Шрифт:
Redaktordan
Onu ilk df g"ornd mktbli idim. Canimdan cox sevdiyim bibim Syyar Rsulova Klbcr Rayon Partiya Komitsinin katibi islyirdi. Bir df isdn ev d"onnd "oz"u il gln g"ozl, travtli, sux xanimi mn tqdim edrk dedi: «Sdaqt xanim istedadli jurnalistdir, hm d cox mrddir. Snin d bel bir jurnalist olmagini istrdim».
Bu s"ozlr mnim glck hyatima ciraq tutdu. Onun kimi jurnalist olacagima "uryimd s"oz verdim. Ali thsil aldim v ilk isldiyim zavod qzetin d haqqimda onun verdiyi m"usbt ry sasinda qbul olundum.
Sdaqt xanim tkc istedadli jurnalist deyil, hm d g"ozl insan, qibt edilck sdaqtli dostdur. Bu s"ozlrimin sahidi zamandir. Illr kecs d onun bu x"ususiyytlri daha da g"ozllsir, m"ukmmllsir.
Sdaqt xanimin mnvi d"unyasini 1993-c"u ild tanidim. Yenic nsr olunmus
Ailsin sdaqtli, namuslu, qeyrtli, lakin haqqini m"udafi ed bilmyn bir qadin obrazini bu qdr hssasliqla yaratmasi Sdaqt xanimi mn zngin mnvi d"unyasi olan bir yazici kimi tanitdi, sevdirdi. O, bir sira srlrind qadinlarin m"udaficisi rolunu oynayir, bu m"udafi dalt, haqqa s"oyknir. Isiqlandirdigi ail-mist problemlrini el hll edir ki, oxuyanda «bel d olmalidir», – dey d"us"un"ursn.
Bu kitabda toplanmis b"ut"un hekaylrd, hmcinin povest v pyesd S.Krimova obrazlarin dili il cmiyytimizdki daltsizliklri, insan mnviyyatindaki asinmalari oxuculara catdirmaqla yanasi, onlarda «niy?» sualinin yaranmasina imkan vermir, "oz"unmxsus ustaliqla hr seyi hll edir. Anlatmaga calisir ki, Vtn, Ata, Ana vzolunmazdir, Ail cmiyytin tnzimlyicisidir.
Bitib-t"uknmyn yaradiciliq axtarislari v qazandigi ugurlarla Sdaqt xanim "oz"un"un «Soyuq g"uns» srind g"ostrdiyi kimi bik oldugunu s"ubut edir. Onun qlm aldigi biklr "oz d"ovrlrind qhrmanliq edib taninmislarsa, mnim tanidigim bik "oz qlmi il bu qhrmanliga y"ukslib. Onun m"uxtlif dbi janrlarda eyni ustaliqla srlr yaratmaq istedadina heyranam. S.Krimova jurnalist, sair, yazici, bstkar, ssenarist, rejissor peslrin ustaliqla yiylnib.
Kitabin adi tsad"ufn secilmyib. S.Krimovanin qhrmanlari "ozg agrilarini "oz"un"unk"u kimi yasayan zngin mnvi almi olan insanlardir. Yazici hyatda oldugu kimi yaradiciliginda da y"uksk mnvi dyrlr s"oyknir. Mhz bu keyfiyytlr «"Ozg agrisi»nda toplanmis srlrin bdii dyrini artirir, onlari oxuculara sevdirir. Bir s"ozl, Sdaqt xanim qibt edilck enerji mnbyidir, sl vtnprvrdir, xmiri s"oz sntindn yogrulan dag cicyidir.
Bir sagirdin g"ozl m"ullimi haqqinda danismasi nec ctindirs, mn d Sdaqt xanimin saymaqla bitmyn keyfiyytlri haqqinda s"oz demk elc ctindir. Amma bir sey sksizdir – o, mnim "uc"un mayakdir, "oz"undn sonra gln nsil "uc"un is g"ozl "ornk.
Nurid QILINCLI
GECIKMIS BN"OVS
Shr tezdn "uf"uqd ilk qizarti g"or"unnd adti "uzr yuxudan oyandi. Otagin pncrlrindn icri isiq zolagi d"usm"usd"u. Bdni agridan sizildayir, basinda, qollarinda, ayaqlarinda zoqqultu gzirdi. K"oks"un"u anlasilmaz, k"ut bir agri g"oyndirdi. Divardaki saata baxdi: besin yarisi idi. Demli, vur-tut birc saat yatmisdi. Shrcn yerind qurcalanib gah bu, gah o biri b"oyr"u "ust cevrils d, iki hb yuxu drmani atsa da, uyuya bilmmisdi.
Zorla geyinib asta addimlarla hyt cixdi. Tr-tmiz s"ubh havasi "uz"un toxunanda sanki yuxudan ayildi, k"uryini divara s"oykyib bir an trpnmz halda qaldi. "Oz"un glib acg"ozl"ukl, ciyrdolusu nfs aldi, sanki bu kicik sadtin onun lindn alinacagindan qorxurdu. Bir xeyli belc dayandi, sonra ayaqlarini s"ur"uy-s"ur"uy l"uzyuyana yaxinlasib suyu acdi. Buz kimi soyuq su canina "us"utm saldi. Yenidn ev kecib dsmalla qurulandi. Yorulmusdu. Taqtsiz halda stula c"ok"ub nfsini drdi. Basi gicllnir, g"ozlri tor g"or"urd"u.
