Готская Испания
Шрифт:
148 См. М. М. Ковалевский. Ук. соч., т. I, стр. 23-24, 639.
149 См. А. И. Неусыхин. Ук. соч., стр. 368-369.
150 Закон Эрвигия предписывает, чтобы задержавший беглого раба вернул его господину или, если тот находится далеко, в его соседние владения (LVis., IX, 1, 9 Erv.; см. также Conc. Agath., can. 45; LVis., IX, 1,21 Egica).
151 Ароll. Sidon. Epist, I, 6; VIII, 8.
152 В житии св. Фруктуоза знатный магнат принимает в горах у пастухов отчет о состоянии скота (см. Vita S. Fruct., cap. 1).
153 M. Gomеz-Moreno. Documentacion goda en pizarra. Boletin de la real Accademia espanola, t. XXXIV, cuad. XVLI. Enero-Abrile, 1954, pp. 43-45; Eiusdem. Documentacion goda en pizarra. Real Academia de la Historia. Madrjd, 1966, pp. 32-35.
154 LVis., II, 1, 12 Ch.
155 Conc. Tolet. VII, can. 6.
156 Conc. Agath., can. 7: ...minusculas vero res aut ecclesiae minus utiles peregrinis vel clericis salvo iure ecclesiae in usum prestare permittimus.
157 Fruct. Regula monastica.., col. 1117-1118.
158 Conc. Tolet, IV, can. 5; Conc. Tolet. VI, can. 4.
159 Conc. Agath., can. 45: Terrulas aut vineolas exiguas et ecclesiae minus utiles aut longe positas parvas episcopus sine consilio fratrum si necessitas fuerit, distrahendi habeat potestatem.
160
161 Conc. Tarracon., can. 2: Quicumque in clero esse voluerit, emendi vilius vel vendendi carius studio non utatur.
162 Conc. Tarracon. can., 3; см. также Paul. Emerit. De vita patr. Emerit., cap. 8.
163 LRVis., PS, III, 9, 36 J; LVis, VI, 1, 5 Ch. В одной надписи, относящейся ко второй половине VI в., называются operarii vernales, т. е. рабы-ремесленники, вскормленные в доме господина (Aem. Hubner. Inscripciones Hispaniae Christianae, No. 115). В церковных вотчинах использовался иногда и труд наемных ремесленников - artifices mercennarii - как они названы в житии св. Эмилиана (Braul. Vita S. Aemil., cap. 19). Исидор Севильский упоминает мастерские, в которых женщины, очевидно рабыни, изготовляют ткани. Isid. Etymol., XV, 6: Genecium, Textrinum, Graece dictum, quod ibi conventus feminarum abopus lanificii exercendum conveniat.
164 Conc. Tolet. X: aliud decretum... et quae ipse aut de opere utriusque sexus artificum familiarum ecclesiae potuit habere confecta atque illata aut quae sua provisione habuisse visus est conquisita...; см. также Conc. Hisp., I Fragm. Часть этих ремесленных продуктов церковь продавала. Conc. Tolet. X, loc. cit. О связи крупных вилл с рынком и о товарно-денежных отношениях в готской Испании см. также А. Р. Корсунский. Ук. соч., стр. 30-49, 56-59.
165 LRVis., PS., III, 9, 31; III, 9, 32; LVis., VI, 1 1; VIII, 1, 5 Ch.; IX, 1, 8; IX, 1, 9 Erv.; X, 1, 16; XII, 3, 19 Erv.; Isid. Etymol., IX, 4, 33.
166 LVis., VI, 2, 4 Ch; VIII, 1, 5 Ch.; IX, 1, 21 Egica; XII, 1, 2 Reccar.
167 Conc. Tolet. IV, can. 48; LVis., VIII, 1, 5 Ch.; II, 1 8; IX 1, 9 Erv.
168 LVis., XII, 3, 19 Erv.; Isid. Etymol., IX, 4, 33: Vilicus propriae villae gubernator est. Unde et a villa vilicus nomen accepit. LVis., VIII, 1, 5 Ch.; Conc. Tolet. X, can. 3.
169
170 См. ниже, стр. 215-217.
171 LRVis., PS, III, 9, 31; LVis., XII, 3, 19 Erv.; Conc. Tolet. IV, can. 38. В крупных виллах, помимо управляющих, были еще и низшие должностные лица iuniores. LVis., IX, 1, 21 Egica. Cp. Capit. regum franc., t. I, 32, с. 58.
172 LVis., V, 7, 16.
173 Ibidem.
174 LVis., X, 2, 4 R; X, 2, 5 Egica; XII, 1, 3 Erv.
175 Король Леовигнльд жалует аббату Нункту имение фиска с тем, чтобы аббат и его монахи получали оттуда пропитание и одежду. Paul. Еmerit. De vita patr. Emerit., cap. 3: ...eidem viro auctoritate conscripta, de quodam praecipuo loco fisci dixerit, ut alimenta aut indumenta exinde cum suis fratribus haberet...
176 LVis., IX, 2, 9 Erv.
177 Так, постановление III Толедского собора запрещает дарить тех сервов из familia fisci, которые служат клириками (Conc. Tolet. III, can. 3.). В VII в. короли раздавали иногда сервов без земли (LVis., III, 3, 1 Erv.).
178 Сassiоd. Variae, V, 39, 6: Non enim nostra sed illorum (т. е. арендаторов.
– А. К.) rura dicenda sunt, si pro voluntate conducentis modus eveniat pensionis.
179 LVis., XII, 1, 2 Reccar.; Cassiod. Variae, V, 39, 15; V, 39, 6.
180 LRVis., CTh., X, 1, 1.
181 LVis., V, 7, 15 Ch.
182 В 817 г. некий Помпеян дарит сыну Фафине и невестке Пенетруде виллу со всеми ее землями, сервами и либертинами. А. С. Floriano. Diplomatica espanola.., t. I, No. 26: ...villa que est usque in terminos de Colimbrianos et inde usque in terminos de Roadi idest pimare... terras cultas et incultas exitus montium, aquas cum ductibus suis... quinta que dicunt in Quada, siue seruos et libertos de omnibus uillis que superius diximus...
183 А. С. Floriano. Op. cit., t. I, No. 24 (а. 812); No. 75 (а. 861); t. II, р. 731; E. Hinоjоsa. Documentos para la historia de las instituciones de Leon у de Castilla. Madrid, 1919, V (a. 987), р. 8.
184 Ch. Verlinden. Le grand domaine dans les Etats iberiques, pp. 193-194; С. В. Фрязинов. Ук. соч., стр. 138-140.
185 Conc. Tolet. XIII, can. 2. Обстоятельно разъяснив порядок расследования дел, когда обвиняемыми являются палатины, собор вскользь отмечает, что подобным же способом должны рассматриваться обвинения против прочих свободных. Nam et caeterorum ingenuorum personis, qui palatinis officiis non haeserunt et tamen ingenuae dignitatis titulum reportare videntur, similis ordo servabitur... Никаких дальнейших указаний по поводу применения этого порядка по отношению к рядовым свободным постановление не содержит.