Сабачае сэрца
Шрифт:
Сабака папоўз, як змяя, на жываце, са слязамі на вачах. Зірніце на кухараву работу. Але ж вы нічога не дасце. Ведаю я занадта добра багатых людзей! А наогул — нашто яна вам? Нашто вам гнілая каніна? Нідзе гэтакай атруты не атрымаеце, акрамя як у Массельпроме. А вы сёння паснедалі, вы, сусветная велічыня з-за мужчынскіх палавых жалёз. У-у-у-у… Што ж гэта робіцца на белым свеце? Відаць, рана яшчэ паміраць, а адчай — і сапраўды грэх. Рукі яму лізаць, болей нічога не застаецца.
Таямнічы пан нахіліўся да сабакі, бліснуў залатымі абадкамі вачэй і выцягнуў з правай кішэні
— Фіць-фіць, — пасвістаў пан і дадаў строгім голасам: — Бяры! Шарык, Шарык!
Зноў Шарык. Ахрысцілі. Ды як хочаце завіце. За гэтакі выключны ўчынак ваш.
Сабака абарваў плеўку, з усхліпам упіўся ў кракаўскую і з'еў яе імгненна. Нават удавіўся кілбасой і снегам да слёз, таму што ад прагнасці ледзь не праглынуў вяровачку. Яшчэ, яшчэ ліжу вам руку. Цалую штаны, мой дабрадзей!
— Хопіць пакуль што… — Пан гаварыў коратка, быццам загадваў. Ён нахіліўся да Шарыка, уважліва паглядзеў яму ў вочы і нечакана правёў рукой у пальчатцы інтымна і ласкава па Шарыкавым жываце.
— А-а, — шматзначна прамовіў ён, — няма аброжка, ну вось і цудоўна, ты мне і патрэбны. Пайшлі са мной. — Ён пстрыкнуў пальцамі. — Фіць-фіць!
Ісці за вамі? Ды на край свету. Давайце ногца мне вашымі фетравымі ботамі, я і слова не скажу.
На ўсёй Прачысцінцы ззялі ліхтары. Невыносна балеў бок, але Шарык часам забываў пра яго, заняты адной думкай — як не згубіць у штурханіне дзівосны прывід у футры і як хоць чым-небудзь выказаць яму любоў і адданасць. І разоў сем на працягу Прачысцінкі да Абухава завулка ён яе выказаў. Пацалаваў у бот, ля Мёртвага завулка расчысціў дарогу і дзікім выццём напалохаў пані гэтак, што яна аж села на тумбу, разоў са два падвыў, са шкадаваннем да самога сябе.
Нейкі свалатлівы, пад сібірскага зроблены кот-валацуга вынырнуў з-за сцёкавай трубы і нават у мяцеліцу ўчуў пах кракаўскай. У Шарыка аж уваччу стала цёмна ад думкі, што багаты дзівак, які падбірае параненых сабак у падваротнях, чаго добрага, і гэтага зладзюгу забярэ з сабой, а тады давядзецца падзяліцца массельпромаўскім вырабам. Таму на ката ён гэтак кляцнуў зубамі, што той зашыпеў, як дзіравы шланг, і ўзляцеў па трубе аж да другога паверха. Ф-р-р-р… гаў! Вон! Не набярэшся Массельпрома на ўсякіх абарванцаў, якія шляюцца па Прачысцінцы.
Пан ацаніў адданасць і ля самай пажарнай каманды, з акна якой чуваць было прыемнае буркатанне валторны, узнагародзіў сабаку другім кавалкам, меншым, залатнікоў на пяць.
Эх, дзівак. Прыманьвае мяне. Не хвалюйцеся! Я і сам нікуды не ўцяку. За вамі буду рухацца, куды ні загадаеце.
— Фіць-фіць-фіць! Сюды!
У Абухаў завулак? Калі ласка. Нам цудоўна вядомы гэты завулак.
— Фіць-фіць! Сюды? З задавальненнем… Э не, выбачайце. Не. Тут швейцар. А горш за гэта нічога няма на свеце. Намнога разоў небяспечней, чым дворнік. Зусім ненавісная парода. Горш, чым каты. Жывадзёр у пазуменце.
