Великая огнестрельная революция
Шрифт:
320 Й. Виммер и Т. Новак отмечали, что немецкая наемная пехота «…в сравнении с польской или венгерской обладала меньшей огневой мощью, но в ближнем бою, напротив, отличалась большей устойчивостью» (Nowak T., Wimmer J. Historia oreza polskiego… S. 316).
321 См.: Вайнштейн О.Л. Россия и Тридцатилетняя война. Л., 1947. С. 23; Plewczynski M. Uwaronkowania obcych zasiagow w Polsce w XVI wieku… S. 7–8.
322 Вернадский Г.В. Россия в Средние века. М. – Тверь, 1997. С. 275; Яворницький Д.I. Iсторiя запорозьких козакiв. Т. 1.
323 Яворницький Д.I. Iсторiя запорозьких козакiв. Т. 2. Киiв, 1990. С. 47.
324 Там же. См. также: Wimmer J. Historia piechoty polskiej do roku 1864… S. 144.
325 Боплан Г.-Л. де. Описание Украины. С. 157, 159.
326 Zarys dzielow wojskowosci polskiej do roku 1864. T. II. Warszawa, 1966. S. 26.
327 Nagielski M. Gwardia przyboczna Wladislawa IV (1632–1648) // SMHW. XXVII. Warszawa, 1984. S. 155–116; Plewczynski M. Liszebnosc wojska polskiego za ostatnich Jageiellonow (1506–1572)… S. 46, 53–54; Romanski R. Beresteczko 1651. Warszawa. 1994. S. 15; Wimmer J. Wojsko polskie w drugiej polowie XVII wieku… S. 35–36.
328 Zarys dzielow wojskowosci polskiej do roku 1864. T. II. S. 21–22. (Plewczynski M. Liszebnosc wojska polskiego za ostatnich Jageiellonow (1506–1572)… S. 60).
329 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 49, 59.
330 Сост. авт. по: Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 49, 59; Plewczynski M. Liszebnosc wojska polskiego za ostatnich Jageiellonow (1506–1572)… S. 53; Podhorodecki L. Chocim 1621. Warszawa, 1988. S. 94–96; Wimmer J. Historia piechoty polskiej do roku 1864… S. 153.
331 Мархоцкий Н. История Московской войны. М., 2000. С. 37.
332 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 63.
333 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 67–69; Szcze'sniak R. Kluszyn 1610. Warszawa, 2004. S. 123–124.
334 Об этом в один голос говорят все польские источники, посвященные этому сражению. См., например: Жолкевский С. Записки гетмана Жолкевского о московской войне. СПб., 1871. С. 58–59; его же донесение Сигизмунду III о битве (там же. С. 77–78); Мархоцкий Н. Указ соч. С. 75–76 и др.
335 Wimmer J. Historia piechoty polskiej do roku 1864… S. 117–18.
336 Сост. авт. по: Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… P. 59; Herbst S. Bitwa nad Wiedrosza 1500 roku… S. 280; Nowak T., Wimmer J. Op. cit. S. 326–327; Podhorodecki L. Chocim 1621. Warszawa, 1988. S. 95–96.
337 Очерк развития польской военной теории во 2-й половине XVI – 1-й половине XVII в. см.: Nowak T.M. Z problematyki staropolskiego pismiiennictwa wojskowego // SMHW. XXIX. 1987. S. 43–71.
338 Дневник последнего похода Стефана Батория на Россию… С. 329.
339 См., например: Frost R.J. The Polish-Lithuanien Commonwealth and the
340 Клаузевиц К. фон. О войне. Т. I. С. 428, 430.
341 Gorski K. Historya jazdy polskiej. S. 109; Kotarsky H. Wojsko polsko-litewskie podczas wojny Inflanckiej 1576–1582 // SMHW. XVII. Cz.II. S. 141–145; Nowak T., Wimmer J. Historia oreza polskiego… S. 319, 350–351, 355; Plewczynski M. Liszebnosc wojska polskiego za ostatnich Jageiellonow (1506–1572)… S. 36.
342 Тымовский М., Кеневич Я., Хольцер Е. Указ. соч. С. 171.
343 Клаузевиц К. фон. Указ. соч. С. 428–429.
344 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 107; Polskie tradycje wojskowe… S. 246.
345 Nagielski M. Spoleczny I narodowy sklad gwardii kr'olewskiej za dw'och ostatnich Waz'ow (1632–1668) // SMHW. XXX. Warszawa, 1988. S. 85.
346 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 151; Nagielski M. Spoleczny I narodowy sklad gwardii kr'olewskiej za dw'och ostatnich Waz'ow… S. 92; Wimmer J. Historia piechoty polskiey do roku 1864… S. 201–202; Zarys dzielow wojskowosci polskiej do roku 1864. T. I. S. 459.
347 Nagielski M. Gwardia przyboczna Wladislawa IV (1632–1648)… S. 121.
348 Kupisz D. Smole'nsk 1632–1634. Warszawa, 2001. S. 242–245.
349 Nowak T., Wimmer J. Historia oreza polskiego… S. 417.
350 См.: Baranowski B. Organizacja wojska polskiego w latach trzydziestych I czterdziestych XVII wieku. Warszawa, 1957. S. 236.
351 Тымовский М., Кеневич Я., Хольцер Е. Указ. соч. С. 220.
352 Baranowski B. Organizacja wojska polskiego w latach trzydziestych I czterdziestych XVII wieku… S. 249.
353 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 69, 147.
354 Как отмечали Т. Новак и Й. Виммер, «…под Смоленском впервые в польской, а также русской тактике были применены тактические приемы, характерные для шведской и голландской школы…» (Nowak T., Wimmer J. Historia oreza polskiego… S. 431).
355 Frost R.J. The Polish-Lithuanien Commonwealth and the «Military Revolution»… Р. 27–28).
356 Frost R.J. The Northern Wars 1558–1721… Р. 150.
357 Wimmer J. Woisko polskie w drugiej polowine XVII wieku… S. 36.
358 Тымовский М., Кеневич Я., Хольцер Е. Указ. соч. С. 226.
359 Костомаров Н.И. Богдан Хмельницкий. М. 1994. С. 144.
360 Wimmer J. Woisko polskie w drugiej polowine XVII wieku… S. 32.
361 Nagielski M. Gwardia przyboczna Wladislawa IV (1632–1648)… S. 142; Wimmer J. Woisko polskie w drugiej polowine XVII wieku… S. 34; Zarys dzielow wojskowosci polskiej do roku 1864. T. II. S. 31.