Учебник языка эсперанто. Основной курс

Колкер Борис Григорьевич

ser^ci ‘искать’,

signifi ‘значить’,

sperta ‘опытный’,

stelo ‘звезда’,

^stato ‘государство’,

trankvila ‘спокойный’,

turo ‘башня’,

unio ‘союз’,

utila ‘полезный’,

vojo ‘путь’, ‘дорога’.

Без перевода: cirko, galerio, kosmo, Kremlo, metro(politen)o, stadiono.

Грамматика

10-1.Союзkvankam ‘хотя’: Somere mi libertempis en Krimeo apud Sudak, kvankam mi preferas libertempi en Esperanto-tendaro.

10-2.

Допускается, особенно в поэзии, употребление апострофа вместо окончания – o, что не ведёт к изменению места ударения. Сочетания – oj, – on, – ojn не заменяются апострофом. Скопление согласных при замене гласного на апостроф нежелательно. Также допустима сокращённая форма артикля, прежде всего если перед ним стоит предлог, оканчивающийся на гласный: Unu, du, tri, kvar – kaj finita la far‘; For de l’ okuloj – for de l' koro; ^Ciu iras, kiel sa^g' al li diras.

10-3. В именной части составного сказуемого значение творительного падежа русского языка в эсперанто передаётся именительным падежом без предлога: ‘Он был студентом’ Li estis studento; ‘Море было голубым’ La maro estis lazura; Мальчик стал мужчиной‘ La knabo i^gis viro; ’Я встал отдохнувшим Mi elliti^gis ripozinta; ‘Она осталась одинокой’ ^Si restis sola; ‘Он только кажется простаком’ Li nur ^sajnas simplulo; ‘Счастливому все кажутся счастливыми’ Al la feli^culo ^ciuj ^sajnas feli^caj; ‘Она ушла весёлой’ ^Si foriris gaja; Я помню его ребенком‘ Mi memoras lin infano; ’Я нахожу её решение правильным‘ Mi trovas ^sian decidon ^gusta; ’Она описала его умным и красивым‘ ^Si priskribis lin sa^ga kaj bela; ’Я назвал его товарищем‘ Mi nomis lin kamarado; ’Жизнь сделала меня опытным‘ La vivo faris min sperta; ’Весёлое сердце делает лицо весёлым La gaja koro igas la viza^gon gaja.

Словообразование

10-4. Суффикс – uj- означает:

a) «вместилище»: monujo ‘кошелёк’, lavujo ‘умывальник’, ujo ‘вместилище’, ‘сосуд’;

б) «страна, в которой преимущественно проживает одна нация»: Bulgarujo ‘Болгария’, patrujo ‘отечество’, ‘родина’; в этом значении чаще употребляется суффикс – i-: Bulgario или слово lando: Pollando ‘Польша’, Svislando ‘Швейцария’;

в) «плодовое дерево или кустарник»: fruktujo = fruktarbo, rozujo ‘розовый

куст’.

10-5. Суффикс – em- означает «склонный к чему-либо, любящий что-либо»: laborema ‘трудолюбивый’; forgesema ‘забывчивый’; silentema ‘молчаливый’; helpema ‘отзывчивый’; emo ‘склонность’, ‘влечение’; mi emas ‘мне хочется’; Mallaboremaj homoj ^ciam deziras ion fari (L. Vauvenargues/Vovenarg).

10-6. Суффикс – ind- означает «достойный, заслуживающий»: mirinda ‘удивительный’; memorinda ‘достойный памяти’, ‘памятный’; dankinde ‘достойно благодарности’; indo ‘достоинство’; Ne indas e^c paroli pri tio! Не стоит даже говорить об этом!; La vivo estas belega kaj mirinda (V. V. Majakovskij); Kio ne estas leginda pli ol unu fojon, tute ne estas leginda (K. Weber/Veber) Что не заслуживает прочтения более одного раза, совершенно не заслуживает прочтения.

10-7. Приставка mis- означает «ошибочность, неправильность, неуместность»: misadi ‘ослышаться’; miskompreno ‘недоразумение’; misfaro ‘проступок’; Ekde la junaj jaroj lernu pardoni misfarojn de la proksimulo kaj neniam pardonu viajn misfarojn (A. V. Suvorov).

Словоупотребление

10-8. Слово bonvolu требует после себя глагола с окончанием – i: Bonvolu fari tion rapide.

^Cu vi parolas Esperante?

— Pardonu, sinjoro, mi vidas sur via vesto insignon kun verdkolora steleto. ^Cu tio signifas, ke vi parolas Esperante?

— Jes, efektive. Sed bonvolu paroli nerapide, ^car mi estas esperantisto-komencanto.

— Mi estas el Italujo. Mi estas partoprenanto de la internacia scienca kongreso.

— Mi legis pri ^gi en la ^jurnalo «Izvestija» kaj en la revuo «Ogonjok».

— La kongreso daras jam kvin tagojn. Venis diverslandaj personoj el ^ciuj partoj de l' mondo… Kiu estas via nomo, sinjoro?

— Bonvolu nomi min ne sinjoro, sed kamarado a samideano. Mia nomo estas Andreo.

— Mi tre ^gojas, ke mi povas konati^gi kun rusia esperantisto. Mi nomi^gas Georgo.

— ^Cu vi estas en nia ^cefurbo unuafoje?

— Jes, ^guste. Tamen mi esperas ree veni en Rusion kiel turisto meze de la venonta jaro. Tiam mi estos mastro de mia tempo, mi povos trankvile pririgardi diversajn angulojn de via grandega lando, konati^gi ankora pli proksime kun via pacema kaj amiki^gema popolo.

— ^Cu vi parolas ruse?

— Bedarinde, ne. Kvankam mi iomete studis la rusan lingvon, tamen mi ne komprenas ^gin sufi^ce. E^c la itala-rusa frazlibro, kiun mi prunteprenis anta la forveturo, ne multe helpas min.

— Kiel do vi trovas vojon en Moskvo?

— Kun malfacilo. Ekzemple, antahiera mi longe ser^cadis mian hotelon. Poste evidenti^gis, ke mi devoji^gis: en iu malrekta strateto mi erare iris ien en alian flankon. Nu, miaj samgrupanoj ridegis pri mi! Jen al kiaj misa^joj alkondukas nekonado de la lingvo!