Saatin qrblri 5-in "ust"und dayananda tlsik addimlarla evdn cixib kndin yuxari basina trf smt aldi. Bacardiqca tez yeriyirdi ki, kimsy rast glmsin. Sorgu-sual, hal-hval baslanacaqdi, buna is davam gtirmy taqti yox idi.
Mhllnin basindaki sonuncu ev d arxada qalanda arxayinliqla nfs alib, addimlarini bir qdr yavasitdi. Son "uc ay rzind ilk df idi ki, bu qdr yolu birdn qt edirdi. Yorulub ldn d"usm"usd"u, amma dinclmk fikri yox idi. Qorxurdu ki, birdn otursa, daha yerindn qalxa bilmz. Ona g"or d "oz"un"u mcbur edirdi ki, mnzil basina catanacan davam gtir bilsin. Nhayt, istdiyi yer – Yargundan rayon mrkzin trf gedn masin yolundan xeyli aralidaki b"oy"uk tpy catanda sevincl «Ilahi, s"uk"ur sn!» – deyib iri bir dasin "ust"und oturdu. Buradan knd ovuc ici kimi g"or"un"urd"u. Asagida Samur cayinin ilan kimi qivrilmasina, hikksindn daslara cirpilaraq k"op"uklnib gurultu sala-sala axmasina tamasa etmk onu ylndirdi. Hytlrd vurnuxan adamlar bapbalaca g"or"un"urd"ulr. Mal-qara b"oy"urt"us"u, xoruz bani, it h"ur"us"u kndi basina g"ot"urm"usd"u. "Uc yol ayricinda kims dayanib naxirin yigilmagini g"ozlyirdi. Diqqt ksildi, Sahmuradi tanidi. «Bu g"un onun n"ovbsidir», – dey hsdl fikirlsdi. Vaxtil n"ovbsi catanda o da belc camaatin mal-qarasini "or"us aparardi. Hani o g"unlr, hani o saglamligi?..
Bir azdan Sahmurad da, naxir da g"or"unmz oldu. Bayaqki ss-k"uy, ugultu, b"oy"urt"u ksildi, trafa sakitlik c"okd"u.
K"uryind g"unsin yandirici s"ualari gzdikc bundan xoshal olurdu. Indi b"ut"un d"unyada ondan "otr"u bu g"uns s"ualarindan qiymtli hec n yox idi. Onun xst, yorgun canina az da olsa hrart yayilirdi. Son vaxtlar g"uns s"ualari da onun bdnini vvllr oldugu kimi isid bilmirdi. «Ey dili qafil, g"or n g"un qalmisam ki, d"unyani yandirib k"ul edn g"uns d mni qizdira bilmir. Ninki canim, ruhum da donub».
Iyulun ortalari olmasina baxmayaraq ynin qalin yun k"oynk, onun "ust"undn is siriqli geyinmis, basina yun papaq qoymusdu. Amma yen d bdni qizinmirdi ki, qizinmirdi. Coxdan bri idi ki, caninda "us"utm gzirdi. Bzn havanin qazan qaynadan vaxtinda bel onu titrtm tuturdu. Yataga girib yorgan-d"osy b"ur"unmyinc, bu hali kecib getmirdi.
Hava cox isti idi. Nfs ckmli deyildi. G"unsin hrarti, deysn, onun "us"utmsini bir az azaltmis, yavas-yavas canina isti kecmy baslamisdi. El bil kims onun k"uryin qizdirici qoymusdu. Bundan xoshallanaraq g"ozlrini yumub oturdugu yerdc m"urg"uldi.
– Camal dayi, ay Camal dayi, istidn bisdin ki!..
Qonsunun oglu idi. O, "uz"undn saglamliq v gnclik yagan bu phlvan c"ussli, qarayaniz oglanin yalin ayaqlarina baxanda canindan "us"utm kecdi. «Bala, bs sn soyuq deyil?» – dey sorusmaq istdi, amma s"ozlrinin qribliy salinacagini d"us"un"ub, hec n demdn kdrl g"ul"umsdi. Yarlinin g"unsdn yanib qaralmis, tunc rng calan enli sinsin, zlli qollarina hsdl tamasa etdi…
Yazda bu yerlr basdan-basa bn"ovslr qrq olurdu. Adtn, hr il oturdugu bu yerdn baharin ilk m"ujdcilri olan bn"ovslri seyr edr, sonra is drmy qiymadigindan, dizlri "ust c"ok"ub onlari qoxlayar, tirlrini ciyrlrin ckrdi. El bir bahar olmurdu ki, onlarin g"or"us"un glmsin. Birc bu yaz k"ohn adtin xilaf cixmisdi. Xstlik onu g"oz acmaga qoymamisdi. El ziflmis, el halsizlamisdi ki, evdn c"ol cixa bilmmisdi. "Uryi "uz"ul-"uz"ul, qlbi kdrdn sixila-sixila tbitin bu nazli cagini, torpagin qis yuxusundan oyanan, yerin dircln vaxtini g"or bilmdiyin g"or yanib-yaxilsa da, lindn hec n glmmisdi.