Буранны паўстанак (на белорусском языке)
Шрифт:
Пры iх паяўленнi з памяшкання для паставых выйшаў зусiм яшчэ маладзенькi бялявы салдат з аўтаматам цераз плячо - руляй унiз. Абцягваючы на хаду гiмнасцёрку i папраўляючы фуражку на галаве дзеля большага сур'ёзу, ён спынiўся ля паласатага шлагбаўма з непрыступным выглядам. I ўсё ж спачатку павiтаўся, як толькi Едыгей падышоў да самай перакладзiны, якая перагароджвала дарогу.
– Добры дзень, - казырнуў вартавы, глянуўшы на Едыгея светла-блакiтнымi, яшчэ дзiцячымi вачамi.
– Хто такiя? Куды накiравалiся?
–
– Вось вязём чалавека, старога нашага, пахаваць на могiльнiку.
– Без пропуску нельга, - адмоўна пакруцiў галавой маладзенькi салдат, з асцярогай адхiляючыся ад Каранаравай зубатай пашчы, якая жавала жвачку.
– Тут ахоўная зона, - растлумачыў ён.
– Разумею, але нам жа на могiльнiк. Ён тут недалёка. Што тут такога? Пахаваем i назад. Нiякай затрымкi.
– Не магу. Не маю права, - адказаў вартавы.
– Паслухай, родны.
– Едыгей нахiлiўся з сядла так, каб лепей было вiдаць яго баявыя ордэны i медалi.
– Не староннiя мы. Мы з раз'езда Баранлы-Бураннага. Чуў, пэўна. Мы свае людзi. Пахаваць вось трэба. Мы толькi на могiльнiк i назад.
– Ды я ж разумею, - пачаў быў вартавы, пацiскаючы плячамi, але тут не ў час падышоў Сабiтжан з напускным выглядам важнага, дзелавога чалавека.
– Што такое? У чым справа? Я з аблпрадсавета, - заявiў ён.
– Чаму затрымка?
– Таму што нельга.
– Я ж кажу, таварыш паставы, што з аблпрафсавета.
– А мне ўсё роўна, адкуль вы.
– Як гэта так?
– сумеўся Сабiтжан.
– А так, ахоўная зона.
– Тады нашто доўгiя размовы?
– абразiўся Сабiтжан.
– А хто доўга гаворыць? Я вось тлумачу з павагi да чалавека на вярблюдзе, а не вам. Каб яму было зразумела. А наогул я не маю права ўступаць у гаворку з пабочнымi асобамi. Я на пасту.
– Значыць, праезду на могiльнiк няма?
– Не. Не толькi на могiльнiк. Тут праезду няма нiкому.
– Ну тады што гаварыць!
– раззлаваўся Сабiтжан.
– Я так i ведаў!
– кiнуў ён Едыгею.
– Так i ведаў, што глупства атрымаецца! Дык не! Куды там! Ана-Бейiт! Ана-Бейiт! Вось табе i Ана-Бейiт!
– I з гэтымi словамi ён, узлаваны, адышоў, сплёўваючы злосна i нервова.
Едыгею стала няёмка перад маладзенькiм вартавым.
– Прабач, сынок, - сказаў ён яму па-бацькоўску.
– Зразумелая рэч. Ты службу нясеш. Але нябожчыка цяпер куды падзець? Гэта ж не бервяно, каб скiнуў ды паехаў.
– Ды я разумею. А што я магу? Мне як скажуць, так я павiнен i зрабiць. Я ж не начальнiк тут.
– Та-ак, спра-вы, - разгублена працягнуў Едыгей.
– А сам жа ты адкуль родам?
– Вологодскi я, бацька, - праокаў вартавы сарамлiва i, па-дзiцячы не хаваючы радасць, усмiхнуўся, бо прыемна было адказваць яму на гэтае пытанне.
–
– Ды што ты, бацька, нашто! Але тут жа закрытая зона. Ды ты, бацька, сам служыў i ваяваў, гляджу, нябось, ведаеш, служба ёсць служба. Хачу цi не хачу, але абавязак. Куды падзенешся?
– Яно-то так, - згадзiўся Едыгей, - толькi куды цяпер нам з нябожчыкам?
Яны замоўклi. I тады, падумаўшы, салдацiк са спачуваннем паглядзеў на Едыгея, а потым матлянуў бялявай сваёй галавой:
– Не, бацька, не магу! Не маю права!
– Што ж, - толькi i сказаў канчаткова разгублены Едыгей.
Яму было вельмi цяжка павярнуцца тварам да сваiх спадарожнiкаў, таму што Сабiтжан усё больш распаляўся недарэчным гневам. Во падышоў да Доўгага Эдыльбая.
– Я ж гаварыў! Не трэба было цягнуцца ў такую далеч. Гэта ж забабоны! Марочыце галаву сабе i другiм. Якая рознiца, дзе пахаваць нябожчыка! Дык не: лопнi, падай iм Ана-Бейiт. I ты таксама мне - едзь, без цябе пахаваем! Вось i хавайце цяпер!
Доўгi Эдыльбай моўчкi адышоў ад яго.
– Паслухай, друг, - сказаў ён вартавому, падышоўшы да шлагбаўма.
– Я таксама служыў i таксама ведаю такi-сякi парадак. Тэлефон у цябе ёсць?
– Ёсць, канечне.
– Тады так - тэлефануй начальнiку па варце. Далажы, што мясцовыя жыхары просяць, каб ён дазволiў праезд на могiльнiк Ана-Бейiт.
– Як? Як? Ана-Бейiт?
– перапытаў вартавы.
– Ана-Бейiт. Так называецца наш могiльнiк. Патэлефануй, сябар, iншага выйсця няма. Няхай асабiста атрымае дазвол для нас. А мы - будзь упэўнены, акрамя могiльнiка, нас тут нiшто не цiкавiць.
Вартавы задумаўся, пераступаючы з нагi на нагу, наморшчыўшы лоб.
– Ды ты не сумнявайся, - сказаў Доўгi Эдыльбай.
– Усё па ўставу. На пост прыбылi пабочныя асобы. Ты дакладваеш начальнiку варты. Вось i ўся механiка. Што ты на самай справе! Ты абавязаны далажыць.
– Ну добра, - кiўнуў вартавы.
– Зараз пазваню. Толькi начальнiк варты ўвесь час па тэрыторыi ездзiць, па пастах. А тэрыторыя ж вунь якая!
– Можа, i мне дазволiш быць з табой побач?
– папрасiў Доўгi Эдыльбай.
– У выпадку чаго падказаць, што да чаго.
– Ну давай, - згадзiўся вартавы.
I яны ўвайшлi ў паставое памяшканне. Дзверы былi адчынены, i Едыгею ўсё было чуваць. Вартавы тэлефанаваў некуды, усё пытаў начальнiка варты. А той не аб'яўляўся.
– Ды не, мне начальнiка па варце!
– тлумачыў вартавы.
– Асабiста яго... Ды не. Тут вельмi важная справа.
Едыгей нерваваўся. Куды ж прапаў гэты начальнiк па варце? Вось не шанцуе дык не шанцуе!
Нарэшце ён знайшоўся.
– Таварыш лейтэнант! Таварыш лейтэнант!
– голасна загаварыў вартавы звонкiм усхваляваным голасам.