Сабачае сэрца
Шрифт:
— Хачу прапанаваць вам, — тут жанчына з-за пазухі дастала некалькі стракатых і мокрых ад снегу часопісаў, — узяць некалькі штук у карысць дзяцей Германіі. Паўрубля за штуку.
— Не, не вазьму, — коратка адказаў Піліп Піліпавіч, скоса паглядзеў на часопісы.
Шчырае здзіўленне адбілася на тварах, а жанчына пакрылася журавінавым налётам.
— Чаму вы адмаўляецеся?
— Не хачу.
— Вы не спачуваеце дзецям Германіі?
— Спачуваю.
— Шкадуеце паўрубля?
— Не.
— Дык чаму ж?
— Не хачу.
Памаўчалі.
— Ведаеце,
— А за што? — з цікаўнасцю спытаў Піліп Піліпавіч.
— Вы ненавіснік пралетарыяту! — з гонарам прамовіла жанчына.
— Ага, я не люблю пралетарыяту, — сумна згадзіўся Піліп Піліпавіч і націснуў на кнопку. Дзесьці зазвінела. Адчыніліся дзверы ў калідор.
— Зіна, — крыкнуў Піліп Піліпавіч, — падавай абедаць. Вы дазволіце, панства?
Чацвёра моўчкі выйшлі з кабінета, моўчкі прайшлі праз прыёмную, прыхожы пакой, і чуваць было, як за імі зачыніліся цяжка і зычна ўваходныя дзверы.
Сабака ўстаў на заднія лапы і зрабіў перад Піліпам Піліпавічам нейкі намаз.
III
На размаляваных райскімі кветкамі талерках з чорнай шырокай палоскай паўз край ляжала нарэзаная тонкімі скрылікамі сёмга, марынаваныя вугры. На цяжкай дошцы кавалак сыру са слязой, а ў срэбнай кадушачцы, абкладзенай снегам, — ікра. Між талерак некалькі тоненькіх кілішачкаў і тры крыштальныя графінчыкі з рознага колеру гарэлкай. Усе гэтыя прадметы памяшчаліся на маленькім мармуровым століку, які ўтульна прысуседзіўся да аграмаднага з разнога дубу буфета, што выпраменьваў букеты шклянога і срэбнага святла. Пасярод пакоя цяжкі, як грабніца, стол, засланы белым абрусам, а на ім два прыборы, сурвэткі, скручаныя, як папскія ціары, і тры цёмныя бутэлькі.
Зіна прынесла срэбнае накрытае блюда, у якім нешта бурчала. Пах ад блюда ішоў гэтакі, што рот сабакі адразу ж напоўніўся слінай. «Сады Семіраміды!» — падумаў ён і заляпаў хвастом па паркеце, як палкай.
— Сюды іх, — драпежна скамандаваў Піліп Піліпавіч. — Доктар Барменталь, прашу вас, пакіньце ікру. І калі хочаце пачуць добрую параду, то наліце не ангельскай, а звычайнай расейскай гарэлкі.
Прыгажун-укушаны — ён быў ужо без халата, у прыстойным чорным касцюме — сцепануў шырокімі плячыма, ветліва ўхмыльнуўся і наліў празрыстай.
— Нова-блаславёная? — пацікавіўся ён.
— Бог з вамі, галубок, — адазваўся гаспадар. — Гэта спірт. Дар'я Пятроўна сама цудоўна робіць гарэлку.
— Не скажыце, Піліп Піліпавіч, усе сцвярджаюць, што даволі прыстойная — 30 градусаў.
— А гарэлка павінна быць 40 градусаў, а не 30, гэта па-першае, — павучальна перабіў Піліп Піліпавіч, — а па-другое — бог ведае чаго яны туды там налілі. Вы можаце сказаць — што ім стукне ў мазгі?
— Усё,
— І я гэтак думаю, — дадаў Піліп Піліпавіч і ўкінуў адным камячком тое, што было ў кілішку, сабе ў горла, — …мм… доктар Барменталь, малю вас, імгненна гэтую штучку, і калі вы скажаце, што гэта… я ваш закляты вораг на ўсё жыццё. «Ад Севільі да Грэнады…»
Сам ён пры гэтых словах падчапіў на шырокі срэбны відэлец нешта падобнае на маленькі чорны хлябок. Укушаны зрабіў тое ж самае. Вочы ў Піліпа Піліпавіча засвяціліся.
— Гэта дрэнна? — спытаўся ён і не пераставаў жаваць. — Дрэнна? Вы адкажыце, шаноўны доктар.
— Гэта непараўнальна, — шчыра адказаў укушаны.
— Яшчэ б не… Заўважце, Іван Арнольдавіч, халоднай стравай і супам закусваюць толькі не дарэзаныя бальшавікамі паны. Чалавек, які хоць крышку паважае сябе, закусвае цёплай стравай. А з маскоўскай гарачай стравы — гэта найлепшая. Калісьці яе цудоўна гатавалі ў Славянскім базары. На, трымай!
— Сабаку ў сталоўцы падкормліваеце, а потым яго адсюль махалам не выпраш.
— Нічога. Прагаладаўся, бедалага. — Піліп Піліпавіч на кончыку відэльца падаў сабаку страву, якую той схапіў спрытна, як фокуснік, і відэлец з грукатам упаў у паласкальніцу.
Потым над талеркамі падымалася пахучая ракамі пара; сабака сядзеў у цяні з выглядам вартавога пры парахавым складзе. А Піліп Піліпавіч заклаў хвост пругкай сурвэткі за каўнер, прапаведаваў:
— Ежа, Іван Арнольдавіч, справа хітрая. Есці трэба ўмець, а ўявіце сабе — большасць людзей наогул не ўмеюць есці. Трэба не толькі ведаць, што можна з'есці, але калі і як. (Піліп Піліпавіч шматзначна патрос лыжкай у паветры.) І пра што ў гэты час гаварыць. Так-с. Калі вы клапоціцеся, каб пераварвалася страва, мая добрая парада — не гаварыце ў час абеду пра бальшавізм і пра медыцыну. І — барані божа — не чытайце ў час абеду савецкіх газет.
— Гм… Дык іншых жа няма.
— Вось ніякіх і не чытайце. Вы знаеце, я правёў 30 назіранняў у сябе ў клініцы. І што ж вы думаеце? Пацыенты, якія не чытаюць газет, адчуваюць сябе цудоўна. А тыя, каго я знарок прымушаў чытаць «Правду», — пачыналі худзець.
— Гм… — зацікаўлена адазваўся ўкушаны. Ён ужо пачырванеў ад віна і ад супу.
— Мала гэтага. Паніжаныя каленныя рэфлексы, дрэнны апетыт, адчуванне прыгнечанасці.
— Вось д'ябал…
— Да-с. Між іншым, што гэта я? Сам жа загаварыў пра медыцыну.
Піліп Піліпавіч адкінуўся, пазваніў, у вішнёвай парцьеры паказалася Зіна. Сабаку перапаў белы і тоўсты кавалак асятрыны, якая яму не спадабалася, а за ім кавалак акрываўленага ростбіфа. Пасля таго, як з'еў яго, сабака адчуў, што хоча спаць і болей не можа глядзець ні на якую ежу. «Дзіўнае адчуванне, — думаў ён, заплюшчваючы ацяжэлыя павекі, — вочы мае не бачылі б ніякай стравы болей. А курыць пасля абеду — гэта глупства».
Сталоўка напоўнілася непрыемным сінім дымам. Сабака драмаў, паклаўшы галаву на пярэднія лапы.