Хрыстос прызямліўся ў Гародні. Евангелле ад Іуды

Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

— Не пазнаеш? Адракаешся? А я ж цябе ў Ярдань мачаў! Ну пачака-ай! Прарочыў я! Зведаеш ты цяпер мае прароцтвы! Голас Божы быў у тых начных людзей. Чакаай!

Юрась плюнуў і рушыў далей.

Калі ўсе яны зварочвалі з Мечнай вуліцы на вуліцу Абдзёртага Бабра, насустрач ім трапілася два дзесяткі коннікаў у чырвоных плашчах: замкавая варта. За імі цягнулася вельмі абдзёртая закрытая карэта, запрэжаная парай добрых белых коней.

Хрыстос не звярнуў на іх увагі. Яму было не да таго.

…Праз некалькі гадзін яны сядзелі

ў Юрасёвым пакоі і спрачаліся. Спрачаліся зацята.

— Ажэніцца ён, — іранізаваў Лявон — Пётр. — Не паспеў з'явіцца пан Езус, як ён, ці ведаеце, ажэніцца, — тытунёвыя Лявонавы вочы бегалі. — Ясна, што тут такое: шлюб пад плотам, а вяселле — потым.

— Я табе, Лявон, зараз дам па тваёй апостальскай лысіне, каб языка свайго атрутнага пазбавіўся, — спакойна сказаў Юрась.

Конаўка згубіў раўнавагу. Заенчыў ледзь не з адчаем:

— Ды ты разумееш, што гэта такое будзе, тваё вяселле? Ты ж адразу як Хрыстос ляснешся. Ты ж сам нядаўна казаў, што будзеш плысці, як лёс нясе, узвышацца, уладу браць, грошы браць. — І перадражніў: — «Раз ужо застануся ў гэтым гноі, ра-аз усе гэтыя свінні».

— Учора думаў, — сказаў Братчык. — А сёння брыдка мне.

— Яна Ксціцеля памятаеш? — нервова спытаў гарбаносы мытар. — Зладзеі мы. Нельга спыніцца, раз трапілі, як сучка ў кола. Вішчы ды бяжы. Спынішся — яны табе прыпомняць, што ты і хто ты. На прэнгу ўспомняць, якое яно, увазнясенне ды ў неба ўзяцце. Люд цябе на шматкі разарве.

— Як хочаце, — упарта сказаў Хрыстос. — Я павінен…

— Перад кім? — залямантаваў яловым голасам Якуб Алфееў. — Перад дзеўкай той? Ды спі ты з ёй, колькі хочаш — слова ніхто не скажа. Бласлаўляць цябе стануць, стопы цалаваць. Ёй, думаеш, нешта іншае трэба? Ты — Бог.

— Дзеля яе…

— А пра нас забыў?! Зноў на дарогу?! А жэрці што?!

— Аўтух — Андрэй па-дурному зазваніў у кішэні грашыма.

— А, грошы, — успомніўшы, сказаў Хрыстос. — Вось тут кожнаму па чатыры залатых… І мне тое самае… Я сабраў.

І тут выбухнулі страсці.

Братчык ніколі не мог уявіць, што дзесяць чалавек могуць так крычаць.

— А пасля што? Гэта на ўсё жыццё?

— Яшчэ каб казну ўзяць, коней накр… намяняць, дык тады нічога. А тое… чатыры манеты.

— У мяне гэта самая ўдалая роля, — рыпеў Баўтрамей. — Плацяць як ніколі.

— Пашанцавала так, — галава на блюдзе варушыла тоўстай верхняй губой. — А табе чаго яшчэ трэба?! Наракальнік ты! Еўнах!

— І я!.. Гэна!.. Як яго!.. Яно!.. Ну, таго!!!

— Каханыя, — супакойваў жанчынападобны Іаан. — Нашто ісці? Ён не думае. Добрае робіць свету і сабе.

Ад гвалту барабаніла ў вушах.

— Цыц! — гаркнуў раптам няверны Тумаш. — А я згодзен з ім. Дзеля гонару.