— Ды не бойся ж ты, ідзі.
— Здравія
— Добры вечар, Фёдар.
Во гэта — асоба. Божачкі, на каго ж ты нанесла мяне, сабачая доля! Што гэта за фігура такая, што можа сабак з вуліцы прыводзіць паўз швейцара ў дом жыллёвага таварыства? Паглядзіце, гэты падлюга — ні гуку, ні руху! Праўда, у вачах у яго пахмура, але наогул ён раўнадушны пад аколышам з залатымі галунамі. Быццам гэтак і павінна быць. Паважае, паны, як паважае! Ну, а я з ім і за ім. Што, зачапіў? Выкусі. Вось бы цімануць за пралетарскую мазолістую нагу. За ўсе здзекі з нас. Швабрай колькі разоў морду калечыў маю, га?
— Ідзі, ідзі.
Разумеем, разумеем, не турбуйцеся, калі ласка. Куды вы, туды і мы. Вы толькі дарогу паказвайце, а я ўжо не адстану, хоць і бок у мяне страшны.
З лесвіцы ўніз:
— Пісем мне, Фёдар, не было?
Знізу на лесвіцу з пашанай:
— Ніяк не, Піліп Піліпавіч (інтымна напаўголаса ўздагон), — а ў трэцюю кватэру жылтаварышаў усялілі.
Паважаны сабачы дабрадзей крута завярнуўся на прыступцы, перагнуўся цераз парэнчы і з жахам спытаў:
— Ну-у?
Вочы яго зрабіліся круглымі, а вусы ўсталі дыбком.
Швейцар знізу задраў галаву, прыставіў далонь да губ і пацвердзіў:
— Так точна, цэлыя чатыры штукі.
— Мой божа! Уяўляю, што зараз будзе рабіцца ў кватэры. Ну і што ж яны?
— Ды нічога-с.
— А Фёдар Паўлавіч?
— Паехаў па цэглу і па занавескі. Будзе сценку будаваць.
— Чорт ведае што такое!
— Ва ўсе кватэры, Піліп Піліпавіч, будуць усяляць, акрамя вашай. Нядаўна сход быў, выбралі новае таварыства, а ранейшаму — у карак.
— Што робіцца. Ай-яй-яй… Фіць-фіць…
Іду-с, спяшаю. Бок, бачыце ж, напамінае пра сябе. Дазвольце вам боцік лізнуць.
Галун швейцара знік унізе. На мармуровай пляцоўцы павеяла цяплом ад труб, яшчэ раз завярнулі, і вось — бельэтаж.
II
Вучыцца чытаць зусім не трэба, калі мяса і так пахне за вярсту. Тым не меней, калі вы жывяце ў Маскве і калі хоць крыху нейкіх мазгоў у вас у галаве ёсць, вы воляй-няволяй навучыцеся грамаце, і без усякіх на гэта курсаў. З сарака тысяч маскоўскіх сабак хіба толькі круглы ідыёт не сумее скласці з літар слова «кілбаса».
Шарык пачаў вучыцца па колерах. Ледзь толькі споўнілася яму чатыры месяцы, па ўсёй Маскве развесілі зялёна-блакітныя шыльды з надпісам — МСПО — мясны гандаль. Паўтараем, усе яны непатрэбны, бо мяса і без гэтага чуваць. І аднойчы абмылка выйшла: нацэлены на блакітны колер, Шарык, нюх якому забіў бензінавым дымам матор, уляцеў замест мясной крамы ў краму электрычнага рыштунку братоў Галубізнер на Мясніцкай вуліцы. Там у братоў сабака паспытаў ізаляванага дроту, а ён дастатнейшы, чым пуга ў рамізнікаў. Гэты знакаміты момант і трэба лічыць пачаткам Шарыкавай адукацыі. Ужо на тратуары Шарык пачаў разумець, што «блакітны» не заўсёды абазначае «мясны», падціскаў ад пякучага болю хвост і выў, успамінаў, што на ўсіх мясных першаю стаіць злева залатая ці рыжая раскарака, падобная на санкі.