Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
лкенге рмет, кішіге ылтипат, адалды, адамгершілікке шаырады.
Бкіл дние жзіні алымдары, ойшылдары та алан, иланан
Мишель Нострадамусты (1503-1566) кітабын оысаыз, келешекте
не боларыа кз жеткізесіз. Айтарым – аз ана міріді тату-ттті,
сыйластыпен ткіз.
II. Жан – жануарлар
Бізге здігінен кзімізге ыбырлап крініп жрген жан –
жануарлар, алдымен, малдар(жер бетінде тіршілік етушілер) мен
хайуаннаттар жне стар болып блінсе,
тіршілік ететін балы тымдастар болып таы блінеді. Соларды
ішінде ос жыныстылара жататын, яни суда да, рылыта да мір
сре алатындары таы бар. Мала да, хайуанаттара да, балы
тымдастара да жатпайтын таы бір трлері бар. Оларды біз
жалпылай рт – мырсалар тобына жатыза саламыз. Оларды
да ішінде суда тіршілек ететіндері бар.
Жалпы айтанда, рашылытаы трінен су ішіндегі тіршілік
ететіндері кптеу ме деймін. йткені рашылытан су лде айда
кп. Жалпы осы тірі заттарды адам міріне ажеттілеріні молдау
трлері рашылыта, судаы трлеріні брін бірдей пайдалана
бермейміз. Осы жан – жануарлар леміндегі заттар, негізінде,
адамны пайдалануына жаратылан. Оларда адамдаы сияты аыл
– ес деген бола бермейді, бар боланда да саналы трі емес. Солай
бола тра дл адамдаы бар жауласушылы оларда жоты асы,
жо десе де болады. Тек мір сру шін, таматану – оректенуі шін
дерлік арсылы рекеттері бар. Адам сияты злымдыты, айла
– тсілді трлерін арастыру жо дер едім. Демек, брін де
бейбітшілікті алайтындарды атарына жатызуа болады.
Алла зі жаратандарын адамны игілігіне арнаан крінеді ой.
Дегенмен, оларды пайдалануды да млшері, шегі бар. Осы тірі
167
заттарды ішіндегі адама е адалы, яни адал ызмет атаратыны
айсысы дегенде, мен айтар едім – кшігінен асыраан иті. Ол
андай иыншылы кезе болмасын иесін тастап кетпейді, сені
рып соаныды, кейігеніді кек ттпайды. Сондытан да азаым
жеті азынаны бірі санайды оны. Демек, кшігінен асыраан итіе
мейірімді бол.
Баса жан – жануарларда трлі мінезді боланымен, иесін
таниды, оан айырылып, ызметін жасайды. сіресе, жылы
баласында жасыларында есі бар ма деп те аласы. Тек з иесіне
ана адал ызмет ететіндері кездеседі. Жолда алдырып кетпейді,
адасаныда жол тауып, йіе алып келеді т.б.
аза халы кптен кездеспеген танысына кездескенде «Мал –
жаны аман ба?» - деп амандасады. Демек, оларды мір
тіршілігінде малды атаран ролі зор екенін байаймыз. Тіпті керек
десе сол жануарларды айтан сзіе тсінетін де етіп, цирк те,
шекарадаы кзетте пайдаланушылар бар.
адамдарды, кешірііз, айтаныа, сиетіе кндіре алмайтын да
кезі болады – ау. Сондайда «Малдан да кейінсі» деген сз еріксіз
ауыздан шыып кетеді – ау. Байайышы, оушым, осыан бармайы
та. Есі ауысан бір сара, есі тзу бола трып, «зі білмейді, білгенні
тілін алмайды» да, арысты е жаманына шырайтындар кездесіп
– а жр. Адамда сана – сезім, аыл – ес бар дедік ой. Сонымен
атар ,онда намыс, ар – ят та бар. Солай бола тра, санасыздарды
ылыына кшушілерді кім деп атаймыз? Ол жынды емес, ендеше
кім? Кешірііз таы да, мен оларды адам трізді – пошымды хайуан,
оны да жаман трі дер едім. Хайуанны жасысы з нсіліне
шаппайды, тиіспейді, орайды, аморына алады.
Осыан длел ретінда мынаан араызшы. Бл болан уаиа.
Ертеректе аздаан жылы стадым. з биелерімді бір жолдасымны
йіріне осанмын. Соны ішінде дамны да 2 – 3 биесі бар – ды.
Бір кні соларды сыртынан тгендеп келейік деп шысам, дамны
бір биесі ішінде жо. Іздеп те тауып аллдым. Алыс емес, Бір ырды
астында лындап алан екен. асымда сол йірді иесі бар еді.
Биені жылылара осайы десек, жааы бие жанына жолатпайды.
Ылажсыз кбін айдап, сол биеге келдік.Айыры жас лынды
гейсінеді екен. Брін осып, дыа суаруа келдік. Жааы
лыпдаан бие басаларын жолатпай трып, алдымен зі су ішіп
алды. Енді зінен скендерге ішкізіп, басаларды жолатпай трды.
Біз оан та алды. Былай шыан со, олар шашырап жайыла
бастады. Айыр келіп, жас лынды бтенсініп, рекет жасааны м
екен, асында тран баса бір бие, лынмен жатырлас, айырды
тепкіні астына алып, уып жіберді.
Біз тасадан арап трмыз. Айыр лына арай жаындады
дегенше, жааы бие ортаа тседі.Хайуандар да бауырмашылдары
болады екен – ау дестік. Мені бір жазан гімен бар. Ол –
«Асаалдылардан айрыланбыз ба?» деп аталады. Сондаы
168
адамдарды мен мына жануарлардан кейін бе дер едім. Хайуан
рлы болмаанымыз ят –ау, ят!
Бір кездерде азаты ке байта даласы трт тлік мала толы
еді. Оны асыра сілтеумен совет кіметін орнатамыз деп жойып
алды. Таы да бірлесіп, жептеуір – а алге келіп едік. Таы да ап
талапайа тсірдік. Есімізді соы он жылда жыя бастаандаймыз
дейміз, мнсыз кні ара.
Адам баласыны кн крісіндегі азытануды е бай трі –
балы. Сол балыты да жаппай жою тріне кірістік. Ол суды
ластануынан. Айтуын ааз жзінде айтамыз да, теізді, клді,