Комплекси таълим?-метод?: Экологияи му?андис?

Ходжибаев Далержон

Нурио (удобрения) ва инчунин элементои биоген, ба мисоли фосфор ва нитроген, ки дар обои шорандаи корхонаои саноат ва комплексои чорводор мавуданд, ба авзо ва араёнои ризамин ворид гашта реаи биолог ва биохимиявии оноро вайрон мекунанд. Он обилияти обои табииро ба худтозакун паст менамояд, ки он на тано ба пастшавии сифати об ва инчунин ба деградатсияи оно оварда мерасонад.

Яке аз ифлоскунандаои асосии об ин нафт ва масулоти он мебошад. оришавии нафт ба Уёнус аон аз ри аидаи мутахассисон тарибан

баробари 25-30 млн т дар як сол мебошад. 1 т нафт дар ри об пардаи бо масоати 12 км² ро осил мекунад.

3.2. Танзими онунгузории истифодабар ва ифзи захираои об

Муносибат бо истифодаи захираои обиро дар умурии Тоикистон Кодекси оби умурии Тоикистон (24 боб, 146 модда) ба танзим медарорад. Масадои Кодекси оби умурии Тоикистон ифзи фонди давлатии об ва заминои фонди давлатии об барои бетар гардонидани шароити итимоии аол ва муити зист, ифзи об аз ифлосшав, олудашав, камшав, пешгир ва бартараф намудани таъсири зараровари обо, бетар кардани олат ва имояи объектои об, такими онуният ва ифзи ууои шахсони вое ва уу оид ба истифодабарии об мебошанд.

онунгузор дар бораи об. онунгузории умурии Тоикистон дар бораи об ба Конститутсияи (Саронуни) умурии Тоикистон асос ёфта, аз Кодекси мазкур, онуно ва санадои меъёрии уу умурии Тоикистон ва санадои ууии байналмилалие, ки оноро умурии Тоикистон эътироф кардааст, иборат мебошад.

Мутобии Конститутсияи (Саронуни) умурии Тоикистон об моликияти истисноии давлат мебошад ва давлат истифодаи самаранок ва ифзи онро ба манфиати хал кафолат медиад.

Моддаи 2. Мафумои асос

Дар Кодекси мазкур мафхумхои асосии зерин истифода карда мешаванд;

–об- амаи обои дар объектои об мавуда;

–обои ризамин- обои доим ё муваатан дар объектои обии ризамин арордошта;

–обои зеризамин- обои аз умла маъдан, дар объектои обии зеризамин арордошта;

–захираои об- захираои оби ризамин ва зеризаминие, ки дар объектои об арор доранд ва истифода мешаванд ё истифода хоанд шуд;

–объектои об- амъшавии об дар ри замин, аъри замин дар як удуду ам бо доштани низоми об;

–низоми об – тайир ёфтани сат, хароот ва ами об дар объектои об;

–манбаи обои рўизамин- объекти оби ризамин дар мамъ, амчунин бо мубодилаи сусти об дар пастиои таби ё сунъ;

–объекти оби удогона (манбаи оби сарбаста) – манбаи оби масоати хурд ва оринашавандаи сунъ, ки бо дигар объектои оби ризамин аз иати гидравлик вобаста нест;

–авзаои обамъшаванда – удуде, ки дар он об ор шуда объекти обро ба вууд меорад;

–обои дренаж – обое, ки ба воситаи шабакаои закаш сарамъ гардида, ба объектои об партофта мешаванд;

–обои партов – обое, ки баъди истифодаи он аз минтааи ифлосшуда бо тартиби муарраршуда ба объектои об партофта мешаванд;

–истифодаи

объектои об- бо тарзи гуногун гирифтани манфиат аз объектои об барои онеъ гардонидани талаботи модд ва дигар этиёоти шарвандон ва шахсони уу;

–ифзи объектои об – фаъолият оиди ифз ва барарорсозии объектои об нигаронидашуда;

–ифлосшавии объектои об – партов ё ба таври дигар дохил шудан, инчунин пайдо шудани моддаои зарароваре, ки сифати обои ризамин ва зеризаминиро бад мегардонанд, истифодаи аър ва соилои объектои обро мадуд месозанд, ё ба оно таъсири манф мерасонанд;

–олудашавии объектои об – партов ё ба таври дигар дохил шудани моддао ё зарраои муалла ба объектои об, ки олат ва истифодаи объектои обро душвор месозанд;

–камшавии об – мунтазам камшавии захира ва бадшавии сифати обои ризамин ва зеризамин;

–таъсири зараровари об – зери об, исман зери об мондан ва дигар таъсири зараровари обои ризамин ва зеризамин ба минтаа ва объектои муайян;

–истифодабарандаи об- шахсони вое ё ууие, ки обро ба тартиби муарраргардида барои этиёоти худ истифода мебаранд;

–фаъолияти хоагии об- фаъолияти шарвандон ва шахсони уу оиди истифода, барарорсоз ва ифзи объектои об;

–иозат барои истифодаи махсуси об – иозате, ки барои истифодабарии объекти об аз ониби маомоти ваколатдори давлат оид ба танзими истифода ва ифзи заираои об дода шудааст; (Т аз 16.04.2012с., №821)

–оби ншок- обе, ки аз ри амаи сифатояш дар олати таби ё баъди коркарди он (тозакун, безараргардон, илова кардани моддаои зарур) ба талаботи меъёр мувофи аст ва барои ншидан ва этиёоти маишии инсон ё барои истесоли масулоти хрока истифода шуда метавонад;

–меъёрои сифати оби ншок (талаботи меъёр)– мами бо усулои илмию тадиот ва бо оидаои санитар муарраршудаи нишондодои имконпазири хосиятои таркиби кимиёв ва микробиологии оби ншок, ки бехавфию безарарии онро барои саломатии инсон кафолат медиад;

–таъминкун бо оби нушок- фаъолияте, ки ба таъмини талаботи ба оби нушок доштаи шахсони вое ва уу нигаронида шудааст;

–истифодаи умумии об- истифодаи умумии об бидуни ба кор бурдани иншоот ё дастгои техник;

–истифодаи махсуси об- истифодаи об ба воситаи ба кор бурдани иншоот ё дастгоои техник;

–истифодабарандагони аввалаи об- шахсони вое ва уу, ки объектои об ба оно барои истифодаи удогона дода шудаанд;

–истифодабарандагони баъдинаи об- шахсони вое ва уу, ки ба оно истифодаи объектои об бо розигии истифодабарандагони аввалаи об дар асоси шартномаи тарафайн бо мувофиати маомоти ваколатдори давлат оид ба танзими истифода ва ифзи заираои об» дода мешавад; (Т аз 16.04.2012с., №821)

–каптаж- амъ кардан ва ба марои муайян равона кардани обо бо масади бо пурраг истифодабар ва аз ифлосшав ниго доштани оно;