Bizi ?midsiz qoyma
Шрифт:
–Siz? “babam, babam” dem?l?rin? baxmay?n…
–Dem?li, s?n orda “ageyi Umud” oldun… – Mayor gulumsundu.
–H?, el? deyirdil?r… – Umud da q?m?sd?.
–Ozg? deyill?r ki… onlar da bizd?ndi… bizimdi… yar?m?z Araz?n bu tay?nda… yar?m?z da o tay?nda…
–H?rd?nbir sohb?t dus?nd? onlar da bel? deyirdi. – Umud n? fikirl?sdis? ?lav? etdi. – Yox, onlar ayr? cur deyirdil?r. Deyirdil?r ki, buralar o tay?n olub… bir vaxtlar… Sonra Sah?nsah Rusiya il? c?ngi apar?b ki, buralar? qorusun, qoruyamm?y?b. Urus guclu olub, c?ngi qazan?b, buralar? o taydan qopar?b. Yoxsa, indi buralar da Iran?n t?rkibind?ydi. Onda erm?nini h?ddi n?yidi c?ngi acs?n, buralara hucum el?sin…
Mayor Orduxanov guzgud? Isg?nd?r? goz vurdu…
–Umud, farslar bel? dan?s?rd?, yoxsa o tayl? az?ril?r? – Isg?nd?r sorusdu.
–Hec bilirs?n ki, farslar hans?d?, az?ril?r, erm?nil?r hans?? – Umud qanr?l?b arxaya baxa-baxa cavab verdi.
–Orda erm?nil?r d? isl?yir? – Isg?nd?r sual yagd?rmaqda davam edirdi.
–Orda coxunun familiyas?n?n sonlugu yand?r; erm?nisinin d?, fars?n da, az?rinin d?… Bir d? T?brizin ?n yaxs? h?kiml?ri el? erm?nil?rdi. Onlar h?r il xaric? gedib t?hsill?rini art?r?rlar. Az?ril?r d? “b?simdi, buna da sukur” deyib Allaha dua edir, yerl?rind? say?rlar. “Babam, bundan sonra gedib professor olmuyacam ki?”
–H?… – Mayor sohb?ti d?yism?k ist?di, amma Umud imkan verm?di.
–H?, bir d?, cox x?sisdil?r. – Umud qabaga cevrilib yola baxa-baxa sohb?tin? davam etdi. – ?sl Hac? Qarad?lar. X?sis Culfa onlar?n yan?nda toya getm?lidi. Iyn?ni d? adama el? vururlar ki, el? bil q?rx ildi onlardan borc al?b qaytarmam?s?q. C?nab mayor, bizim hokum?t onlara pul od?mir ki, bizi mualic? etsinl?r?
–Indi onun yeri deyil, Umud. Ola bil?r ki, bizim hokum?t h?l?lik pul od?m?yib. Muharib? aparan olk? pul od?m?z, qonsulardan borc alar. Qayda bel?dir. Ancaq qoy, bu muharib? qurtars?n, birc? Qarabag m?s?l?si h?ll olunsun.., bizim hokum?timiz… hec kim? borclu qalmayacaq… Ham?n?n borcunu art?qlamas? il?, h?l? des?n faizi-s?l?mi il? od?y?c?k. Biz guclu dovl?t olacag?q; h?m iqtisadi, h?m d? h?rbi c?h?td?n. H?m d?…
Mayor Orduxanov n? fikirl?sdis?, gerisini dem?di. Onun n? dey?c?yini gozl?yirmis kimi n? Isg?nd?r, n? d? Umud bir soz d? olsun ?lav? etm?di. Gozl?dil?r, gozl?dil?r, Orduxanovdan da s?s c?xmad?.
Qabaqda Dovl?t Yol Muf?ttisliyi postu vard?. Postu kec?n? kimi hec biri dinib dan?smad?. Mayor Orduxanov guzguy? bax?rd?, gorsun o biri mas?n cox gerid? qalmay?b ki…
–Umud, yaraland?g?n yad?ndad?rm?? – Postu kec?nd?n sonra Isg?nd?r maraqland?.
Umud cevrilib komandir? baxd? ki, gorsun n? deyir. Mayor Orduxanov sukandan b?rk-b?rk yap?sm?sd?, gozu ancaq yolda idi, fikri, x?yal? b?lk? d? Haram?da dolas?rd?.
–Qorxma, dan?s. – Isg?nd?r ur?kl?ndirdi. – Komandirin? niy? bax?rsan? Qorxursan ki, dan?smag?na icaz? verm?y?? Burda n? var?! Bir d? k?ndd? bostan ogurluguna getm?misdin ki, c?l?y? dusub q?c?n? q?rasan. Erm?nil?rl? vurusurdun, v?t?ni mudafi? edirdin, yaraland?n.
