Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Ты вельмi разумны!
– раззлаваўся Кукуруза.
– Маўчы! Ты нiколi на бязлюдным востраве не жыў - i маўчы!
У гэты час дзверы расчынiлiся, i на парозе з'явiўся дзед.
Убачыўшы яго, Кукуруза так i скамянеў з сякераю ў руках.
– Ав-ва!
– спакойна сказаў дзед.
– Мэблю секчы думаеш? Ану, пастаў сякеру на месца! Двоечнiк!
– Ды я нiчога, - замармытаў Кукуруза.
– Я... я... хацеў паказаць яму, якая ў нас сякера добрая... З махам... ён кажа, што ў iх лепшая... Ага, у нас лепшая, так?!
Дзед
– Ху! Ледзь не засыпалiся!
– ужо за клуняю адсопся Кукуруза.
– I як гэта мы не пачулi, што ён iдзе!
Гэта сапраўды было дзiўна. Гэта значыць, што мы вельмi захапiлiся. Бо дзедавы крокi чутныя здалёку.
Дзед ходзiць, як на лыжах, не падымаючы ногi ад зямлi: чаг-чаг, чаг-чаг.
Здаецца, ледзь ногi перастаўляе, вось-вось упадзе. А паглядзелi б вы на яго на паляваннi. За зайцам па чарнатропе дзед можа пратэпаць кiламетраў так пяцьдзесят - i хоць бы што.
Сядзiм мы за клуняю i абмяркоўваем, як лепш перацягнуць усё неабходнае ў човен. Гэта ж трэба ўзяць i хлеб, i крупы, i сала трохi. А яшчэ не забыць пра бярданку. Бо як з'явяцца на тым бязлюдным востраве дзiкiя звяры, то... Ой-ой-ой! Аднак жа не лiшне яшчэ падумаць i аб тым, а што давядзецца апрануць. Летам яшчэ нiчога. А восенню? А зiмою?! Адным словам, многа чаго назбiралася. Але як усё гэта трапiць у човен? Нарэшце дамовiлiся. Кукуруза пацiху вынесе з хаты i схавае за клуняю. Ужо няхай толькi сцямнее, то я (каб Кукуруза быў у дзеда на вачах i не выклiкаў падазрэння) спакойненька перанясу ўсё ў човен.
А заўтра...
РАЗДЗЕЛ XIII
Рабiнзон Кукуруза высаджваецца на бязлюдны востраў
Ранiца наступнага дня. Сонечная, звонкая, галасiстая: пеўнi спяваюць, гусi гагочуць, каровы мукаюць. Я прытаiўся каля плота i назiраю, што робiцца на падворку майго сябра.
Падрыхтоўчыя работы ўжо закончаны. Усе набыткi Рабiнзона Кукурузы ўжо ў чоўне: i бярданка, i вудачка, i лiхтарык, i лыжка, i канькi (на зiму), i сякера (на жаль, адна, ды i тая старая), i шмат чаго iншага. Чарвякоў поўненькая ржавая банка з-пад бычкоў у тамаце (я слова "бычкi" закрэслiў i напiсаў алоўкам "чарвякi", атрымалася "чарвякi ў тамаце"). I харчу цэлая торба. I нават дзве таблеткi пiрамiдону (на выпадак хваробы). Адным словам, усё ў парадку.
Цяпер засталося галоўнае - адпрасiцца ў дзеда.
Дзед сядзiць на калодзе. Кукуруза ходзiць каля яго i канючыць:
– Дзеду!
– Га?
– Дык я пайду да цёткi Ганны ў Пяскi.
– Адчапiся.
– Дзеду!
– Га?
– Дык я пайду.
– Адчапiся, табе сказана. Iдзi ўрокi вучы. Двоечнiк.
Памаўчалi трошкi. Потым зноў:
– Дзеду!
– Га?
– Мне з вамi сумна.
– Мне што, на галаву стаць, каб развесялiць цябе?
