Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– А мне, думаеш, не? Проста волат.
Мы пераглянулiся i раптам як зарагаталi.
– Вось здорава!
– Вось гэта штука!
– I як я мог цябе не пазнаць?
– А я?
– Хоць бы слова сказаў.
– А ты чаго ж - як вады ў рот набраў?
– З перапуду.
– З перапуду!
– А незнаёмы, значыць, i не вылазiў з чоўна?
– Не вылазiў.
– А куды ж потым падзеўся?
– Знiк недзе. Паехаў. Я на дрэва з перапалоху залез - усю ноч на галiне, як малпа, прасядзеў, аж да
– А чаго ён прыязджаў, як ты думаеш?
– А я ведаю? Не ў госцi ж да мяне, напэўна.
– А ты чуў, як нешта ў ваду боўтнула?
– Чуў, вядома. У мяне аж у жываце нешта здрыганулася.
– Можа, кагосьцi ўтапiлi? Га?
– Хто яго ведае.
– Дык, можа...
– Цыць!
– Кукуруза раптам схапiў мяне за руку.
– Прыгнiся.
Яшчэ не ведаючы, у чым справа, я паслухмяна прыгнуўся.
– Глянь!
– прашаптаў Кукуруза.
На плёс выплыў човен. У iм сядзеў Кныш.
Човен плыў тым самым "курсам", што i ноччу. Каля вострава. Потым знiк за карчамi. Мы кiнулiся ў траву i паўзком - туды.
За тымi карчамi востраў канчаўся. Там нiкога не было.
– У човен!
Мы кiнулiся да пласкадонкi.
Кукуруза спынiўся.
– Узяць ружжо?
– Не трэба!
– запярэчыў я, потым дадаў: - Няма калi.
Мы селi ў човен i пачалi наблiжацца да таго месца, дзе ноччу знiк незнаёмы. I хоць была ранiца, свяцiла сонца, сэрцы ў нас бiлiся трывожна - мы не ведалi, што нас чакае там, за карчамi. А што, калi сапраўды нешта жахлiвае...
За карчамi пачыналася струга. А навокал - густыя чараты. Шлях быў адзiн. Мы ўплылi ў стругу. Яна была вузенькая, але роўная i амаль што нiкуды не паварочвала.
Неўзабаве мы выплылi на невялiкi плёс i ўбачылi востраў. Я здзiўлена глянуў на Кукурузу. Гэта быў Высокi востраў. Вунь i Бурмiлаў будан "прэзiдэнцыя" - якраз каля берага. Я i не ведаў, што па гэтай струзе можна трапiць на Высокi востраў.
Мы асцярожна падплывалi да берага. Каля яго стаялi два чоўны.
З будана даносiлiся галасы Бурмiлы i Кныша. Iх не было вiдаць. Мабыць, сядзелi каля вогнiшча - курыўся сiнi дымок.
– Нядобра гэта...
– дакараў Бурмiла.
– Нядобра.
– Хопiць ужо - "нядобра"! Маральны кодэкс мне знайшоўся. А жакi ноччу хто ставiць?
– Ды што ты! Пару паставiў, гнiлых нейкiх, маленькiх. Туды i рыба не iдзе. Каб я так бога бачыў!
– Нiчога-нiчога. За гэта Савецкая ўлада таксама па галоўцы не пагладзiць.
– Але ж... Дык гэта ж зусiм iншая справа.
– Ну, калi ты такая цаца, дык i кацiся адсюль, не ўмешвайся. Каб я цябе тут i не бачыў. Сёння ноччу сам усё зраблю - i ўсё тут! I глядзi мне!
– Ды добра ўжо! Толькi хоць цяпер iдзi адсюль, бо як прыедуць тыя юннаты... Каму гэта трэба!..
Я схапiўся за вясло.
– Давай адсюль, ён зараз паплыве.
Добра, што чоўны
I толькi калi добра замаскiравалi човен у чаратах каля свайго вострава аддыхалiся.
Дык вось яно што! Значыцца, ноччу Бурмiла жакi ставiў. А мы ледзь не пазабiвалi адзiн аднаго.
Але што сёння ноччу Кныш будзе рабiць на Высокiм востраве?! Нават Бурмiла яго адгаворваў. Пэўна ж, не ў цуркi-палкi гуляць!
– А можа, ён хоча глабулус украсцi i за мяжу перадаць?
– кажа Кукуруза.
– А ён хiба сакрэтны?
– А што ты думаеш, можа, i сакрэтны. Ва ўсякiм выпадку, акрамя глабулуса, на гэтым востраве няма што красцi. Не жаб жа.
Няўжо глабулус?
I раптам я ўспомнiў.
Гэта было месяца паўтара таму. Я паехаў з мамай на рынак. Яна папрасiла дапамагчы падвезцi ёй кошыкi.
Рынак у нас у райцэнтры, дванаццаць кiламетраў ад вёскi. Раней туды на чоўнах ездзiлi. А цяпер часцей на роварах. Хутчэй.
Паехалi мы. Мама на "Украiне", я на сваiм "Арлёнку". Не люблю я рынкаў, ды што ж зробiш.
Адвёз я кошыкi, збiраюся назад ехаць. I тут бачу - Кнышыха. Гандлюе там, дзе прадаюць насенне, сухiя травы ды розныя "спецыi". На скрынi, за якой яна стаiць, прыклеены партрэт касманаўта Паповiча.
Спрактыкаваным рыначным голасам Кнышыха выкрыквае:
– А каму лябулi? А каму лябулi? Дваццаць капеек пучок! Каму лябуля? Чыстая лябуля! Сто працэнтаў вiтамiнаў. Усе вiтамiны! А! Б! В! Г! Д! Больш нiдзе не купiце! Навалiся, у каго грошы завялiся.
Яе абкружылi пакупцы. Гандаль iдзе поўным ходам.
– У чаёк заварыць, - паясняе Кнышыха нейкай маладзiцы.
– Ад злога вока памагае... Ад прыстрэку... Ад...
– шэпча нешта маладзiцы на вуха.
– Ну?!
– радасна-здзiўлена кажа маладзiца.
– Дайце тры пучкi.
– Саступiлi б трохi, цётка... Дорага, - дакарае каторая.
– Дорага - мiла, дзяшова - гнiла, мая даражэнькая. Не магу меней, - i Кнышыха зноў убiвае нешта ў галаву нейкай дачнiцы.
– Можна i ў боршч... Смаката! Бярыце, дама, не пашкадуеце. Мужык вам ногi будзе цалаваць!
I зноў заводзiць сваё:
– Ану - водарасць! Лекавая водарасць для ўсяго! Смачная прыправа для халоднага i гарачага. Можна ў гарбату. Можна ў гарэлку. Можна сушыць. Можна варыць. Можна ў далёкую дарогу. Ежа касманаўтаў!
– тыцнула пальцам у партрэт касманаўта Паповiча.
– Трыццаць капеек пучок. Украiнскi жэньшэнь.
Пакупцы ўсмiхаюцца, але бяруць.
Прыгледзеўся я, чым яна гандлюе. Гэта былi пучочкi нейкай сушанай травы, а, можа, водарасцi сапраўды. Але тое, што гэта не глабулус, i сумнення не было. Глабулус жа, як гаварыў Фарадзеевiч, - мiкраскапiчная аднаклеткавая водарасць i такi выгляд мець не магла.