Трывожнае шчасце
Шрифт:
«Няўжо даганяюць дзяцей? — з глыбокай трывогай падумаў стары падпольшчык. — Можа, кінуцца наперарэз ім?» Але пайшлі ў атаку паліцаі: пракляццем i пагрозамі начальнику ўдалося падняць ix.
Аляксей Сафронавіч падпусціў бобікаў як можна бліжэй i біў кароткімі чэргамі. Трэба эканоміць патроны. Ix зусім нямнога — асталося ўсяго два «стручкі».
Два ляглі назаўсёды: адзін ненатуральна тыркнуўся носам, калі пераскакваў плот, другі закрычаў, кінуўся назад i… упаў, шырока размахнуўшы рукамі. Гэта падбадзёрыла каваля. А на паліцаяў нагнала такі страх, што, як ні крычаў,
Аляксей Сафронавіч не адстрэльваўся. Думаў пра Полю i Даніка, пра малую Ленку, пра Лялькевіча i Сашу. Ці ўправяцца папярэдзіць ix? Каб хто з ix не з'явіўся часам сёння! «Як добра было б, каб усіх папярэдзілі! А Коля… Малайчына! Не памыліўся, значыцца, я ў табе, верыў, што не здрадзіш, не прадасі душу за трыццаць сярэбранікаў, як гэтыя вось, бобікі, што пахаваліся ў градах. Баязліўцы! Што вы не вылазіце? Ara, адзін высунуўся. А мы цябе вось так, сукін сын! Кароценькай! Уся веска, відаць, у падвалы пахавалася ад страляніны. Што гэта? Страляюць з лесу? З кустоў? Ура! Значыцца, не кінуліся ў пагоню, не ўбачылі. Добра! Хочаце абкружыць i ўзяць мяне? Бярыце. Бярыце. Але не вельмі вы спажывецеся… Не вялікая карысць вам будзе ад майго грэшнага цела…»
— Ми-ир-ом Го-о-спо-ду-у помо-о-олимся-я! — грымнуў ён дыяканскім басам, апошні раз жартуючы з свайго духоўнага сану. Павярнуўся i пачаў біць па гестапаўцах, якія па адным перабягалі з сасняку ў алешнік. Таксама, здаецца, адзін кульнуўся.
«Значыцца, служаць яшчэ мае вочы».
Але гэтыя чорныя, як сама смерць, не спыняюцца. Гэта не бобікі. Гестапаўцы стралялі ўжо з алешніку, за нейкія трыццаць крокаў. Кулі ціўкалі каля самай галавы. Адна, дурніца, джыгнула ў руку. Аляксей Сафронавіч адчуў, як набрыняе гарачым рукаў сарочкі. Але страляць яшчэ можна. Ды па кім страляць? Усе пахаваліся. I патроны апошнія.
Ён дастаў з кішэні штаноў гранату i паклаў на замшэлы насып старой канавы. Потым выцягнуў белую хусцінку i памахаў ёю над галавой.
— Штаць! — пачуўся з алешніку рэзкі гол ас.
Аляксей Сафронавіч зразумеў, што загадваюць падняцца. Ён стаў на поўны рост.
— Хэндэ хох! Рукі!
Ён крыху прыўзняў рукі. Гарачае i ліпучае пацякло па баку.
— Поп! Хлопцы! — у вялікім здзіўленні крыкнуў адзін з паліцаяў i вылаяўся: — Наш поп! А туды яго…
Паліцаі падхапіліся ўсе адразу, з галёканнем i свістам кінуліся на «папа».
— Я яму, чорту кудлатаму!..
— Не рабіць самасуду! — закрычаў начальнік паліцыі.
Гестапаўцы был i бліжэй, але гэтак паспешліва не кінуліся. Яны добра ведалі, што проста так партызаны не здаюцца.
«Бач, начальства не спяшаецца вязаць мяне, — падумаў Аляксей Сафронавіч. — Шкада. Ну што ж, няхай лягуць гэтыя сыны юды. Заслужылі».
