Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
103
Бдан былай ойды таяыны орнына, артайанда «ш аяты»
деп аталатын таяты стаан да жн бе деймін. Ол тая - семдікті
таяы емес, шінші ая, лан алмауды ралы.
Оушым, оны сіз де теріс дер оймасыз деймін. Жас шаында
адам батыр болады ой. Сол батырлыты алашы кезі саналы
батырлы емес: йткені жас сби еш нрседен де орыпайды. Ол
жасы – жаман, пайдалы – зиянды толы тсіне бермейді. Оны
брін ол бірте – бірте тсінеді. Жас сбиді олына жылан
стайды. Ол оны не зат екенін білмегені. Білген со, оан ол
жоламайды, ашады. Демек, жас кездегі батырлыты брі саналы
болмааны. Ал есейгеннен кейінгі батырлы та, саналы та, кейде
саналы ойдан грі ызулы басым болуы да кездеседі. Бекер
айтпаса керек халы даналыы «Батырда ес болмайды” деу.
Кпшілігінде жас адам орудан аула болады. Ал артайан
шаында, лсізденгенде, ору жаы басым бола берсе керек.
орыан дегенді тіпті жамандыа тели беруге болмайды ой деп
санаймын. рине, тіпті ораты туір нрсе емес. «орыпас келін
ой басынан орады» деу осыан длел сияты. оруды да
саналы, санасыз жаы бар ма деймін. Саналы жаына, алдымен,
ран крімді оып отыранымда «дайдан оры» сзін аяыды
басан сайын, яни оыан сайын, кз алдымнан тіп жатады. Бір
жерінде де “дайды сыйла” сзі кездестіргенім жо. Кітапта
дайды “Алла” деп келтірген. Бл – саналы ору. Сыйлауды
тркіні – ору. орыпаса, сыйламайсы. Ал, аты жо, жні жо
ркек ору – наыз ораты болар. Біреулер айтады, лімнен
оры дейді. Жо, оан мен келісе бермеймін. Сен лімнен
орыанда, сонда лмей аласы ба?! Олай ору ркектік болар.
депсіздікке, санасыздыа барма, лесі десе, ол – блек. Толы
тсіне білген жн. Дниеге келгені аны болса, сол дниеден кетері
де дл сондай аны. Ал, лемін деп ору – аыматы. лмеймін
деп, лімнен ашу да, аылдылыа жатпайды. Біра, Алла айтыпты
дейді ой, “ Сатаса, сатаймын” деп. Сатанусыз біле трып,
“дай сатасын” деген бір сзді ту ылып стап алып, оны бзылмас
за етіп стауды да дрыс демеймін.
Дниеге келген со, адам деген ататы ата ие болып алан со,
адамгершілік аиданы сатай отырып, жары дниеде зіе жайлы
жадайды жасауы тек ана зіе, тек ана зіе байланысты. Солай
бола трып, таы да адам деген атыа кір келтірмей, з мір
тжірибеді, аылыды, зінен кейінгі рпаыа насихаттауа
міндеттісі. Мейлі ол оны іске асыра ма, керексінбей ме, біра сен
айтуа міндеттісі. Мені ойым осыны жазып кет деп отыр. Сауатым
болан со, менен кейінгілер оыр деп жазып та отырмын. Жазуа да
шамам келмей алатын уаыт боларын да сезінемін: аам
Саынбайды соы міріні 20 шаты кнінде кзетінде отырдым.
Бір
отырдым. Соы минуттары, соы демі таусылана дейін (11
104
апрель, 17 саат 10 минут, ызылордаша), яни 81жасында
айтанда кттім. Ешнрсе де айта алан жо. Кім біледі, сол жадай
менде болмасына. Сондытан да жазып отырмын.
Аайын – туыссыз емеспін. Бл оныса кшетінім туралы
ешайсысымен де келіскенім жо. Маан айтандары да болды,
кшпеуді. оныс аударуды з шаруам деп санадым: Экологияны
зардабын сезіне бастадым, аз кн алан мірімді тазалау жерде
ткізуді масат санадым. Ендігі ойымны маан айтатыны – саан
кеткеніне ішпей риза болмаан туан – туысы бар ма, жекжаттары
бар ма, уаытын тауып, дейі арнайы барып, дниеден айтанына
бата сал, дыды оып, тірісіне жзбе – жз кесдесіп айт дейді.
Соны дрыс кріп отырмын. Мені мір тжірибемде ткендерді
зімен оса жиан – тергенді алып кеткенін кргенім де жо, естігенім
де жо. Жне бл дниеден тойдым, мгілік жайыма айтайын деп
барандарын да кріп, есіткенім жо. Таы да бл дниеден кетіп
бара жатанына уанып бара жатанын да крген де, есіткенім де
жо. Сонда алай?! Ол дниеден туге арсы ма? Жо. Олай болмас.
Ол – лажсызды. олынан келері жо. арсы тра алмаушылы. Сол
маан да, саан да, бріні де басыа туары сзсіз. Бан мен кміл
сенемін. Ендігі тірі кезімде олымнан келері не? Артыма із алдыру.
Кндерді кнінде “Солай еді – ау!” дерлік бірдее алдыру. Ол,
біріншіден, рпа. Екіншіден, айтып жретіндей уаыз, пікір сз. Тіпті
болмаса, з мірімні тжірибесі, мір срген кезеімнен естелік пе,
йтеуір бірдее. Соан осы бйымтай бола ма деп отырмын.
27.04.1998ж. 15са.52мин.
Алматыша.
ш толын.
1996 жылы ыркйек айыны соы кездерінде елге баран
едім. Баруыма басты себеп болан 10/X – 96 ж. Тасболат шінші
келінін алып, тойа шаыран. Дл сол кні Райхан Асанмен бірге
Кокшетаудан бізге келмекші де болан. Сонымен, мен тойа
кешігіп, ткен со бардым, 20 кндей жрдім.
азан айыны бірінші аптасында демалыс кні дет бойынша
малімдер кні деп саналатын, дстрлі мереке кні еді.
Туан ауылым брыны «азастанны XXX жылдыы» совхозы
Шиелі ауданы. Бл жерге тстен кейінгі саат 3:00 тегі
жолаушылар таситын автомашинамен аудан орталыынан келіп
жеттім.
Осындаы балам Нралымны йіне кіруім мн екен, бір бала
олыма шаыру аазын жеткізді. Мазмны – «Бгінгі 16:00 да
болатын малімдерді тл мереке кніні онаы