Великая огнестрельная революция
Шрифт:
242 Любавский М.К. Указ. соч. С. 214.
243 Янушкевiч А. Вялiкае Княства Лiтоўскае i Iнфлянцкая вайна 1558–1570 гг. Мiнск, 2007. С. 156–157.
244 Wimmer J. Wojsko polskie w drugiej polowie XVII wieku. Warszawa, 1965. S. 92–95.
245 Korzon T. Dzieje wojen i wojskowo'sci w Polsce. T. I. Lwow – Warsza-wa – Krakow, 1923. S. 196.
246 Polskie tradycje wojskowe… S. 168.
247 Zarys dzielow wojskowosci polskiej do roku 1864. T. I. Warszawa, 1965. S. 282.
248
249 Lynn J.A. The Evolution of Army Style in the Modern West, 800–2000… Р. 516.
250 Данный термин можно перевести как «вербовочный лист» или «уведомляющая грамота» (см.: Грабарчик Т. Организация наемных войск Королевства Польского в XV веке // Para Bellum. № 14. 2002. С. 68–69; Plewczynski M. Obertyn 1531. Warszawa, 1994. S. 38). Аналогом «листа пшиповедного» можно считать английскую indenture («зубчатка») или итальянскую condotta.
251 В данном случае (Wypisy zrodlowe… S. 69–74).
252 Zarys dzielow… S. 274.
253 Wypisy zrodlowe do historii polskiej sztuki wojennej. Z. IV. Warszawa, 1958. S. 59–60.
254 См., например: Korzon T. Dzieje wojen i wojskowo'sci w Polsce… S. 349; Wimmer J. Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa, 1978. S. 90.
255 Wimmer J. Historia piechoty polskiej do roku 1864… S. 87–88, 90. См. также: Грабарчик Т. Арбалеты и луки польской наемной пехоты в 1471–1500 гг. // Para bellum. 2003. № 3 (19). С. 55–68.
256 Wimmer J. Historia piechoty polskiej… S. 87, 89, 90.
257 Plewczynski M. Liszebnosc wojska polskiego za ostatnich Jageiellonow (1506–1572) // SMHW. XXXI. Warszawa, 1989. S. 42; Plewczy'nski M. Obertyn 1531. Warszawa, 1994. S. 116; Wimmer J. Historia piechoty polskiej… S. 98–99, 102; Zarys dzielow… S. 331;. При исчислении количества солдат в ротах и хоругвях необходимо иметь в виду, что реальная численность подразделений отличалась от количества «порций» и «коней», которая указывалась в «листах пшиповедны» в меньшую сторону на 8–10 % из-за так называемых «слепых почтов», оплата за которые являлась своего рода комиссионными ротмистру за его деятельность по набору и сколачиванию роты или хоругви.
258 Гейденштейн Р. Записки о Московской войне (1578–1582). Рязань, 2005. С. 145. Весьма характерное свидетельство!
259 Бохан Ю.М. Наёмнае войска 'y Вялiкiм княстве Лiто'yскiм у XV–XVI стст. Мiнск, 2004. С. 10; Любавский М.К. Указ. соч. С. 214–215.
260 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 50; Wimmer J. Historia piechoty polskiej… S. 105; Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 116.
261
262 Frost R.J. The Polish-Lithuanien Commonwealth and the «Military Revolution»… P. 24.
263 Тымовский М., Кеневич Я., Хольцер Е. Указ. соч. С. 178.
264 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 48.
265 Turnbull S. Crusader Castles of the Teutonics Knights (1). The red-brick castles of Prussia1230–1466. Oxford, 2003. P. 25.
266 См., например: Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… P. 24
267 Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 143.
268 Составлено авт. по: Wimmer J. Historia piechoty polskiej… S. 87, 90, 92; Wypisy zrodlowe… S. 81, 86.
269 Artikuly rotmistrzom opowiadane // Wypisy zrodlowe… S. 65–68; Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 139–143.
270 Wypisy zrodlowe do historii polskiej sztuki wojennej. Z. IV. S. 81–90; Wypisy zrodlowe do historii polskiej sztuki wojennej. Z. V. Warzsawa, 1961. S. 29–32.
271 Так, например, «литовские»«желныри»-аркебузиры упоминаются под 7010 г. (1502 г.) в летописном рассказе о походе русской рати под Мстиславль и под Смоленск в 7021 г. и 7022 гг. (1513 и 1514 гг.). См.: ПСРЛ. Т. VI. Вып. 2. Стб. 365; Т. XII. С. 254; Т. XIII. С. 16, 20.
272 Описание сражения см., например: Герберштейн С. Записки о Московии. Т. I. М., 2008. С. 83, 85; ПСРЛ. Т. XIII. С. 22.. См. также: Herbst S. Bitwa nad Wiedrosza 1500 roku // Wieki srednie. Warszawa, 1962. S. 282.
273 Kotarsky H. Wojsko polsko-litewskie podczas wojny Inflanckiej 1576–1582 // SMHW. XVI. Cz. II. S. 95.
274 ПСРЛ. T. XIII. Ч. 1. С. 87.
275 Zarys dzielow… S. 308.
276 Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 118–137.
277 Солдатенко А. Польская гусария 1500–1776 гг. Ч. 1. // Орел. 1993. № 3. С. 23; Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 48–50.
278 Baranowski B., Bortnowski W., Lewandowski W. Dzieje wojskowosci polskiej do 1831 roku. Warszawa, 1949. S. 76–78. О составе некоторых почтов в этой роте см.: Wypisy zrodlowe do historii polskiej sztuki wojennej. Z. IV. S. 76–78.
279 Wypisy zrodlowe do historii polskiej sztuki wojennej. Z. V. S. 26–29.
280 Plewczynski M. Obertyn 1531… S. 46; Zarys dzielow… S. 308–309.
281 Примером успешных комбинированных действий конных хоругвей и вагенбурга, в котором укрепились пехота и артиллерия, может служить уже неоднократно упоминавшееся сражение в 1531 г. при Обертыне (Nowak T., Wimmer J. Historia oreza polskiego 963–1795. Warszawa, 1981. S. 287; Wimmer J. Historia piechoty polskiej… S. 105).