Ордэн Белай Мышы
Шрифт:
– Скажы, пісьменнік, у цябе ёсць жонка?
– На жаль...
– На жаль, ёсць ці, на жаль, няма?
– Мне ўзгадваецца старая сентэнцыя. Дрэнная жонка - не прычына філасофіі. Дрэнная жонка - яе вынік. У мяне жонкі ніколі не было. Магчыма, таму, што я не філосаф.
– А як наконт дзяцей? Дзеці ў цябе ёсць?
– Напэўна, ёсць.
– Ах ты, стары сатыр!
– ухвальна зарагатаў кароль.
– Як гэта пісаў хтосьці з вашае братыі: ведае дам і верыць у іх прызначэнне.
– І адразу, зноў парушаючы логіку размовы, пацікавіўся: - А ты выпадкова не заходзіў па дарозе
– Як мне памятаецца, не, - адказаў пісьменнік. Ён кінуў позірк на жанчыну і, заўважыўшы ў яе вачах вясёлыя агеньчыкі, заахвочана прадоўжыў: - А што, ваша вялікасць, там захоўваюцца нейкія дзяржаўныя таямніцы?
– Там з'явілася налепка. Уяві, што ты сеў на ачко, узняў вочы, а насупраць - твой партрэт з ідыёцкім надпісам: «Рукі прэч ад нашых дзяцей!» Пляваць я хацеў на іхніх дзяцей!
Кароль асушыў келіх віна, не прапаноўваючы зрабіць гэта і пісьменніку, але той самахоць узяў манарха за прыклад. Пасля пэўнай расслабленасці з жартоўнаю, як здавалася, пікіроўкаю атмасфера за сталом відочна змянілася, што пацвердзіў і голас караля, які, не ўважаючы на выпітае, загучаў цалкам цвяроза - цвёрда і нават жорстка.
– Значыцца, так. Рады паведаміць, што ў цябе з'явіўся чытач. Я папрасіў шэфа бяспекі паглядзець, што ты там папісваў у стол. З гэтага вынікае, прынамсі, адно: фармальную прычыну тваіх сумневаў мы ліквідавалі. Прапаную выпіць за твайго чытача і твой ордэн!
Жанчына цалкам ператварылася ў слых.
Тым часам пісьменнік ані не сумеўся, а, наадварот, выглядаў нават чымсьці задаволеным.
– Магу прыняць прапанову толькі часткова.
Кароль ускінуў вочы і затрымаў келіх каля вуснаў.
– Я прадбачыў такое развіццё падзеяў, ваша вялікасць. У гэты момант мае рукапісы ўжо за мяжой. Пісьменнік можа не мець чытача, але мець адданага сябра.
– О! Адданы сябар - гэта бясцэнны капітал, - іранічна прамовіў манарх.
– А ты, бачу, непапраўны аптыміст.
– Ваша вялікасць, уся розніца паміж аптымістам і песімістам толькі ў прапанаванай імі даце канца свету.
– Няблага сказана. Зрэшты, гэта не мяняе сутнасці справы. Калі твае рукапісы сапраўды за мяжой, значыць, у цябе з'явіўся замежны чытач. Тым лепей. Выдатны доказ дасягненняў айчыннай літаратуры. Я падпішу ўказ пра тваё ўзнагароджанне сёння ж.
Пісьменнік па-ранейшаму выглядаў спакойным. Хваляванне выдавалі толькі крыху больш звычайнага падціснутыя вусны. Ён, відаць, зразумеў, што час для жартаў вычарпаны.
– Але я магу не з'явіцца на цырымонію ганаравання. Будзе скандал.
– А мне да фені. Ды ніякага скандалу і не будзе. Наша газета надрукуе ўказ і паведамленне, што ўручэнне ордэна адбылося непасрэдна ў палацы. У цёплай, амаль сямейнай абстаноўцы. Ты сказаў спіч з падзякаю ўраду і асабіста каралю за клопат пра нацыянальную літаратуру. Mundus vult decipi, ergo decipiatur. Свет хоча быць падманутым, дык няхай падманваецца. Пра тое, што не паспеў я выйсці адліць, як ты пачаў не без поспеху клеіць маю жанчыну, я загадаю не пісаць...
