Мёртвым не баліць
Шрифт:
Малодшы лейтэнант недаверліва хмыкае.
— Раскажыце гэта каму-небудзь іншаму.
— Дарма не верыце, — кажу я. — Бывае і так.
— Бувае, — падтрымлівае мяне старшына.
Ён прысланяецца да сцяны і дастае з кішэні партсігар.
— Факт! — кажа Цяслюк. — За выслугу год і бездакорную службу.
Малодшы лейтэнант павяртаецца да старшыны.
— Прахарэнка, у цябе «Шыпка»? Дай-ка адну…
Ён раструшчвае канец цыгарэты і, нібы разважаючы аб нечым, усё аглядае нас. Мы ўсе ўставіліся ў яго. Цяпер ён —
Старшына Прахарэнка тым часам раскурвае цыгарэту і ссоўвае на вуха фуражку. Ягоны грубы, немалады твар кранае дабрадушная ўхмылка.
— У тыле іх більш давалы, чым на фронце, — з разважлівай дабрадушнасцю кажа ён.
Гарбацюк крута павяртаецца да старшыны.
— Гэта не сіаша справа…
— Чаму ж не наша? Наша.
— Калі не наша, то чыя ж? — кажу я з выклікам. — Гэта што, справядліва па-вашаму, калі ў тылавіка больш ордэнаў, чым у камандзіра палка?
Гарбацюк, гляджу, выклік прымае. Вочы яго загараюцца нядобрым агнём.
За сталом ускоквае малодшы лейтэнант.
— Спыніць гэтыя размовы! Спыніць зараз жа!
Ён зачырванеўся і хвалюецца. Я таксама хвалююся. I ўсё ж шкада, што нам не даюць тут схліснуцца як мае быць. Я б яго вывеў на чыстую ваду…
— Таварыш малодшы лейтэнант! Я прашу гэта запісаць у пратакол! — тыцкае пальцам у паперы Гарбацюк. Чырвоны, спатнелы твар яго пыша абурэннем.
— Запішам! А як жа? Гэта так не пройдзе! — з пагрозай кажа малодшы лейтэнант і пачынае таропка выкладаць на паперы нашу сутычку. У канцы кожнага радка ён страсае ручку.
Гарбацюк з помслівай важнасцю падцінае вусны. Падобна, што ён перамог.
— Сволач ты, Гарбацюк! — кажу я з ледзьве стрыманай лютасцю.
— Гад! — падтрымлівае мяне Ігар. У ягоных вачах таксама нянавісць да гэтага чалавека.
Гарбацюк хоча нешта адказаць, але ззаду праз шырока расчыненыя дзверы ў пакой уваходзяць двое. Абодва афіцэры міліцыі.
— Э-э! Што за грубасці? Што за грубасці? Маладыя людзі!
Лейтэнант за сталом ускоквае і аддае чэсць.
— Таварыш капітан!..
— Так. Што здарылася? — міралюбіва пытаецца капітан і знімае фуражку. Пасля, прыгладжваючы не надта пышныя валасы, глядзіць на мяне. — Па якому праву вы аблаялі гэтага грамадзяніна?
— Па праву франтавіка! — кажу я занадта цвёрда і, можа, занадта ўзрушана.
Але дабрадушна настроены капітан на мой адказ ніяк не рэагуе. Ён пераводзіць позірк на Ігара.
— А вы, малады чалавек, па якому праву? Мусіць, вы-та не франтавік?
Шэрыя вочы Ігара робяцца жорсткія, тугія скулы на шчоках выпінаюцца яшчэ болей.
— Па праву сына франтавіка. Дарэчы, забітага.
Капітан счапляе на жываце пальцы і павяртаецца да Гарбацюка.
— Ну, але ж і вы, мабыць, франтавік?
Гарбацюк падцягваецца ўсёй сваёй постаццю.
— Так точна.
— Ай-я-яй-яй-яй-яй! — прытворна бядуе капітан. — Таварышы франтавікі! У Дзень Перамогі такія абразы! Як вам не сорамна? Што ў вас такое здарылася? Ану, Сямёнаў, дай-ка пратакол.
Малодшы лейтэнант падае аркуш паперы і з важнасцю ў тоне тлумачыць:
— Палітычныя выпады, таварыш капітан.
— Так, так, так… Так, — прыгаворвае капітан і хутка прабягае вачыма па радках пратакола. — Так! Гм! Ды глупства ж гэта! Чапуха! Звычайная склока. Курам на смех…
Малодшы лейтэнант збянтэжана хмурыцца і чырванее.
— I такім глупствам вы марочыце мне галаву? — урэшце пытаецца ў яго капітан. — Пусцяковая справа. Згодны, Сямёнаў?
— Так точна. Я думаў…
Рыпаючы новымі ботамі, капітан падступае да нас.
— Ну што вы, як дзеці? Ай-яй! Франтавікі! Ці варта зводзіць старыя рахункі? У такі дзень. Ну, можа, што і было ў вайну. Але ці варта тое ўспамінаць? Столькі гадоў… Мірыцеся і — з Богам. Нават і пратакола пісаць не будзем.
— Не! Пішыце. Калі мы ўжо тут апынуліся, дык усё пішыце, — кажу я.
Мяне пыдтрымлівае Ігар.
— У нас не проста сварка. Мы прынцыпова…
Капітан падыходзіць да яго і спыняецца.
— Кіньце вы. Якія там прынцыпы? Ну выпілі і паспрачаліся. Заўтра праспіцёся — самім сорамна будзе.
— Мы не п’яныя.
— Ну, тады проста вы злыя. Маладыя і злыя. Ай-яй…
— Мы не злыя! — кажа Эрна. — Мы за справядлівасць! Павінна ж быць элементарная справядлівасць.
— Справядлівасць? Безумоўна. Гэта пахвальна. Чаму ж тады вы зняважылі гэтага грамадзяніна. Ён жа вам у бацькі гадзіцца.
— Не пра мяне гаворка! — з адценнем пакутніка ў тоне адзываецца ад парога Гарбацюк. — Я дакладваў і прасіў запісаць: яны дапусцілі выпады.
Капітан змаўкае і, асцярожна ступаючы блішчастымі ботамі, накіроўваецца да парога.
— Якія іменна выпады?
— Выпады! — цвёрда вымаўляе Гарбацюк. — Вы разумееце якія.
— Хлусня, — кажу я. — Гэтага не было.
Капітан спыняецца пасярод пакоя. Вусны яго строга падціскаюцца.
— Не, было… — фальшыва гарачыцца Гарбацюк. — Я не магу тут пры ўсіх паўтарыць, што ён казаў у рэстаране. Але я напішу… Калі вы не прымеце адпаведныя меры, я напішу куды трэба.
Капітан робіцца строгі. Яго тон мяняецца на адрывісты.
— Сведкі ёсць?
— Я сведка! Я чалавек асаблівага даверу. Гэтага дастаткова.
— Вы памыляецеся, грамадзянін. Гэтага недастаткова.
Ад гэтых слоў у мяне выбухае зларадства. Ага — праўда за намі. Чорта з два ён нас праглыне! Падавіцца… Ён толькі іграе на нервах. Пракляты рудымент. З якой шчыліны вылез гэты змарнелы без людской крыві клоп? Няўрымслівы прыліў гневу і рашучасці падхоплівае мяне з месца і штурхае да расчырванелага потнага Гарбацюка.