Белы Бім Чорнае вуха
Шрифт:
Вось так яны крыху пагаварылі ўтрох, і госць-паляўнічы дастаў з кішэні паперку, паклаў яе на стол, пачаў вадзіць па ёй пальцам і гаварыў:
— Вось тут… тут, у самай гушчэчы Воўчага яра. Сам падвываў. Пяцёра адгукнулася: трое прыбылых, два мацёрыя. Аднаго пабачыў. Ну і ваўчыла!
Бім ведаў словы гаспадара, калі шукаў: «Тут-тут, тут-тут». І насцеражыўся. Але калі было сказана слова «ваўчыла!», вочы яго расшырыліся: гэта быў жудасны пах ляснога сабакі, пах, якога напалохаўся Бім, пах, пра які гаспадар тады, пужаючы, сказаў, паказваючы на след: «Воўк! Гэта воўк, Бім». Вось цяпер
Госць пайшоў, развітаўшыся з Бімам.
Іван Іванавіч сеў набіваць набоі, закладваючы буйныя гарошыны свінцу і перасыпаючы іх бульбянаю мукою.
Ноччу Бім спаў неспакойна.
А задоўга да світання яны выйшлі са стрэльбаю на вуліцу і сталі ля вугла. Скора пад'ехаў вялікі аўтамабіль з паляўнічымі. Яны сядзелі і ў накрытым кузаве на лаўках, сядзелі ціха і ўрачыста. Іван Іванавіч спачатку пасадзіў Біма, потым і сам улез у кузаў. Учарашні паляўнічы сказаў Івану Іванавічу:
— Э-э, не! Нашто ж Бім з табою!
— Сабак не павінна быць на аблаве. Зняць! — строга сказаў хтосьці. — Падасць голас — прапала аблава.
— Бім не падасць голасу, — быццам апраўдваўся Іван Іванавіч. — Не ганчак жа ён.
Яму пярэчылі адразу ў некалькі галасоў, але кончылася на тым, што ўчарашні госць сказаў:
— Дарма. З Бімам пастаўлю на запасную! Ёсць месца, Іван Іванавіч: было так, што воўк вырываўся там са сцяжкоў, па пратоцы.
Бім здагадаўся, што яго не хочуць браць. Ён таксама ўгаворваў суседзяў, але ў цемнаце яго ніхто не зразумеў. І ўсё ж аўтамабіль рушыў.
Ужо сонца ўзышло, калі спыніліся ля леснічоўкі знаёмага лесніка. Выйшлі ўсе ціха, без адзінага слова, як і Бім. Потым доўга ішлі ланцужком паўз узлесак. Ніхто не курыў, не кашляў, не стукнуў нават ботам аб бот, ступаючы па-сабачы: тут кожны ведаў — куды, хто і нашто. Не ведаў толькі Бім, але ён таксама ценем ішоў услед за гаспадаром. Той на хаду крануў Біма за вуха: добра, маўляў, маладзец Бім.
Паперадзе, за галоўнага, ішоў учарашні госць-паляўнічы. І вось ён падняў руку — усе спыніліся. Трое пярэдніх пайшлі ў лес яшчэ асцярожней, па-кашачы, і скора вярнуліся. Цяпер Галоўны падняў над галавою фуражку, махнуў ёю ўперад. Па гэтым знаку палавіна паляўнічых пайшла за ім, сярод іх апошні і Іван Іванавіч з Бімам. Так што Бім ішоў апошні: цішэй за яго ніхто не мог ісці, але, нягледзячы на гэта, Іван Іванавіч узяў яго на павадок.
Па маўклівай камандзе Галоўнага першы, хто ішоў за ім, стаў за куст і замёр. Скора гэтаксама заціх ля дубняку і другі, потым трэці, і так па аднаму ўсе сталі на свае нумары. Засталіся ля Галоўнага толькі Іван Іванавіч і Бім. Яны ішлі асцярожней, чым раней. Цяпер Бім бачыў, што паўз іхнюю дарогу нацягнуты шнур, а на ім нерухома віселі кавалкі мацеры, падобнае на агонь. Але нарэшце Галоўны паставіў іх і сам пайшоў назад.
Бім чуйным вухам чуў усё-такі яго крокі, хаця людзям і здавалася, што ніхто іх не чуе. Бім учуў яшчэ, што Галоўны правёў і астатніх паляўнічых, але так далёка, што нават і Бім ужо не чуў шамацення.