–Yaraland?g?m yad?mdad?r. Siz duz deyirsiniz, doyusd? yaraland?m. Amma… yen? d?… yaxs?s?n? komandir bilir… – Umud t??ssuf dolu bax?slarla bas?n? bulad?.
–B?y?m komandir d? s?nin yan?ndayd? yaralananda? – Isg?nd?r inanm?rm?s kimi sorusdu.
–B?li. – Umud q?ti cavab verdi.
–B?s ax? s?n sol cinahda yaralanm?san. Tabor komandirin d? m?rk?zd? hucumda olub.
–Bizim komandir ayr? komandirdi, o, h?r yerd? olurdu. Nec? ildir muharib?dir, erm?nil?rl? davaday?q, m?n uc doyus bolg?si d?yismis?m, h?l? bel? komandir gorm?mis?m. Harda q?zg?n doyus gedir, komandir tez ozunu yetirir ora. H?mis? BMP-2-nin ustund?dir. Bir d?f? b?rk doyus gedirdi. Erm?ni tanklar? bas?m?za od ?l?yirdi, m?rmil?r dolu kimi yag?rd?. – Sanki Umudun dili ac?lm?sd?. – ?sg?rl?r s?ng?rl?rd?n bas qald?ra bilmirdil?r. Biz tankc?lar da nisan al?b at?s aca bilmirdik, el? allah umuduna h?rd?nbir birini erm?nil?r t?r?f? at?rd?q. Bir d? gorduk arxadak? t?p?nin ustund?n hac?leyl?k dimdiyini saqq?ldatd?.
–N?, Hac?leyl?k? S?nin kod ad?n bel?ydi? – Isg?nd?r mayordan sorusdu.
–Imkan ver, qoy dan?ss?n.
–L?zz?t eliyir h?, ?sg?rin dilind?n xos sozl?r esitm?k?
–?sg?rinin soyl?dikl?ri komandirin ?n boyuk mukafat?d?r. M?nim kod ad?m “Zireh” idi. ?sg?rl?r PDM-2-y? oz aralar?nda “Hac?leyl?k” deyirdil?r.
–Yaxs?, Umud, dan?s. Dan?s, gor?k, s?nin bu komandirin daha hans? oyunlardan c?x?b erm?nil?rin qabag?nda.
–Erm?nil?r yaxs? bilirdil?r. Komandirin hac?leyl?yi saqq?ld?yan kimi d?galar sican desiyini sat?n al?rd?lar.
Umud bunu deyib dayand?.
–H?, Umud, g?r?k bel? olmayayd?, amma oldu. Gorunur, Tanr?n?n yaz?s? bel?ymis. – Mayor Orduxanov dan?smaga baslad?. – H?min gun biz “B?yt?p?” ?m?liyyat?na haz?rlas?rd?q. “Yargan” s?ra t?p?l?rini alandan sonra erm?nil?r “B?yt?p?” yuks?kliyind? v? oradan saga-sola uzanan t?p?l?rd? mohk?ml?nmisdil?r. Uc gun idi piyada qosunumuz hucum edirdi, t?p?l?ri ala bilmirdi. ?mr olunmusdu ki, tanklarla hucuma kec?k. S?nin tank?n da hucum qrupundayd?. Tam haz?rl?q gorul?nd?n sonra siz? dinclik verdim ki, yatas?n?z. Ozum is? s?h?rki doyusu dusunur, doyusd?n az itgi il? c?xmaq ucun bir daha h?r seyi gotur-qoy edirdim. B?rk yorulmusdum. Gec?nin bir al?mind? ozum d? murgul?m?k ist?yirdim ki, s?n say?qlamaga baslad?n. “Qoymay?n! M?ni burda qoymay?n! Komandir!!!” Oz s?sin? az qala ozun oyanacaqd?n, o biri ?sg?rl?ri d? oyadacaqd?n. Yax?nlas?b ?limi aln?na qoydum, q?zd?rman vard?, od icind? yan?rd?n. D?rhal s?nin tank?n? ehtiyata kecirm?k bar?d? q?rara g?ldim. X?b?riniz olmadan sag cinahdak? uc tankdan birini m?rk?z? g?tizdirdim. Alaqaranl?qdan sizi yuxudan qald?rd?q. S?nin tank?n?n ehtiyatda qalmas?n? taps?rd?m. Doyus? ged? bilm?m?yind?n m?yus oldun. Burnunu sallay?b k?nara c?kildin. M?nim sozumd?n c?xa bilmirdin, amma doyusd?n qalmaq da ist?mirdin. N? is?