Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
Шрифт:
Over de beste wyze van omgang met die hoofden, bestaan overigens verschillende meeningen. (Na temat najlepszego sposobu postepowania z tymi wielmozami istnieja rozne opinie; over de beste wyze van omgang met die hoofden – na temat najlepszego sposobu postepowania z tymi wielmozami, bestaan overigens verschillende meeningen – istnieja rozne opinie). Het komt my voor dat eenvoudige oprechtheid, zonder streven naar diplomatische voorzichtigheid, de voorkeur verdient. (Wydaje mi sie, ze prosta szczerosc, bez dazenia do dyplomatycznej ostroznosci, zasluguje na preferencje; het komt my voor dat – wydaje mi sie, ze, eenvoudige oprechtheid – prosta szczerosc, zonder streven naar diplomatische voorzichtigheid – bez dazenia do dyplomatycznej ostroznosci, de voorkeur verdient – zasluguje na preferencje).
Hoe dit zy, Verbrugge begon met een banale opmerking over 't weer en den regen. (Jak by nie bylo, Verbrugge zaczal od banalnej uwagi o pogodzie i deszczu; hoe dit zy – jak by nie bylo, Verbrugge begon met een banale opmerking – Verbrugge zaczal od banalnej uwagi, over 't weer en den regen – o pogodzie i deszczu).
Ja, mynheer de kontroleur, het is westmoesson. (Tak, panie kontrolerze, to jest zachodni monsun; ja, mynheer de kontroleur – tak, panie kontrolerze, het is westmoesson – to jest zachodni monsun).
Dit nu wist Verbrugge wel: men was in Januari. (To Verbrugge dobrze wiedzial: byl styczen; dit nu wist Verbrugge wel – to Verbrugge dobrze wiedzial, men was in Januari – byl styczen). Maar wat hy over den regen gezegd had, wist de Regent ook. (Ale to, co powiedzial o deszczu, Regent rowniez wiedzial; maar wat hy over den regen gezegd had – ale to, co powiedzial o deszczu, wist de Regent ook – Regent rowniez wiedzial). Hierop volgde weder eenig zwygen. (Nastapila chwilowa cisza; hierop volgde weder eenig zwygen – nastapila chwilowa cisza). De Regent wenkte met een nauw zichtbare beweging van 't hoofd, een der bedienden die neergehurkt zaten aan den ingang der pendoppo. (Regent skinal ledwo widocznym ruchem glowy na jednego ze sluzacych, ktorzy kucali przy wejsciu do pendoppo; de Regent wenkte met een nauw zichtbare beweging van 't hoofd – Regent skinal ledwo widocznym ruchem glowy, een der bedienden – jednego ze sluzacych, die neergehurkt zaten aan den ingang der pendoppo – ktorzy kucali przy wejsciu do pendoppo). Een kleine jongen, allerliefst gevat in een blauw-fluweelen buis, witten pantalon, met gouden lyfband die zyn kostbaren sarong vasthield om de lenden, en op 't hoofd den behagelyken kain kapala, waaronder zyn zwarte oogen zoo ondeugend te-voorschyn kwamen, kroop hurkende tot aan de voeten des Regents, zette de gouden doos neder, die de tabak, de kalk, de sirie, de pinang, en de gambier bevatte, maakte den slamat, door beide handen saamgevoegd opteheffen tot aan het diep neergebogen voorhoofd, en bood daarop zyn heer de kostbare doos aan. (Maly chlopiec, uroczo ubrany w niebieski aksamitny kaftan, biale spodnie, ze zlotym pasem, ktory trzymal jego kosztowny sarong wokol bioder, i na glowie wygodny kain kapala, spod ktorego