– Я да цёткi Ганны пайду. Там жа Ярынка. Я яе колькi ўжо не бачыў.
– Калi яна дома, дык ты толькi б'ешся з ёй, а тут, бач, засумаваў...
–
– У мяне свой не горшы. Адчапiся.
Зноў памаўчалi.
– Дзеду!
– Га?
– Дык я пайду? Так?
– От прычапiўся як смала. А ўрокi?
– Дык я ж кнiжку вазьму i там буду вучыць. Вось запытаеце тады ў цёткi Ганны.
Я прыцiх i думаю: "Ох, i цяжка ў наш час уцякаць на бязлюдны востраў!"
– Дзеду!
– Га?
– Я толькi на пару дзён. З мяне ж уся вёска смяецца пасля ўчарашняга... От вы якi!
– А не швэндайся дзе не трэба! Хто цябе ў кукурузу пагнаў?
Зноў памаўчалi.
– Дзеду!
– Га?
Доўга канючыць Кукуруза. Нарэшце дзедава цярпенне канчаецца, i ён кажа:
– От чортава стварэнне! Зусiм замучыў. Ну, iдзi ўжо, каб я цябе не бачыў. Толькi на пару дзён, не больш. Але калi цётка Ганна скажа, што ўрокi не вучыў, - атрымаеш... Двоечнiк!
Кукуруза не стаў затрымлiвацца, хуценька пабег у хату, схапiў "Граматыку" i - да варот. Тады раптам спынiўся, аглянуўся, патупаў на месцы, уздыхнуў:
– Бывайце здаровы, дзеду. Добры вы... Я заўсёды ведаў, што вы добры...
– Iдзi-iдзi!
– буркнуў дзед. Хiба ён ведаў, што Кукуруза развiтваецца з iм на дваццаць восем гадоў, два месяцы i дзевятнаццаць дзён...
На вулiцы я далучыўся да Кукурузы.
Моўчкi дайшлi мы да рэчкi, моўчкi селi ў човен i моўчкi паплылi.
Толькi Сабакевiч, калi бег за намi, гаўкаў весела i iмкнуўся схапiць за лытку то мяне, то Яву. Не разумее ўрачыстага моманту дурное сабачанё.
Не сказаўшы нi слова, павеславалi мы да вострава. Не кажучы нi слова, перанеслi ўсе рэчы на палянку.
I вось у апошнi раз стаiм на беразе каля чоўна. Насупiўшыся, дзяўбём наскамi чаравiкаў зямлю. Стаiм i ўздыхаем. Трэба развiтвацца, а мы не ведаем, што гавораць у такiх выпадках на развiтанне. Бо ж не на адзiн дзень развiтваешся, не на месяц, нават не на год. Яшчэ нiхто ў свеце не развiтваўся так надоўга.
Кукуруза нахiлiўся да Сабакевiча, пачухаў яго за вухам, узяў яго за пярэднюю лапу, пацiснуў:
– Бывай! Я б цябе тут пакiнуў, але сам не ведаю, як у мяне з харчамi будзе... Не бойся... Паўлуша цябе ў крыўду не дасць. Ты ж, Паўлуша...
– А як жа!
– не даў я яму дагаварыць.
I замаўчаў, думаючы, якiм бы словам супакоiць яго на развiтанне.
– А тыя двое ўсё ж не шпiёны, - сказаў я.
– Сапраўдныя шпiёны прыдушылi б нас тады ў кукурузе. I нiхто б не ведаў. Яны ж точна цяпер ведаюць, што мы за iмi сачылi. Так што яе хвалюйся - нiхто пра нас нi ў адной газеце не напiсаў бы, нi па радыё, нi тым больш па тэлевiзары...
Але Кукуруза на гэта нiчога не адказаў.
I зноў мы стаiм i маўчым.
– Ну дык што? Давай едзь ужо!
– не вытрымлiвае нарэшце Кукуруза.