… Biz uc tank v? m?nim s?r?ncam?mda olan PDM-2-nin d?st?yi il? s?h?rin alatoranl?g?nda hucuma kecdik. El? birinci h?ml?d? itgisiz “B?yt?p?”ni goturduk. Birinci, ikinci motoat?c? taborlar sag-sol cinahlardan hucumu genisl?ndirdil?r. “B?yt?p?” d?n sagda, y?ni ikinci tabordan sonra dorduncu, solda, birinci tabordan sonra alt?nc? tabor olmaqla silsil? t?p?l?ri erm?nil?rd?n ald?q. S?h?r saat doqquz olmadan gunun taps?r?g? yerin? yetirilmisdi. Arada furs?td?n istifad? edib ?sg?rl?r? s?h?r yem?yi yedirtm?k ist?yirdik ki, erm?nil?r m?rk?zd?n ?ks-hucuma kecdil?r. Guclu ?ks-hucum olsa da d?f ed? bildik. Erm?nil?rin bir az z?if ikinci ?ks-hucumu dorduncu tabor istiqam?tind? oldu. Onu da d?f etdil?r. Gunorta yem?yi zaman? art?q tam arxay?nlasm?sd?q ki, daha erm?nil?r mohk?ml?nm?k ucun yeni movqe sec?rl?r, ?ks-hucuma kecm?zl?r. Bir d? baxd?q ki, sol cinah?m?zda q?rg?nd?r. El? bu zaman briqada komandiri ratsiya il? bildirdi ki, erm?nil?r ?ks-hucuma kecib, alt?nc? taboru yeni ald?qlar? movqed?n c?xar?b. M?n? ?mr edirdi ki, t?cili h?min taborun doyus movqeyin? g?lim. Orada olan iki tankla v? geri c?kilmis taborun ?sg?rl?ri il? yenid?n hucum t?skil edim v? erm?nil?ri movqed?n c?xar?m. M?n “B?yt?p?” istiqam?tind? hucumda istirak ed?n tankc?lara taps?r?q verib PDM-2 il? geriy?, Umudun tank? duran yer? g?ldim. Umud vurnuxur, ozun? yer tapa bilmirdi, doyusd?n k?narda qald?g?n? ozun? bag?slam?rd?. M?s?l?ni onlara izah etdim v? birlikd? alt?nc? taborun doyus movqeyin? g?ldik. Orada olan iki tank? v? ?llid?n cox at?c? ?sg?ri c?ml?sdirib hucum t?skil etdim. El? dord-bes yayl?m at?sind?n sonra erm?nil?r s?ng?rl?rd?n c?x?b qacd?lar, biz bunu gorduk. Sur?tl? s?ng?rl?r? t?r?f ir?lil?dik v? s?ng?rl?r? ?lli-altm?s metr qalm?s m?n tanklara “dur” ?mrini verdim. S?ng?rl?rin qars?s?nda minalanm?s sah? ola bil?rdi. S?r?ncam?m?zda olan alt? n?f?r istehkamc?n? gond?rdim minalar?n olub-olmamas?n? yoxlamaga. Bu zaman Umud ?lind? avtomat tank?n ustund?n yer? at?ld? v? s?ng?r? t?r?f goturuldu. Onun arxas?nca q?sq?rd?m:
–Umuuud!!! Dayaaan!!!
Umud is? esitmirdi, oz al?mind?ydi. Doyus? haz?r v?ziyy?td? qaca-qaca s?ng?rin yan?na g?ldi v? s?ng?rin icin? tulland?. Onun s?ng?r? tullanmas? il? n?yins? partlamas? bir oldu. M?n hec n?y? m?h?l qoymadan onun yan?na qac?b g?ldim. Umud yer? uzanm?sd?, cabalay?rd?. H?r iki ayag? dag?lm?sd?. Sidd?tli qan ax?rd?. Tez god?kc?min k?ndirini dart?b c?xartd?m v? onun ayag?n?n birini topuqdan yuxar? baglad?m ki, qanaxma dayans?n. ?sg?rl?r d? o biri ayag?n? baglad?lar. Onu qald?r?b tanklar duran yer? g?tirdik. Rahib sanitar mas?n? dond?rib haz?r v?ziyy?td? saxlam?sd?. Umudu mas?na qoyan kimi yerind?n goturuldu.
–Umuuddd, tez qay?t! Bizi Umudsuz qoymaaa!!! – Tankc?lardan kims? arxas?nca q?sq?rd?.
Bu zaman istehkamc?lar g?lib dedil?r ki, h?r yer t?rt?mizdir, mina yoxdur. S?n dem? uc s?ng?rd? erm?nil?r c?mi bir mina basd?r?bm?s, o mina da Umudun ad?na yaz?l?bm?s…
Umud doluxsundu, el? mayor Orduxanov da pis oldu, amma bunu sezdirm?m?k ucun arxa oturacaqda oturan nivan?n ?sl surucusu Rahib? taps?r?q verdi:
–Komandirin? bir siqaret yand?r!
Rahib tez dos cibind?ki d?bd? olan “Prezident” qutusundan bir siqaret c?xartd?, al?sd?r?c? il? yand?r?b mayora uzatd?. Mayor Orduxanov siqaret sonm?sin dey? al?b iki-uc qullab vurdu v? ciy?rl?rin? c?kdiyi tustunu p?nc?r?d?n col? ufurdu.