Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
блек ант. Айтса, скери трибунала кетеміз. Сол он адам біреуі
етіп комрота капитан Кузмин мені де ендіріпті. Мны
Коммутатордан Алпысбай біліп отырады. Барлыымыз да бір
блмедеміз. Мны маан Алпысбай з тілімізде тсіндірді. азатар
сиреген кезіміз еді. Корпусты байланыс бліміні бастыы мені
зіне алуа дивизияны байланыс блімінен брындары
73
срайтынын білуші едім. Мны да тыдап айтатын Алпысбай. Енді
маан алдаы шептегі окопа
телеграф аппаратына «корпусты байланыс блімінін бастыын
дивизияны байланыс бліміні бастыы срап жатыр» - деп, морзе
ліппесімен тыылдата ойдым. Шаырып отыран мен. Аппарата
корпус байланыс бастыы келе ойды. «Извините, вы меня ранее
просили к себе. Я в курсе дела. Я Алтынбеков. Сейчас меня хотят
отправить на передовую. На передовой нет солдат» - деуім м
екен, коммутатордан дивизия байланыс бліміні бастыын ос
деген хабар жетті. Брін кріп – біліп отырмыз. Блме ішінде
комрота да, комвзвода та біргеміз. Алпысбай екеуіміз екі бастыты
сзін білдірмей тыдаудамыз. Жоары басты тмендегісіне:
«Сейчас же Алтынбекова, телеграфиста, направляй ко мне со
всеми вещовими – продовольственными документами. Я на место
его пошлю двух бойцов!»- деді. Тменгі басты істі мн – жайынан
бейхабар екен. Кешірім срап, жадайды білуге тінді. Осылайша,
лкені кішісіне сатылап, жадайды білу стінде. Енді трубка
комротаа келгенде, Алпысбай да, мен де тк білмегендей тым –
тырыс бола алды. Комбат комротаа: «На месте Алтынбекова
пошлю тебя. Что знаешь в аппарате морзе. На месте его ты пешка.
Любой офицер может командовать ротой. Мне надо
телеграфиста»- деп, комротаны жанын ысты. Ол болса ып –
ызыл болып кеткен. Біз болса, днее білмегендейміз, кзімізді
астымен баылаудамыз. Осы сздерді барлыын корпус байланыс
бліміні бастыы Алпысбайа мені де ос деп осызып, тыдап
отырды.Мені естелігімде «43 жылдан кейін» деп аталатын
таырыптаы комрота Кузмин осы еді. Бл, рине, біз оршауа
кірмей тран кез. Алпысбай болмаанда, алы шепке баран адам
леді, не жарадар болады. Шегініс бола ойса, кім біледі, ттына
да тсіп алады.
Сйткен Алпысбайымды газет арылы іздеп жрсем, ол 1953
жылдары айтыс болыпты.
Хат хабар алысандармен жадайды білістік. Біреуімен ана
дидарластым. «Майдандас досым, Алпысбай Собаллы, топыраы
тора болсын, рухы жаннаттан болсын!» - деуден баса не
айтамын. Алпысбаймен елге кетер алдында 1945 жылы ноябрьде
18-і шамасында Пирятинодан Полтавамен телефон арылы
хабарластым.Онда
Толы адресін де алмаанмын. Сол отпускаа келе жатыранымда,
брын оытушы боландарды армиядан айтаруа указ шыты да,
военкомат арылы айтып бармай алдым. Алпысбайды соыстан
кейінгі, соыс кезіндегі суреті менде сатаулы. Оны маан йелі Мз
жіберген. Кейде ткенді ойлаанда, ыли есіме алып отырамын,
суретіне араймын, іздеу соланымда келген жауап хаттарды
оимын. Кеш те болса, осы естелігімді жазып отырмын. Ертеректе
Алпысбай туралы жазамын деген едім ой. 20.03.1998ж.
74
Жолым тсіп, Алпысбайды ызы Глсімні йіне (Жмаш
деген туан інісіні ызын баурына салып алан) 2000 жылы суірді
соы кндерінде бардым. Терезен ауданы, Жамбыл атындаы
жымда екен. Шешесі Мз де айтыс болыпты. кесі шешесіне
ран оып шытым.
43 жылдан со.
Мына бір жадай белоруссия жерінде болан еді: Атбеде
рылан 101 ерекше скери лтты бригада (101- особо стрелковоя
национальная бригада) 1942 ж. маидана тсіп, ш кндей
кескілескен айаста 10 км ілгері жылжыды. Сол ш кн ішінде зіні
75 % - атардан шыарып алды. Майдана тсерде 9 мы адам
болатын. Содан бірнеше уаыттан кеиін 51 СВКОСД ( стрелковая
Витепская краснознаменная ордена Суворова дивизий) рамына
ендірген. Сол Атбедегі рамнан аландарымыз лі біргеміз.
Жоары олбасшыдан ерекше бйры келді: майдан шебіні ары
бетінде 4 партизан отрядын жау оршап алан. Соны алайда
болмасын орап алу керек. Осы жерде бір тсіндіре кететін жадай-
мен дивизия штабында телеграфист-морзист ызметін атарамын.
Бкіл майданда жрген кезімдегі мамандыым-осы. Барлы пия
телеграммалар мен арылы теді. Кез келген скери блімдерді
басшыларынан хабарды мен брын білемін, рі оны пия
сатаймын.Ол шін скери анттан да тысары берген антым бар.
Берген антымды атамасам, ешандай сотсыз-а, скери
трибупалмен ату жазасына кетемін.Сонымен, бізді дивизия жауды
шебін бзып, жау тылына кіруі керек. Солай болды да. Майдан шебін
800м. Ендікке ашты да, біз кірген со, апаны жау жаы жауып
алды. Жау тылында 4 партизан отряды жне 51СВКОСД. Партизан
отрядындаылара кездестік. Дивизияны штабы "Триполье" деп
аталатын елді мекенге орналасуы керек деген бйры алды.
Орналасып та жатырмыз. Елді мекен биіктеу жерге орналасан, жан-
жаы былшылдаан шалшы, балшыты жер. ырышаты
беларустарды йлері екен. бден дадыланан ісіміз: скери