Хрыстос прызямліўся ў Гародні
Шрифт:
* Зноў жа невядома, адкуль людзі ХVІ стагоддзя ведалі пра фабрыкі, канвееры і вынаходніцтвы Форда. Можа, было гэта ад падазронай абазнанасці Братчыка. А хутчэй за ўсё, выявіўся тут вылікі промысел Божы.
І вось мы працуем. Дастаем — трымаем за хвост — квачом плюхаем. І Іуда тых мышэй у норы выпускае.
…І выйшлі мы з пуні тае, і зноў узнялі нас на рукі, і паабяцаў Хрыстос, што заўтра мышы пойдуць з горада, бо пачуў бацька ягоны на небе маленні чалавечыя.
Усё было б добра, але тут Іуда ўбачыў, як Лотр
Так непамысна тады зрабілася. Нібыта будучы лёс свой убачыў.
…Потым уражанне ад абяцання мінула, і тут усе гэтыя людзі са змарнелымі тварамі, бледныя кабеты, жабракі ў лахманах, дзеці няшчасныя — усё гэтае беднае мора адчула, што галоднае яно, што рызыкавала жыццём за гэтага чалавека і мае цяпер права прасіць аб найвялікшым дзіве, якое магчыма на зямлі, аб кавалку хлеба. І пачалося маленне аб другім дзіве:
— Хле-ба! Хле-ба! Хле-ба!
Рукі цягнуць. І тут разгубіліся ўжо не толькі мы. Разгубіліся і «простыя галубы», князі царквы.
Шчасце вялікае, што некаторыя пачулі маленне людское, падумалі, што вось сапраўды дасць хлеба і тым гандаль падарве, дый ад аднае тае думкі трохі пашалелі. Глядзім — праштурхаліся праз натоўп ад сваіх крам два чалавекі. Адзін худы, рыжы і вэнджанай рыбаю пахне. Другі — нібы з боханаў хлебных збіты. І апошні са з'едлівасцю такою Хрысту кажа:
— Але. Хлебчыку. Ствары ім цуд.
А другі з такой фарысейскаю мордаю пытае:
— Што ж не нагадуеш іх хлебам і рыбай?
Братчык маўчыць.
— Ці не можаш, і гандлярам трэба рабіць гэта? — пытае хлебнік.
І тут свежанькі наш Хрыстос нібыта зразумеў нешта. Паглядзеў на гандляроў. На крамы. На цэхавыя знакі над іхнімі дзвярыма.
— Гэта вашы склады?
— Н-ну, нашы.
— То прасцей, відаць, было б, каб гэта вы людзей нагадавалі.
— У нас нямашака, — кажа хлебнік. — Евангеллем святым клянуся.
— Ды яны ў нас пустыя, хоць ты сабак ганяй.
— Добра, — кажа Братчык. — Што ў вас ёсць, людзі?
Пашукалі ў натоўпе. Урэшце кажуць:
— У нас тут толькі пяць хлябоў і дзве рыбіны.
— Вось і добра, — усміхаецца шкаляр. — Вось мы іх зараз і парэжам. А каб не бачылі вы на свае вочы Божага дзіва, мы зробім так. Ты, Тумаш, вазьмі трохі апосталаў і дзве рыбіны, ды ідзіце ў тыя дзверы (вось я іх бласлаўляю). А я з шасцю хлеб вазьму ды пайду сюды… А вы, людзі, ставайце ў хвост, не штурхайцеся, без чаргі не лезьце, хопіць на ўсіх. А хлеб і рыбу падаем праз акенца.
Хлебнік з рыбнікам кінуліся
— Чаго вам? Людзі, вы ўсе чулі! Гэтыя евангеллем кляліся, што ў іх там пуста. То чаго шкодзіць вам свой хлеб атрымаць?
Толькі мы і чулі, як шыпеў хлебнік ля сваіх дзвярэй.
— Нельга сюды. Канкурыруеш, пан Езус.
Натоўп насунуўся бліжэй. І тут залямантаваў ля сваёй крамы рыбнік:
— Па жаданні веруючых цуду не будзе!
Але іх адцерлі ўжо. Хрыстос твар свой амаль да самых вачэй рыбнікавых прысунуў:
— Ану, ляці адсюль!
Той не хоча.
— У вас жа там нічога няма? — зноў спытаў Хрыстос.
— Н-ну.
— Тады ізыдзіце…
І пацяклі натоўпы. Дзве вялізныя змяі чалавечыя. А мы падавалі і падавалі праз акенцы хлябы, вэнджаную і салоную рыбу, мяхі з сухарамі і збожжам.
Пазней сказалі нам, што хлебнік з рыбнікам спалохаліся, што разарве іх галодны натоўп, але да самага канца глядзелі, як гэта можна з пустых складаў дзвюма рыбамі і пяццю хлябамі нагадаваць увесь горад. Надта гэта ім цікава было.
І нібыта хлебнік сказаў:
— Гадавец! А яшчэ Хрыстос. Ці Хрыстос бы так зрабіў?
А рыбнік нібы адказаў яму:
— А я здзіўляўся яшчэ ў царкве, якія гэта дурні крычалі: «Распні яго!» Дур-рань стары!
І нагадавалі мы тымі хлябамі і рыбінамі ўвесь горад, і ў запас людзям далі, і самі наеліся так, што лоб і жывот былі аднолькавай цвёрдасці. Ды яшчэ і засталося дванаццаць кашоў аб'едкаў.Адно насцерагала. З моманту гэтага большасць «апосталаў» адчула смак у салодкім жыцці і страціла адвечную пільнасць валацуг. Яшчэ б, то кралі, а тут самі нясуць табе. І нікуды не трэба ўцякаць, і тут добра, а катавальня — гэта нешта далёкае. Лявон — Пятро нават блюзнерыў, гладзіў сябе па пузе і ўздыхаў: «Царства Божае ўнутр мяне ёсць». А як Братчык сказаў яму, што не скончыцца гэта дабром, ён яму кінуў: «Уцякаць не ўздумай. Выдадзім. Тут грошай — рэкі». І як ні казаў Іуда, што разумны чалавек даўно б падумаў, як адсюль навастрыць лыжы, — ніхто пра гэта сур'ёзна не думаў, бо рэдкая гэта з'ява на зямлі — розум.
Што ж датычыцца мышэй, дык яны сапраўды пайшлі з горада. Моўчкі стаяў натоўп. У адчыненую браму ветрам несла смецце і пыл. І вось з'явіўся ар'ергард* мышынага войска.
* Відаць, трэба: авангард (рэд).
А потым пайшло і пайшло. Перапэцканая, трывожна-маўклівая рака.
Ішло войска. Запаланяла браму, плыло, рухалася. У нейкі свой апошні паход…»
РАЗДЗЕЛ ХІІІ ВЯЛІКАЯ БЛУДНІЦА