І настала цішыня. Насцярожаная, трывожная лесавая цішыня. Бім адчуваў гэта і па тым, як заціх гаспадар, як здрыганулася яго нага ў калене, як нячутна адчыніў ён стрэльбу і паклаў у ствалы набоі, зачыніў і зноў насцярожана застыў.
Яны стаялі, захінутыя кустом арэшніку, збоч прамыіны, якая зарасла густым цярноўнікам. А вакол
Бім ператварыўся ў камячок з самое пільнасці; сядзеў нерухома і лавіў пахі, але пакуль што нічога адметнага не прыкмячаў, бо паветра было нерухомае, і ад гэтага Біму было неспакойна. Калі ёсць хоць маленькі ветрык, ён заўсёды ведаў, што там наперадзе, ён чытаў струменьчыкі паветра, як радкі, а без ветру, ды яшчэ ў такім лесе, — паспрабуй быць спакойны, калі да ўсяго гэтага і яго добры сябар стаіць побач і таксама хвалюецца.
І раптам пачалося.
Сігнальны стрэл распароў цішыню на вялікія кавалкі: рэха прагрымела то там, то тут, то дзесьці ўдалечыні. А следам, быццам у тон лясному грому, далёка-далёка голас Галоўнага:
— Пайшо-о-оў! Ого-го-го-го-го-о-о!
Іван Іванавіч нахіліўся да Біма і ледзь чутна прашаптаў:
— Ляжаць!
Бім лёг. І калаціўся.
— Ого-го-го-о-о! — раўлі там паляўнічыя-загоншчыкі.
Цішыня цяпер рассыпалася на галасы, незнаёмыя, нястомныя, дзікія. Застукалі палкамі па дрэвах, затрашчала трашчотка, як сарока на пагібель. Ланцуг загоншчыкаў набліжаўся з крыкам, гоманам і стрэламі ў паветра.
І вось… Бім пачуў знаёмы з юнацтва пах: воўк! Ён прытуліўся да нагі гаспадара, ледзь-ледзь — зусім толькі-толькі! — прыўстаў на лапах і выцягнуў хвост. Іван Іванавіч усё зразумеў.
Яны ўбачылі абодва: уздоўж сцяжкоў, не пад стрэламі, паказаўся воўк. Ішоў ён шырокім махам, галаву апусціў, хвост вісеў, як палена. І адразу ж звер прапаў. У той жа час пачуўся стрэл у ланцугу стралкоў, потым другі.
Лес грымеў. Лес амаль што злосна растрывожыўся.
Яшчэ стрэл на нумары. Гэта ўжо зусім побач. А крыкі ўсё бліжэй, бліжэй і бліжэй.
Воўк, вялізны стары воўк, паказаўся нечакана. Ён прыйшоў па прамыіне, схаваны цярноўнікам, а пабачыўшы сцяжкі, раптоўна спыніўся, быццам на нешта напароўся. Але тут, над прамыінаю, сцяжкі віселі вышэй, чым на ўсёй лініі, утрая вышэй, чым рост самога звера. А гоман людзей насядаў. Воўк неяк нерашуча, нават вяла, прайшоў пад сцяжкамі і апынуўся метраў за пятнаццаць ад Івана Іванавіча і Біма. Вось ён зрабіў колькі махаў, але тым часам і сабака і чалавек успелі ўбачыць, што ён быў паранены: крывавая пляма расплылася на баку, рот аблямаваны пенаю з чырванаватым адценнем.
Іван Іванавіч стрэліў.
Воўк, падскочыўшы на ўсіх чатырох нагах адразу, раптоўна, усім тулавам, не паварочваючы шыю, павярнуўся на стрэл і… спыніўся. Шырокі, магутны лоб, набеглыя крывёю вочы, выскаленыя зубы, чырванаватая пена… І ўсё ж ён не быў нікчэмны. Ён быў прыгожы, гэты вольны дзікун. О, не, ён не палахлівец, ён не хацеў апускацца і цяпер, горды звер, але… абрынуўся-такі пластом, паволі перабіраючы лапамі. Потым заціх, супакоіўся. Бім не мог стрываць усяго гэтага. Ён усхапіўся і стаў на стойку. Але што то была за стойка! Шэрсць на спіне стала дыбком, на загрыўку стаяла тырчма, а хвост заціснуўся між ног: зласнавата-палахлівая, праціўная стойка на свайго брата, на гордага цара сабак, ужо мёртвага і таму бяспечнага, але страшнага нават духам сваім і крывёю страшнага. Бім ненавідзеў свайго брата. Бім верыў чалавеку, воўк не верыў. Бім баяўся брата, брат не баяўся яго, нават смяротна паранены.