— Разумны чалавек, — сказаў Раввуні і пахваліў сябе, не ўтрымаўся: — Амаль як яўрэй.

— Дык што ты яшчэ вякнеш? — пагрозліва спытаў у Пятра Хрыстос.

Той, унікаючы позірку, глядзеў у акно.

— А

ты падумаў, Лявон, на які ты час — Пятро? — сказаў Юрась. — І ты падумаў, што пакуль ты патрэбен — у цябе грошы, а калі ты не будзеш патрэбен — у цябе не будзе не толькі грошай, а і галавы…

— А ты падумаў, Хрыстос, — засычэў раптам Пётр, — што гэта адзіны раз лёс дае ў рукі такі козыр? Што не яны табе, а ты ім можаш знесці галаву? Што працягні ты руку, і Гародня — твая… Беларусь — твая… Жмойская зямля — твая… Падляшша — тваё… Каралеўства — тваё… Палова зямлі — твая. І ты ж сам яшчэ нядаўна згаджаўся на гэта, здаецца? Што яны могуць?! А ты можаш усё.

— Ведаю. Мог бы. Але гэта шмат намаганняў… Палова жыцця… Адна гадзіна змяніла ўва мне ўсё. Я не хачу губляць не толькі што паловы жыцця, а і ніводнай хвіліны. А калі не аддаць гэтаму ўсяе сілы, хітрасці… подласці — гэта скончыцца не панаваннем, а плахай.

— З-за дзеўкі залатую раку губляеш, — Жарнакрут — Баўтрамей распусціў рот-зашмаргу. — Дзеўку яму трэба.

— Няладна, — сказаў Тумаш. — Ну і дзеўку.

— Мілы, — са здзеклівай пяшчотай сказаў Іуда, — у савана няма кішэняў.

Юрась устаў:

— Як хочаце: я іду. Хто хоча ісці са мной — хай чакае.

— Я пачакаю цябе каля брамы, — сказаў Раввуні.

Якраз у гэты час у гатычнай капліцы Машкаўскага кляштара канчаўся пастрыг. Пагражалі галасы пад вострымі скляпеннямі, у змроку. А ў пляме слабага святла, што падала з акна на каменныя пліты падлогі, стаяла жанчына, і было на ёй — замест андарака, казнаткі і карабліка — грубае адзенне манахіні.

А побач з жанчынай стаяла маці-настаяцельніца, нязмерная ўпоперак баба год пад сорак, з абліччам адначасова ліслівым і ўладным, і сціскала руку новай манахіні. Сціскала разам са свечкай, каб не ўздумала кінуць ці выпусціць.

Свечка капала гарачым воскам на тонкія пальцы маладой рукі, але Анея не адчувала болю. Сцяла сківіцы. Глядзела ў адну кропку.

З капліцы яе павялі пад рукі. У левым нефе настаяцельніца спыніла яе:

— Н-ну, колькі яшчэ як драўляная будзеш? Усё ўжо. Усё. Чуеш?

— Чую. — У яе вачах раптам з'явілася жыццё. — Што ж, і так і так я нявеста Хрыстова, жонка Хрыстова… Ягоная.

— Гм… Усе мы тут яго нявесты.

І тут у вачах жанчыны плескануўся гнеў. З непрыхаванай іроніяй яна агледзела постаць ігуменні.

— Гэта вы — нявеста? Доўга ж вам яго чакаць. Мой ён. Чуеш ты — мой. Ён праз муры ўбачыць. Ён прыйдзе.

І ён прыйшоў. І вось ужо вельмі доўга стукаў у аканіцы дома на Мечнай вуліцы, хадзіў, а пасля бегаў па сцежках саду.

Гэты дзённы сад страціў начное ачараванне. Голыя і паўсядзённыя былі дрэвы. Мёртва-белы быў у дзённым святле глогавы цвецень. І нават стаў у канцы саду быў не сіні, як уначы, а цёмна-празрысты.

І тут нідзе не было яе.

Пусты быў дом. Пустыя былі сцежкі.