Рыбалка ў Бычках (на белорусском языке)
Шрифт:
Скончылася ўсё несамавiта. Замундалiну расквасiлi нос, жанiху разьбiлi акуляры, а жанiховы сьведка - той самы кудлаты хлопец - патрапiў у больнiцу са страсеньнем мазгоў i з парэзанай аб бутэлечнае шкло галавою. У той жа вечар, пасадзiўшы туляка на цягнiк, Макар падаўся ў вёску, да дзядзькi Трахiма, i вярнуўся ў матчыну кватэру толькi праз год, калi адтуль зьехала сястра са сваiм заморкам.
Перш, чым нацiснуць на званок, ён здаволена адрыгнуў пiўным духам, сплюнуў з языка тытунёвыя крыхi i тады толькi намацаў пальцам пукаты гузiк. Званок, аднак, маўчаў. Ён нацiснуў
Адчынiў швагрусь не адразу. Доўга завiхаўся з замком, тузаў дзьвярную ручку, нарэшце паўстаў у дзьвярох - расхлiстаны i ўсхваляваны.
– Чаму званок маўчыць?
– выдыхнуў Макар, надаўшы голасу жартаўлiва-зухаватыя ноткi.
Швагер вiнавата пасьмiхнуўся, зашпiлiў дрогкiмi пальцамi кашулю на грудзiне i праз хвiлю, ужо з пакою, выгукнуў:
– Зламаўся.
– Дык трэба направiць!
– прамовiў госьць i чарговы раз хiтнуў галавою.
Швагер глядзеў тэлевiзар. Сядзеў на хiсткiм табурэце, у мэтры ад экрана, наставiўшы на Макара незагарэлы, падобны да дзiцячай попкi, плех. Такая пастава сьведчыла пра адно - гасьцям у гэтай хаце ня радыя.
– Што паказваюць?
– буркнуў госьць i гаспадар, нi слова нi сказаўшы, адхiлiў галаву ад экрана.
Па БэТэ паказвалi нейкага мурлатага прайдзiсьвета.
"Вылiты кныр" - падумаў Макар, стоена адрыгнуўшы пiвам.
Мурлаты кныр сядзеў, раскiнуўшыся ў крэсьле i несупынна бубнеў немаведама пра што.
– Ну i с-сука... цяпер ужо Кебiча хвалiць, - прасiпеў швагер, зварухнуў азадкам i плех ягоны зьлёгку паружавеў.
Сядзець у трыццацiградусную сьпёку i глядзець, разявiўшы рот, тэлевiзар у гэтым было штосьцi ненармальнае. Госьць плюхнуўся на канапу, утаропiў вочы на шваграву сьпiну, дакладней на вострыя лапаткi, што тырчэлi над напятай кашуляй. Яны доўга маўчалi i толькi калi на экране ўзьнiк яшчэ нехта - з клокам рэдкiх валасоў на потным лобе, гаспадар рыпнуў табурэтам i неакрэсьлена прамармытаў:
– Яшчэ адно пудзiла...
Макар паглядзеў на экран, вывучаючы - адкуль узялiся валасы на потнай лабацiне, а зразумеўшы, што тыпус начасаў iх аднекуль з-за левага вуха, перанёс цэнтар цела на левую кумпячыну й голасна выдыхнуў:
– Охо-хо-о...
Гэтым самым ён хацеў разгаварыць швагра, але той маўчаў.
– Слухай, а дзе зараз... той хлопец?
– вырвалася неўзабаве з Макаравай грудзiны.
– Якi?
– Ну той, што быў на вясельлi...
Гострыя лапаткi здрыганулiся, ссунулiся блiжэй адна да адной.
– Яго забiлi. У восемдзесят першым годзе.
"Як забiлi? Дзе! У Аўгане? Па п'янцы?" - замiтусiлiся ў галаве адрывiстыя думкi, Макар удыхнуў паветра, каб спытаць - дзе забiлi кудлатага хлопца?
– але не спытаў, прыкусiў вусны i засяроджана правёў рукой па няголенай шчацэ. Кароткае iмгненьне ён сядзеў нерухома, потым нейкая сiла падхапiла Макара на ногi, ён падышоў да тэлевiзара, схапiўся за шнур i выдзер штэпсэль з разэткi.