Келіх у руках у жаравалосай затрымцеў, і колькі кропляў праліліся на белы настольнік, стварыўшы на ім мудрагелісты відарыс, што нагадваў нейкае знаёмае сузор'е.
– Вось яна,
– з удаванай скрухаю прамовіў кароль.
– Я лічыў яе найлепшым доказам таго, што жанчыны маёй краіны - найпрыгажэйшыя ў свеце. Яе вейкі былі для мяне крыламі вачэй, а вусны - сцежкаю ў Эдэм. Я называў яе ўвасабленнем жаноцкасці і вернасці. Аказалася ж, што па сумяшчальніцтве - гэта ўвасабленне здрады. Падыдзі сюды...
Жаравалосая прыгажуня наблізілася да манарха, аднак спынілася за плячыма ў пісьменніка.
Але кароль як быццам ужо забыўся пра яе існаванне. Ён пакалупаўся срэбнай лыжачкай у вазачцы з вяршкамі і загаварыў пра іншае:
– Ты не ўлічыў аднаго, пісьменнік. Калі я казаў пра вашае падабенства з каралямі, я ані не крывіў душой. Але мы, каралі, маем справу з рэальнымі людзьмі. А вы, пісьменнікі, - з народжанымі вашай фантазіяй фантомамі. А нейкі ёлуп яшчэ назваў вас інжынерамі чалавечых душаў. Гэта мы - інжынеры чалавечых душаў. Мне было забаўна назіраць, як ты спрабуеш выслізнуць... Але я высакародны і літасцівы манарх. Апрача ордэна я ўзнагароджваю цябе яшчэ і гэтай жанчынаю. Забярэш яе з сабой. У жылах у яе продкаў не было блакітнае крыві, але трахаецца яна як каралева. А калі згадаць нашу нябожчыцу каралеву, - кароль тэатральна ўзвёў вочы ўгору, - то непараўнальна лепей...
Пісьменнік падняўся.
– Я не дазволю казаць пра жанчыну ў такім тоне!
– Спакойна, пісьменнік, - стомлена прамовіў кароль.
– Ты ж не хочаш, каб заўтра ў сталічнай каналізацыі знайшлі свежанькі труп маладой прыгажуні. Пагатоў калі яна трахаецца як каралева, - з відочным задавальненнем паўтарыў ён.
– Вось бачыш, не хочаш. І я цябе разумею. Такія экземпляры - наш нацыянальны скарб.
Жанчына прыціснулася да пісьменніка. Той абняў яе за дрыготкія адкрытыя плечы.
– Мне няма чаго сказаць вам, ваша вялікасць. Апрача таго, што... Вы ведаеце, кнігі, як і дзеці, нараджаюцца ў пісьменнікаў ад жанчын. Мы можам ісці?
– Ідзі і памятай, што ты як адзіны наш пісьменнік і адзіны кавалер ордэна Белай Мышы, - заўсёды пад маёй апекаю і абаронай.
– А яна?
– Пісьменнік узяў жанчыну за руку.
– А яна - пад тваёй. Ты ж моцны. У нечым ты амаль роўны каралю. Але ёсць і розніца. Кароль можа паклапаціцца пра пісьменніка лепей, чым пісьменнік пра караля. Ты памятаеш, што адказаў гішпанскі кароль на пытанне французскага калегі пра тое, як маецца Сервантэс?.. Ідзіце з Богам.
Застаўшыся адзін, манарх з хвіліну пасядзеў у задуменні, потым са смакам з'еў персік і выклікаў да сябе шэфа службы бяспекі.
Чалавек з абліччам сямейнага доктара-эпікурэйца ўжо чакаў за дзвярыма. Ён паставіў каля каміна дзве скураныя валізкі, выцягнуў нататнік і падрыхтаваўся да нечарговага даклада, ды кароль рухам рукі спыніў яго.
– Пісьменнік жыве адзін?
– Але.
– Гэта добра. Калі чалавек пазбаўлены сямейнае мітусні, ён засяроджваецца на вечных праблемах. Дарэчы, цырымонія ўзнагароджання ўжо адбылася. Заўтра ў газеце з'явіцца паведамленне. Пісьменнік выступіў з удзячнай прамоваю.
– Не зрабіць гэтага было б вяршыняю няўдзячнасці, - імгненна знайшоў патрэбны тон шэф бяспекі.