Тутэйшыя

Купала Янка

Н а ч а л ь н і к. Старыя потым раскумекаем — давай-це новыя.

М і к і т а (пакапаўшыся ў кішэнях і за пазухай, набок). Оей! Оей! Польскі дакумэнт трэба паказваць. Каб я лепей скрозь дна праваліўся. (Дастаўшы дакумент з~за пазухі, да Начальніка.) Во ён гэты, меджду протчым, дакумэнт. (Набок.) Каб яго калядны пярун спаліў!

Н а ч а л ь н і к. (разглядаючы дакумент).

Польскі?

М і к і т а. Зусім польскі і з усіх бакоў польскі. (Набок.) Каб яго за Буг вынесла, меджду протчым!

Н а ч а л ь н і к. Хто можа прачытаць?

С п і ч ы н і. Пазвольце, таварыш, я прачытаю. (Чытае.) «Оказіцель нінейшэго Нікіціуш Зносіловскі служы пшы Комісарыяце поліцыі мяста Мінска, яко доносіцель».

М і к і т а. «Яко розносіцель», Гэнрых Мотавіч!

С п і ч ы н і. Паложым, не «яко розносіцель», а «яко доносіцель», — чорнае на белым стаіць.

Н а ч а л ь н і к. Ператлумачце дакумэнт.

С п і ч ы н і. «Паказчык гэтага, Шкіцій Зносілов, служыць у Менскім Камісарыяце поліцыі даношчыкам».

М і к і т а. «Разношчыкам», Гэнрых МотавІч!

С п і ч ы н i. He «разношчыкам», а «даношчыкам», — чорнае па беламу стаіць, гражданін Зносілов.

М і к і т а. Вы, мусье профэсар, кепска прачыталі і кепска ператлумачылі.

С п і ч ы н і. Паложым, я ніколі кепска не чытаю і кепска не тлумачу, глядзеце самі, гражданін рэгіст-ратар!

М і к і т а. (чытаючы). До… до… до… доносіцелем. Оей! Оей! Як жа гэта выйшла? я сам пісаў, сам рукою ўласнай пісаў, а начальства подпісь дало i не прачытала, мабыць, Гэнрых Мотавіч! Як жа гэта вы мяне вучылі, меджду протчым?

С п i ч ы н i. Паложым, пры чым тут мая навука, калі вы самі пераблуталі «до» з «роз'ам». А можа, вы и не пераблуталі?

М i к i т а. Увесь Менск ведае, што я служыў разно-шчыкам, а не даношчыкам.

Н а ч а л ь н і к. Ну, досыць! Пасля разбяром! (Да Мікіты.) Хто тут з вамі яшчэ знаходзіцца?

М і к і т а. (паказваючы). Гэта, меджду протчым, мая мамаша, а гэта i гэна, як ix? — мае госці.

Н а ч а л ь н і к. (да Спраўніка і Дамы). Вашы дакумэнты. (Прыгледзеўшыся.) I вы, здаецца, мае старыя знаёмыя? Во цёплая кампанія.

Дама і Спраўнік кланяюцца i аддаюць свае дакументы.

Н а ч а л ь н і к (да Спічыні.) Прачытайце.

С п і ч ы н i. У гэтым напісана: «рэвіровы сюдмэго рэвіру мяста Мінска».

Н а ч а л ь н і к. Што гэта знача?

С п р а ў н i к. «Акалодачны надзірацель сёмай часці места Менску», гаспадзін таварыш.

Н а ч а л ь н і к. (да Патрульнага).

Зрабеце рэвізію кішэняў гэтага грамадзяніна.

Патрульны робіць рэвізіго, знаходзіць у кіійэнях Спраўніка пагоны і падае іх Начальніку.

Н а ч а л ь н і к. (круцячы пагоны у руках, да Спраўніка.) Што гэта?

С п р а ў н і к. Спраўніцкія пагоны, гаспадзін таварыш: памятка былога вялічча.

Н а ч а л ь н і к. (палажыўшы пагоны на стол, да Спічыні). Чытайце другі дакумэнт.

С п і ч ы н i. (чытае). «Баронэса Шпацэрзон, ганаровы член Менскай дабрачыннасці».

Н а ч а л ь н і к. Шпацэрзон… Шпацэрзон… Ну, усе роўна, — пойдзе і яна. А цяпер, калі рэвізія скончана, прашу ўсіх ісці са мной. (Да Ганулі.) Вы, цётка, застаі-цёся хаты пільнаваць.

М і к і т а. Оей! Оей! Што, і мне йсці, мусье таварыш?

Н а ч а л ь н і к. А вы думалі як?

М і к і т а. Оей! Оей! Пакіньце мяне. Нашто я вам, меджду протчым, патрэбен? Вось у гэтых портфэлях зусім што іншае аба мне сказана. Зірнеце ў гэтыя паперы, ваша таварыскасць. Як прачытаеце, то ўсё роўна не заберыцё мяне, меджду протчым.

Н а ч а л ь н і к. Усё роўна не магу йначай. Гэтыя пісталеты, награбленая гарэлка, патака, цяганне чужых рэчаў, служба даношчыкам, усё гэта таксама для нас добрыя паперы, хоць для вас, можа, і дрэнныя паперы.

М і к і т а. Дык пакажэце мне, меджду протчым, ваша чырвонае благородзіе, чэк на мой арышт.

Н а ч а л ь н і к. Чэк атрымаеце, як прыйдзеце на месца. Ідзем! Прашу забіраць «вешчэственныя даказацельства». (Начальник забірае рэвальверы, адэін партфель і пагоны. Даме, Спраўніку, Спічыні і Грамадзяніну дае несці па пары бутэлек, Мікіту — патаку. Двум патрульным — па партфелю.) А цяпер — марш за мной!

М і к і т а. Оей! Оей! Ваша таварыская міласць! Па-кіньце мяне з мамашай. Меджду протчым, пайду пама-гаць вам забіраць Варшаву, толькі не забірайце мяне!

Г а н у л я. Мае паночкі, мае галубочкі! Хаця не змі-кіцьце майго Мікіткі. Хаця не змікіцьце! (Апускаецца з ціхім плачам на спакаваныя манаткі.)

Усе, апрача яе, выходзяць. Пры апошніх Гануліных словах разлягаецца за вокнамі на вуліцы харавая песня.

Ой ты, яблочко, Куда коцішся? Не туды попадзёш — Не вароцішся…

Пасля паўмінутнай паўзы, пад несціхаючыя гукі песні, паволі апускаецца заслона.