Багаты кватарант

Федоренко Андрей Михайлович

Ган. А што яму цяпер? Цяпер яму няма чаго баяцца. Напісаў пісьмо на адрас сельсавета. Яму адказалі: так і так, маці ваша даўно памерла, брат — мой, значыць, бацька — таксама. Ёсць толькі пляменнік — я, значыць.

Васіль Васільевіч (задуменна). Гісторыя… Хаця ў жыцці многа неверагоднага. Такога, што хацеў бы прыдумаць, ды лепш не прыдумаеш.

Алена Яўгенаўна. І ён, значыць, на вас выйшаў?

Усе задумваюцца на кароткі час.

Ган раптам устае, выходзіць, вяртаецца з кашальком.

Вось што. Вы мне вельмі сімпатычныя, уся сям'я ваша… Я па ўласнай ініцыятыве хачу змяніць умовы аплаты. Буду плаціць не сто пяцьдзесят даляраў у месяц, а… скажам, трыста.

Невялікая паўза.

Як?!.

Васіль Васільевіч. Ты… вы… сур'ёзна?

Ган (дастае, адлічвае грошы). Вось яшчэ сто пяцьдзесят.

Алена Яўгенаўна. Ой… не… не магу!.. Так нечакана… Аж страшна чамусьці стала. Ды гэта ж проста… абдзіраць вас! Вася, ну ты скажы што-небудзь — ты ж гаспадар, мужчына… Як быць?

Васіль Васільевіч. «Як быць…» Адкуль я ведаю? Адно бачу — хлопец сур'ёзны, пры грашах… Можа, гэта для нас сума, а для яго — не такія і грошы?..

Алена Яўгенаўна. Для ўсіх гэта грошы! Аж галава забалела, не ведаю нават…

Ган. Бярыце і менш думайце! (Піхае грошы ў далонь Алене Яўгенаўне, тая забірае.)

Паўза. Гаспадары, ашаломленыя, расчуленыя, хочуць аддзячыць нечаканага дабрадзея, толькі не ведаюць як.

Васіль Васільевіч (усё кашляе). Ага… Так… Значыць, Швецыя? А якія ў цябе планы, Алесь, на будучае? Пасля інстытута? Я маю на ўвазе, тут застанешся ці перабярэшся ў капіталістычны рай, у «шведскі сацыялізм»?

Ган. Не ведаю… З'ездзіць туды я, вядома, з'езджу, пагляджу — візу ўжо афармляю… А назаўсёды? Не ведаю… Трэба вам і яшчэ ў адным прызнацца: спадчына пераходзіць да мяне толькі пасля… э-э… ну, вы разумееце. А пакуль дзядзька жывы — цьфу-цьфу-цьфу! — і хай жыве яшчэ сто гадоў! — але…

Васіль Васільевіч. Разумею!

Алена Яўгенаўна. А я на вашым месцы і секунды не вагалася б! Усё кінула б, пехам пайшла б!

Васіль Васільевіч. Ты пайшла б… Ды не пра цябе размова. Алесь — чалавек малады, з будучыняй, разумны, сімпатычны… Можа, ажэніцца ды і застанецца тут? А, Алесь? Цяпер і тут, хто пры грашах, жыве не горш, чым у Швецыі.

Алена Яўгенаўна. Як жа! Нажывешся тут. Тут багатых не любяць! Жыві і бойся: ці абкрадуць, ці, чаго добрага, заб'юць зусім.

Ган (задуменна). Жаніцца, кажаце?.. А чаму б і не? Вы ўгадалі — я думаў і пра такі варыянт. У прынцыпе і пара ўжо… Армія за плячыма, пяць курсаў інстытута…

Васіль

Васільевіч і Алена Яўгенаўна міжволі падымаюць вочы на Наташын партрэт, тады шматзначна пераглядаюцца. Ган заўважае гэта.

А чаму гэта я адзін усё балбачу ды балбачу? Раскажыце і вы мне пра сябе, хоць коратка.

Алена Яўгенаўна (уздыхае). Ды тут доўга, каб і захацеў, не раскажаш. А з другога боку, бясконца можна расказваць. Абы хто слухаў.

Васіль Васільевіч. Ну ўжо — бясконца! Раман, яшчэ скажы, можна напісаць.

Ган (ажыўляецца, смяецца). Раман?

Алена Яўгенаўна. Я ж другая ў яго… Акрамя Наташы ў яго яшчэ дачка ёсць. Нядаўна толькі скончыў аліменты выплачваць.

Ган. А чаму развяліся?

Алена Яўгенаўна. Вядома чаму. Пакойчык у інтэрнаце, пялюшкі, цесната… Ёй дыплом рабіць, гэты з дзіцем няньчыцца… Не спяць абое начамі, злуюцца… Так і разышліся.

Ган. А з вамі як ён пазнаёміўся?

Алена Яўгенаўна (адразу памяняўшы гнеўны тон на гуллівы, усміхаючыся). Выпадкова… Захварэў неяк, хадзіў у паліклініку на ўколы. Я маладая была, халацік белы, белыя туфелькі, а ён — абношаны, чаравікі старэнькія…

Васіль Васільевіч. Ну, хопіць, разаўспаміналася!

Ган. Я, канечне, не маю права сунуць нос, куды не просяць… Але…

Алена Яўгенаўна (перабівае). Ды вы нам цяпер свой чалавек! І што вы такога асаблівага выпытваеце?

Ган. Я пра іншае крыху… Не ведаю нават, як пачаць…

Алена Яўгенаўна. Пытайце, і ўсё.

Ган. Скажыце, у Наташы былі хлопцы? Вы разумееце, што я маю на ўвазе.

Невялікая паўза.

Далібог, мне няёмка гаварыць пра такія рэчы з бацькамі…

Алена Яўгенаўна (усхвалявана). Не было! Пабажыцца гатова — не было ніякіх хлопцаў! (Пераглядаецца з мужам.) Яна, самі, Алесь, бачыце, дзяўчынка прыгожая, шустрая… Вядома, былі розныя там дыскатэкі, танцы, провады да пад'езда… Можа, нават пацалункі — у шчочку, вядома! А так — нічога больш! Як маці кажу!

Ган (пасля таго, як перадаў Алене Яўгенаўне грошы, робіцца больш самаўпэўнены, раскаваны). А бацька як думае?

Васіль Васільевіч (кашляе). Тое ж думаю… Ні з кім нічога ў нашай дачкі не было…

І яму, і жонцы непрыемна. Ган заўважае гэта.

Алена Яўгенаўна. Аднак, дзе яна? Рэдка так позна вяртаецца… Выйду, хоць ля пад'езда пастаю, да прыпынку прайдуся…