wylanialy sie jego czarne oczy, pelzl, kucajac, do stop Regenta, postawil zlota skrzynke zawierajaca tyton, wapno, sirih, pinang i gambir, wykonal slamat, podnoszac zlozone rece do gleboko pochylonego czola, a nastepnie podal swojemu panu kosztowna skrzynke; een kleine jongen, allerliefst gevat in een blauw-fluweelen buis – maly chlopiec, uroczo ubrany w niebieski aksamitny kaftan, witten pantalon – biale spodnie, met gouden lyfband – ze zlotym pasem, die zyn kostbaren sarong vasthield om de lenden – ktory trzymal jego kosztowny sarong wokol bioder, en op 't hoofd den behagelyken kain kapala – i na glowie wygodny kain kapala, waaronder zyn zwarte oogen zoo ondeugend te-voorschyn kwamen – spod ktorego wylanialy sie jego czarne oczy, kroop hurkende tot aan de voeten des Regents – pelzl, kucajac, do stop Regenta, zette de gouden doos neder – postawil zlota skrzynke, die de tabak, de kalk, de sirie, de pinang, en de gambier bevatte – zawierajaca tyton, wapno, sirih, pinang i gambir, maakte den slamat – wykonal slamat, door beide handen saamgevoegd opteheffen tot aan het diep neergebogen voorhoofd – podnoszac zlozone rece do gleboko pochylonego czola, en bood daarop zyn heer de kostbare doos aan – a nastepnie podal swojemu panu kosztowna skrzynke).
De weg zal moeielyk zyn na zooveel regen, zei de Regent, als om 't lang wachten verklaarbaar te maken, terwyl hy een betelblad met kalk bestreek. (Droga bedzie trudna po tylu deszczach, powiedzial Regent, jakby chcial wytlumaczyc dlugie oczekiwanie, podczas gdy smarowal lisc betelu wapnem; de weg zal moeielyk zyn na zooveel regen – droga bedzie trudna po tylu deszczach, zei de Regent – powiedzial Regent, als om 't lang wachten verklaarbaar te maken – jakby chcial wytlumaczyc dlugie oczekiwanie, terwyl hy een betelblad met kalk bestreek – podczas gdy smarowal lisc betelu wapnem).
In 't Pandeglangsche is de weg zoo slecht niet, antwoordde Verbrugge die, als hy ten-minste niets stuitends wilde aanroeren, dit antwoord wel wat ondoordacht gaf. (W Pandeglang droga nie jest taka zla, odpowiedzial Verbrugge, ktory, chcac przynajmniej nie poruszac niczego drazliwego, udzielil tej nieco nieprzemyslanej odpowiedzi; in 't Pandeglangsche is de weg zoo slecht niet – w Pandeglang droga nie jest taka zla, antwoordde Verbrugge – odpowiedzial Verbrugge, die, als hy ten-minste niets stuitends wilde aanroeren – ktory, chcac przynajmniej nie poruszac niczego drazliwego, dit antwoord wel wat ondoordacht gaf – udzielil tej nieco nieprzemyslanej odpowiedzi). Want hy had moeten bedenken dat een Regent van Lebak niet gaarne de wegen van Pandeglang hoort roemen, al zyn die dan ook werkelyk beter dan in 't Lebaksche. (Bo powinien byl pamietac, ze regent Lebak nie lubi sluchac pochwal dotyczacych drog w Pandeglang, nawet jesli sa one faktycznie lepsze niz w Lebak; want hy had moeten bedenken – bo powinien byl pamietac, dat een Regent van Lebak niet gaarne de wegen van Pandeglang hoort roemen – ze regent Lebak nie lubi sluchac pochwal dotyczacych drog w Pandeglang, al zyn die dan ook werkelyk beter dan in 't Lebaksche – nawet jesli sa one faktycznie lepsze niz w Lebak).
