Бастан кешкен, кµз кµрген
Шрифт:
соны кретін, не тыдайтыны бар ма, жо па?! Онымен, тіпті,
жмысы жо. Дегенмен, ойлаан ойы оны жеіп, осы кісі тыдайды –
ау деген бір рбысына барып тынбай, тынышталмайтын крінеді.
111
Сол жайт дл мені де басыма келіп трмасы бар ма! Пікірлесіп,
масаттанандай ма, йтеуір, бір у! Деп деміді ішінен бір алмасы
бар ма. Толатан йел зі не туарып білмейді, л ма, ыз ба? гіме
л не ыз тууында емес крінеді, сол 9 ай, 9 кн ктеріп уреленгенін
дниеге
перзентін (азды – кпті ісін) за уаыт бойында сатады. Оны жары
дниеге шыару жолын арастырды, яни толатты. Аырында, оны
шыарды да. Бл – оны туаны. Енді босанан йел не туанымен
жмысы жо, сол перзентіні жзіне араысы келіп – а жатады
екен. Жазушы да сол сияты ебегін кргісі келеді, зі ана емес,
пікірлес ауымына крсеткісі келетінін (тілектес ауымдарымен
талыа салады екен) білетін едім. Айтпашы, ішке жинаанны брі
перзент не туынды бола бермейді: айы – кні жетіп те, жетпей де
жарыа шыпай алатыны бар. Кейбіреуі жарыа шыанды жо
ылуа тырысады екен – ау! Мны да ткенде кездестірдік. Сзіміз
жалан болмау шін айтайы: Жлекте бір “Шырайлы” бойда
кнінде жергілікті кеесті депутаты екен. Соны соан бейімдеушіні
з есебі болан сияты. Сол “ Слу” о босаасында екі абат болып,
перзентін жасырын трде дниеге келтіреді де, тн ішінде мал ора
жаа апарып тастайды. Ертегілік сырта шыан біреу бір итті бір
нрсені салататып алып бара жатанын креді. араса, жаа туан
жап–жалааш сби. орыанынан дауысы шыып кетеді. Дереу
хабарлайды. Егесі табылады. Ел болып, “жабулы азан жабулы”
кйінде алдырады. Осыны алдында ана айтты ой, сыр да
жасырылмайды деп. “Отыз тістен шыан сз отыз рулы елге
жайылады” деген маал бар. Болан іс бізге де жетті, тіпті сол
“бейба” бізді елге келін де болып келді. “Сен таза мен саз” деген
бар емес пе, зі сияты кемдеуге осылды. Онымен де кп отаспай,
айта ажырасты. Бл йелді безбйрек десе болады. Мен
бйымтайымды итке тастамай, осыдан бір ибрат алар ма деген
масатпен, жааы, асыып, ашан крсеткенше абыржауымны
себебі сол шыар деп тжырымдадым. Енді біреулер білгенін біреуге
йретпей, зімен крге ала кетушілер де болады екен. Ел болан
со, р трлі болады екен. Мысалы, атбегі, сбегі сиятыларда бл
пия болады екен.
Бізді елде бір орыс болды. Біз оны “Федор Евсеевич” деуші
едік. Аты – жні де солай еді. Киім тігуші те шебер адам. Ісмерлігін
йретпей – а кетті - ау; зімен бірге ары дниеге алып кетті:
маскнем неме аратан лді.
Ал, жазушы Асар Томаанбетов,
келтіріп, 7 рет “Мать героиня” болуы керек еді, ондай ата алмаса да,
перзенттерін беріп кетті. Соны бір жрнаы осы мені шежіреме де
енді (“ыз зату”леі).
Білгенін жасыру, йретпеу, перзентін, бйымтайын жасыруды
мен пасы дер едім. Біреу: “Ер кісі де туады ма?” – депті. Оан: - И,
туады, - депті, - екіншісі.
112
Сол туаны емес пе, Асекені ( Асар Томаанбетовті).
Кездесуде ол кісі р ебегін ббегім деп санайды екен. 72 рет
толаттым дегенін з аузынан есітіп едім. Ал, кні бойы ораытып
айта алмай отыраным, з атамыз туралы шежіре жобасы еді. Кейбір
перзент нзіктеу келеді ой, ол ата-анасына кп байланысты.
Сол сияты мені де бйымтайым нзіктеу болса керек. Оушы
ауымым, байап стаыз, бір жерін жазым ыла крмеіз. Перзентім
7 айлы шала болса, 40 кн тымаа салып, матаа орап, кереге
басына іліп оюа да тура келер, кешірііз.
Блай деп жатыраным – карт ла лкендер дниеден
ертеректе тіп кеткен. азіргі кейінгі буындар, мені тстастарым,
ткеннен хабары кем, тіпті, жеті атасын да білмейтіндері мол.
ыпша шежіресі туралы млімет жоты асы. Оны ішінде Блты
тармаы осы сыр бойына тарихи жадайды тлкегімен келіп алан
жайы таы бар. Бл сол сыр бойындаылар жайлы ана млімет.
Сондытан да жетілмеген деп отырмын. Оушы ауымны ішінен
толытыратыны, кемшілігін жндейтіні болса, оан уанамын.
Шымкент аласында тратын Сарыпбеков Нрали інімні
хабарын есітіп (бл да шежіремен айналысушы), кездестім. Блты
ыпшаты ішінде ызылшекпені екен. Інісі барды тынысы бар
дегендей, шаршап жргенімде, жиан-тергенімді тгел олына табыс
еттім. лі де жинаудамыз. Енді жары круі де за болмаса керек.
Наурыз, 2002 ж.
Ой елегіне салыызшы.
алталыны алтасы толан аыл мен билік
“А шаштыны брі асаал емес”
(Халы маалы)
“Аяз би” ертегісін оымааныыз кем де кем болар. Сол Аяз би
кім еді, билікке алай жетті жне оны халы не шін армандааны
бріізге млім болар. Сол халы арманы, асааны бола ма деп
ойлаушы едік ой бір замандарда.
– Аыздаы Аяз би адамнан орушы ма еді?
– Жо. Халы оны адір ттатын, сыйлайтын. Ондай ел басарушы
болса, одан арты адамзатта адірменді жан болмас еді.
Адам баласы жаралалы бір-біріне деген астанды, ызаныш,
бсекелестік тынатын емес. айта оып, білім алып, мдениетті
болды деген сайын, ділетсіздікті, улы-смдыты кзі де