюю лапу, але неяк няўпэўнена, а гэта азначала, што ён гаварыў прысутным: "Што гэта за птушка? Нешта не даводзiлася..."
– Глядзi, брыгадзiр!
– крыкнуў Тата.
– Гэта ж залаты сабака, Чарнавух, на ўсе рукi!
Але паколькi курыца не звярнула на Бiма ўвагi, то ён сеў, усё ж скоса пазiраючы на яе, што па-сабачы абазначала: "От
– I курэй не зачэпiць!
– захапляўся Алёшка.
Бiм уважлiва глядзеў на яго.
– А вочы! Мама, а вочы! Як у чалавека, - радаваўся Алёшка.
– Чарнавух, iдзi да мяне... да мяне!
Хiба Бiм маўчаў у адказ на шчырую радасць? Ён падышоў да Алёшы i сеў побач.
За сталом пайшла гаворка. Тата адкаркаваў бутэльку, Мама падала ежу. Брыгадзiр выпiў усё са шклянкi, Тата таксама. Мама - таксама. Алёша чамусьцi не пiў, а еў вяндлiну i хлеб. Ён кiнуў кавалачак пасярод падлогi, але Бiм не скрануўся з месца (трэба ж было сказаць: "Вазьмi!").
– Iнтэлiгент, мабыць, - заўважыў брыгадзiр, - хлеба не есць.
Курыца прыкульгала i забрала той кавалачак, якi належаў Бiму. Усе смяялiся, а Бiм уважлiва-ўважлiва глядзеў на Алёшку: смеху мала, калi не разумееш адзiн аднаго, хоць i сябруеш.
– Пачакай, Алёша, - сказаў Тата. Ён паклаў кавалачак хлеба на падлогу, адагнаў куру i сказаў Бiму: - Вазьмi, Чарнавух, вазьмi!
Бiм з задавальненнем пракаўтнуў смачны кавалачак хлеба, хаця i быў пад'еўшы.
Брыгадзiр таксама паклаў на падлогу кавалачак вяндлiны.
– Нельга!
– папярэдзiў ён.
Бiм сядзеў. Кура бачком-бачком пакульгала да вяндлiны, але толькi-толькi сабралася клюнуць, Бiм фыркнуў, чуць не штурхануў яе носам. Адным словам, цырк, дый годзе.
– Чарнавух, вазьмi!
– дазволiў брыгадзiр.
Бiм акуратна з'еў i гэты кавалачак.
– Усё!
– крычаў Тата. Ён i так гаварыў моцна, а пачырванеўшы, стаў яшчэ дабрэй.
– Чарнавух - цуд цудам што нi на ёсць!
– I нават абняў яго.
"Харошыя людзi", - падумаў Бiм. Яшчэ яму спадабалiся вусы ў Таты, мяккiя, далiкатныя, гэта ён адчуў, калi той абдымаў.
А потым пачалася такая размова, з якое Бiм зразумеў толькi адно слова "авечкi", але затое дакладна вызначыў, што абодва мужчыны спачатку пачалi спрачацца.
– Ну, Хрысан Андрэевiч, давай пра справу.
– Брыгадзiр паклаў руку на плячо Таты.
– Авечкi есцi хочуць цi не хочуць?
– Хочуць, - адказаў Тата.
– Толькi мой тэрмiн кончыўся, мне - да пакроў, а пакровы прайшлi.
– Авечкi людскiя, асабiстыя, а не калгасныя, i яны таксама хочуць кармiцца. Мне калгаснiкi вушы пратрубiлi: снегу няма, паша пад нагамi, авечкi да снегу павiнны быць на падножным. I праўду кажуць.
– "Авечкi - да снегу..." А я жалезны? А Алёшка табе - жалезны?
– Пакуль снег, Хрысан Андрэевiч - угаворваў брыгадзiр, - удвая плацiць будзем. Зразумеў?
– Не буду, - спакойна, але настойлiва паўтараў Тата.
– Баба мая на бураках закiсла - трэба дапамагаць, а ты - "пакуль снег".
Але ўсё-такi яны паляпалi адзiн аднаго па руках са згодаю i перасталi далдонiць "авечкi да снегу". Потым брыгадзiра правялi на ганак усе ўтраiх, забыўшыся пра Бiма.
Ну i што ж, ён таксама выйшаў на ганак, абабег навокал двара, пастаяў за тынам, пастаяў, удыхнуў пах авечак, з якiмi звязан адзiн з успамiнаў пра любiмага адзiнага чалавека, i нерашуча прысеў.