De Adhipatti beging de fout van een te snel antwoord niet. (Adhipatti nie popelnil bledu zbyt szybkiej odpowiedzi; de Adhipatti – Adhipatti, beging de fout – nie popelnil bledu, van een te snel antwoord – zbyt szybkiej odpowiedzi, niet – nie). De kleine maas was reeds al hurkend achterwaarts teruggekropen tot aan den ingang der pendoppo, waar hy onder zyn makkers plaats nam… (Maly chlopiec juz cofnal sie kucajac do wejscia do pendoppo, gdzie zajal miejsce wsrod swoich towarzyszy; de kleine maas – maly chlopiec, was reeds al hurkend achterwaarts teruggekropen – juz cofnal sie kucajac, tot aan den ingang der pendoppo – do wejscia do pendoppo, waar hy onder zyn makkers plaats nam – gdzie zajal miejsce wsrod swoich towarzyszy). de Regent had reeds zyn lippen en weinige tanden bruinrood geverwd met het speeksel zyner sirie, voor hy zeide: (Regent mial juz brazowo-czerwone usta i kilka zebow zabarwionych slina z sirih, zanim powiedzial:; de Regent had reeds zyn lippen en weinige tanden bruinrood geverwd – Regent mial juz brazowo-czerwone usta i kilka zebow zabarwionych, met het speeksel zyner sirie – slina z sirih, voor hy zeide – zanim powiedzial):
Ja, er is veel volk in Pandeglang. (Tak, w Pandeglang jest duzo ludzi; ja, er is veel volk in Pandeglang – tak, w Pandeglang jest duzo ludzi).
Voor wien den Regent en den kontroleur kende, voor wien de toestand van Lebak geen geheim was, had het duidelyk kunnen blyken dat het gesprek reeds een stryd was geworden. (Dla tych, ktorzy znali Regenta i kontrolera, dla tych, ktorzy znali sytuacje w Lebak, bylo jasne, ze rozmowa juz stala sie walka; voor wien den Regent en den kontroleur kende – dla tych, ktorzy znali Regenta i kontrolera, voor wien de toestand van Lebak geen geheim was – dla tych, ktorzy znali sytuacje w Lebak, had het duidelyk kunnen blyken – bylo jasne, dat het gesprek reeds een stryd was geworden – ze rozmowa juz stala sie walka). Een toespeling namelyk op den beteren staat der wegen in een naburige afdeeling, scheen het vervolg te wezen op vergeefsche pogingen om ook in Lebak dusdanige betere wegen te doen aanleggen, of de bestaande beter te onderhouden. (Aluzja do lepszego stanu drog w sasiedniej czesci wydawala sie byc kontynuacja nieudanych prob budowy podobnych lepszych drog w Lebak lub lepszego utrzymania istniejacych; een toespeling namelyk op den beteren staat der wegen – aluzja do lepszego stanu drog, in een naburige afdeeling – w sasiedniej czesci, scheen het vervolg te wezen – wydawala sie byc kontynuacja, op vergeefsche pogingen om ook in Lebak dusdanige betere wegen te doen aanleggen – nieudanych prob budowy podobnych lepszych drog w Lebak, of de bestaande beter te onderhouden – lub lepszego utrzymania istniejacych). Doch hierin had de Regent gelyk, dat Pandeglang dichter bevolkt was, vooral in verhouding tot de veel kleinere oppervlakte, en dat dus daar de arbeid aan de groote wegen, door vereende krachten ligter viel dan in 't Lebaksche, een afdeeling die op honderde palen oppervlakte, slechts zeventigduizend inwoners telde. (Jednak Regent mial racje, ze Pandeglang jest gesciej zaludnione, zwlaszcza w stosunku do znacznie mniejszej powierzchni, i ze praca nad glownymi drogami tam byla lzejsza dzieki wspolnym wysilkom niz w Lebak, czesci o powierzchni stu mil zaledwie siedemdziesiat tysiecy mieszkancow; doch hierin had de Regent gelyk – jednak Regent mial racje, dat Pandeglang dichter bevolkt was – ze Pandeglang jest gesciej zaludnione, vooral in verhouding tot de veel kleinere oppervlakte – zwlaszcza w stosunku do znacznie mniejszej powierzchni, en dat dus daar de arbeid aan de groote wegen – i ze praca nad glownymi drogami tam, door vereende krachten ligter viel dan in 't Lebaksche – byla lzejsza dzieki wspolnym wysilkom niz w Lebak, een afdeeling die op honderde palen oppervlakte – czesci o powierzchni stu mil, slechts zeventigduizend inwoners telde – zaledwie siedemdziesiat tysiecy mieszkancow).