Калі паліцаі наблізіліся, ён хутка нахіліўся, схапіў гранату i шыбануў у ix. I зноў нахіліўся — за аўтаматам, у якім заставалася яшчэ колькі патронаў. Але ўзяць яго не змог: адразу некалькі куль прабілі галаву. Ён упаў тварам ніц, шырока расставіўшы рукі, быццам хацеў абняць родную зямлю.
Штурмбанфюрэр
Інтуіцыяй старога спрактыкаванага драпежніка Цынздорф адчуў, што з яго рук выслізнула вартая здабыча, значна больш сур'ёзная, чым ён думаў, калі ехаў сюды. Безумоўна, усе яны пайшлі ў лес, да партызан. Няма чаго траціць час на тое, каб шукаць ix у вёсцы. Машыну, якая даганяла матацыкл, у лесе абстралялі, забілі шафера… Салдаты ледзь уцяклі. Не з яго сіламі сунуцца ў лес. У яго даволі спраў у горадзе.
Цяпер ён шкадаваў, што наогул паехаў сюды. Але нічога. Адна ахвяра ў яго ёсць — начальнік паліцыі. Ен навучыць гэтую тоўстую свінню, як трэба служыць фюрэру. Можна, напрыклад, запытаць, чаму ён даў Гусеву свой матацыкл i паслаў яго наперад. Куды дзеўся гэты матацыкл i паліцэйскі, які кіраваў ім?
Ад'язджаючы, Цынздорф уласнай рукой падпаліў хату Траянавых. Згарэла паўвуліцы. У тым ліку i школа.
VI
Саша на момант замерла на парозе маленькага пакойчыка, скаваная страхам, — ці жывы? Пасля кінулася да ложка, упала на калені.
— Пеця! Родны мой! Пецечка… Я так чакала цябе…
Ён ляжаў нерухомы, з заплюшчанымі вачамі, з забінтаванай галавой, з марлевай наклейкай на твары. Але дыхаў — перарывіста, цяжка. Значыцца, жывы. I рука, на якой знаёмы кожны зморшчык, кожная лінія, гарачая. Вось шрам на мезеным пальцы — малы рассек сякерай. Саша прыпала тварам да гэтай рукі. Падняла галаву, убачыла паміж бінтоў радзімы знак на мочцы вуха — такі ж, як у Ленкі,— i мімаволі ўсміхнулася праз слёзы, пацалавала вуха. Адчула пах яго валасоў. Яны пахнуць гэтак жа, як i два гады назад, — родным i блізкім.
— Пеця, саколік мой… Расплюшчы вочы… Глянь… Гэта я… Дурненькі ты мой! Як ты мог падумаць так? Хіба я магу прамяняць цябе на каго другога?
Не, ён маўчаў. I ўсё навокал маўчала. Толькі за акном унізе плёскалася рака, ігралі сонечныя зайчыкі на белай столі пакоя. I было ціха-ціха. Здалося, яны адны на цэлым свеце. Зноў над сваім Дняпром. I ніхто ім больш не трэба. Пеця заснуў, змораны, бо вельмі здалёку ішоў да яе, спяшаўся. Зараз ён прачнецца i прытуліць яе галаву да сваіх грудзей… I вернецца шчасце, i зробіцца хораша-хораша.
Ды раптам чыясьці чужая рука схапіла яе за каўнер пінжака i груба падняла з падлогі.
Саша схамянулася, адганяючы чары. Перад ёй стаяла Марыя Сяргееўна. Саша ўбачыла яе твар i жахнулася. КольKi злосці ў вачах, на твары гэтай добрай, ласкавай, з мяккімі рукамі жанчыны! На пабялелым ілбе выступілі кроплі поту, a ніжняя губа пасінела i дрыжыць. Што з ёй? Чаму яна такая? Яшчэ хвіліну назад яна сустрэла Сашу ўзрадавана i прыветліва. Завяла ў прыёмны пакойчык, а сама пайшла да хворых. Саша, нічога ёй не сказаўшы, прыбегла ў хаціну, каб пераканацца ў тым, што расказала Аня.