II
Тупаючы ўздоўж старога, спавiтага густой бярозкай штыкетнiку, яны зазiрнулi ў агарод i там, на бульбянiшчы, убачылi цётку
– Цi-оць!
– крыкнуў Макар пераселым голасам i адкашляўся.
Цётка абцягнула спаднiцу, зiрнула з-пад рукi i моўчкi кiўнула ў бок хаты. Маўляў, заходзь, гаспадар дома.
Госьцi рушылi да весьнiц, а цётка, убачыўшы, што Макар прыехаў не адзiн, кiнула слоiк i зашамацела голымi лыткамi па бульбоўнiку. Выбег насустрач i дзядзька Трахiм. Трымаючы ў рукох "Народную газэту", дзядзька з маладым iмпэтам скочыў з ганку i Макар, убачыўшы гэта, незадаволена перасмыкнуў плячыма. Калi ён прыяжджаў адзiн, дзядзька з цёткай яго так не сустракалi.
Хвiлiн пяць госьцi таўклiся на кухнi, зьелi па гурку, выпiлi па шклянцы сырадою i калi дзядзька Трахiм, якому карцела пагаманiць з разумным чалавекам, прыпалiў папяросу i разам з дымам выдыхнуў: "Ну, як там Пазьняк?" - Макар выйшаў з хаты i палез на гарышча даставаць вудзiльны.
Час быў пасляабедзены. Сонца ўжо не палiла так, як ад ранiцы, але ўсё адно было горача i карова Зьвяздоха, вытыркнуўшы зь дзьвярэй хлява вялiзную, зь белай плямай на лобе галаву, засоплена аддзiмалася. Тут жа, на парозе хлява, сядзеў дзядзькавы кот Барыс. Кудлаты "сiбiрак" варушыў канцом хваста й зацята - удосыць напiўшыся сырадою - аблiзваўся.
Карова наставiла на Макара млявыя вочы, разважаючы - хто гэта стаiць пасярод двара?
– стоена адрыгнула й блiскучая нiтка сьлiны злучыла шурпаты каровiн язык з разважлiва-рухавым хвастом ката Барыса. Барыс пацягнуўся, зь недаверам зiрнуў на вудзiльна, - Макар якраз налыгваў на лёску новы плавок, i рушыў у халадок, пад куст парэчак.
"Добра ў вёсцы" - падумаў тады Макар i, уражаны такiм адкрыцьцём, удыхнуў на поўныя грудзi салодкае, настоенае на паху прывялай травы i сырадою, паветра.
... Ён пасьпеў накапаць чарвякоў ля плоту, перш чым пачуў незадаволены дзядзькавы голас:
– Ну, дзе ты?
Воклiч такi сьведчыў пра адно: што на стале ўжо стаялi чыгунок парнай бульбы й мiска з маласольнымi гуркамi, што ў печы ўжо страляла тлушчам яешня са шкваркамi, а цётка Тацяна ўжо выцерла ручнiком i паставiла на стол пляшку гарэлкi.
Так яно i сталася, адно што на стале не было чыгунка. Бульбу з нагоды прыезду iнтэлiгентнага госьця рассыпалi па талерках.
– Ну, а якая на сёньня асноўная задача, - запытаўся дзядзька Трахiм, калi Макар увайшоў у хату.
– Галоўнае - звалiць Кебiча, - азваўся iнтэлiгентны госьць, пацiраючы потную лысiну.
– Звалiм. У нас у Бычках яго нiхто ня любiць, - выдыхнуў дзядзька, падхапiў пляшку i акрыялым голасам дадаў: - Усё будзе добра.
– Глядзiце, каб горай не было, - уставiла слова цётка Тацяна, дастаўшы з печы патэльню зь яешняй.
Дзядзька скалупнуў з пляшкi накрыўку, з гiранiчнай усьмешкай перасмыкнуў галавою. Пляшка цюкнула па краi кiлiшка, iнтэлiгентны госьць спалохана працягнуў руку, дэманструючы, што ён ня п'е, але гаспадар з такой суворасьцю паглядзеў на госьця, што той сумеўся i вiнавата ўздыхнуў.