Dat is waar, zei Verbrugge, we hebben weinig volk hier, maar… (To prawda, powiedzial Verbrugge, mamy tu malo ludzi, ale…; dat is waar – to prawda, zei Verbrugge – powiedzial Verbrugge, we hebben weinig volk hier – mamy tu malo ludzi, maar – ale…)
De Adhipatti zag hem aan, als wachtte hy een aanval af. (Adhipatti spojrzal na niego, jakby oczekiwal ataku; de Adhipatti zag hem aan – Adhipatti spojrzal na niego, als wachtte hy een aanval af – jakby oczekiwal ataku). Hy wist dat er na dat ‘maar’ iets volgen kon, dat onaangenaam zou te hooren zyn voor hem, die sedert dertig jaren Regent van Lebak geweest was. (Wiedzial, ze po tym "ale" moze nastapic cos, co bedzie dla niego nieprzyjemne do uslyszenia, dla niego, ktory od trzydziestu lat byl Regentem Lebak; hy wist dat er na dat ‘maar’ iets volgen kon – wiedzial, ze po tym "ale" moze nastapic cos, dat onaangenaam zou te hooren zyn voor hem – co bedzie dla niego nieprzyjemne do uslyszenia, die sedert dertig jaren Regent van Lebak geweest was – dla niego, ktory od trzydziestu lat byl Regentem Lebak). Het scheen dat Verbrugge op dit oogenblik geen lust had den stryd voorttezetten. (Wydawalo sie, ze Verbrugge w tym momencie nie mial ochoty kontynuowac walki; het scheen dat Verbrugge op dit oogenblik – wydawalo sie, ze Verbrugge w tym momencie, geen lust had den stryd voorttezetten – nie mial ochoty kontynuowac walki). Althans hy brak 't gesprek af, en vroeg weder aan den mandoor-oppasser of hy niets komen zag? (Przynajmniej przerwal rozmowe i ponownie zapytal mandoor-oppassera, czy nic nie nadchodzi?; althans hy brak 't gesprek af – przynajmniej przerwal rozmowe, en vroeg weder aan den mandoor-oppasser – i ponownie zapytal mandoor-oppassera, of hy niets komen zag – czy nic nie nadchodzi).
Ik zie nog niets van den kant van Pandeglang, mynheer de kontroleur, maar daar-ginds aan de andere zyde rydt iemand te-paard… het is de toewan kommendaan. (Nie widze jeszcze niczego od strony Pandeglang, panie kontrolerze, ale tam po drugiej stronie jedzie ktos konno… to pan komendant; ik zie nog niets van den kant van Pandeglang – nie widze jeszcze niczego od strony Pandeglang, mynheer de kontroleur – panie kontrolerze, maar daar-ginds aan de andere zyde rydt iemand te-paard – ale tam po drugiej stronie jedzie ktos konno, het is de toewan kommendaan – to pan komendant).
Welzeker, Dongso, zei Verbrugge naar buiten starende, dat is de kommandant! Hy jaagt in deze buurt, en is vanmorgen vroeg reeds uitgegaan. (Oczywiscie, Dongso, powiedzial Verbrugge, patrzac na zewnatrz, to komendant! Poluje w tej okolicy i wyszedl juz wczesnie rano; welzeker, Dongso – oczywiscie, Dongso, zei Verbrugge naar buiten starende – powiedzial Verbrugge, patrzac na zewnatrz, dat is de kommandant – to komendant, hy jaagt in deze buurt – poluje w tej okolicy, en is vanmorgen vroeg reeds uitgegaan – i wyszedl juz wczesnie rano). He, Duclari… Duclari! (Hej, Duclari… Duclari; he, Duclari – hej, Duclari, Duclari – Duclari!)