Хрыстос прызямліўся ў Гародні
Шрифт:
— Зразумеў, — сціснутым голасам сказаў Братчык. — Адвязвайце, ці што.
— Ну вось, — прымірэнча сказаў Лотр. — Так яно лепей. Праўда і талент — гэта зброя слабых. Таму яны яе і патрабуюць. Ды яшчэ і з дурной стойкасцю.
Адвязаны Братчык плюнуў.
— То ж бо вы, моцныя, закруціліся, як на патэльні.
— Нічога, — паблажліва сказаў Лотр. — Думай, што хочаш, абы танцаваў па-нашаму, пан Хрыстос.
Між тым брама дагарала. Пунсавела разжараная бронзавая луска. Палавіны амаль абваліліся.
— Малімончыкі, — нявесела жартаваў Кляонік. — «Хрысто-ос! Хрысто-ос!» Калі вы ўжо так верыце, што Хрыстос, то чаго вы пяткі свае парэпаныя падсмаліць баіцеся?
— До ўжо табе, — змрочна кінуў Гіаў Турай. — Спадзявацца — яно трэба, але волю Божую выпрабоўваць — справа апошняя.
За брамаю ўсё яшчэ шалёна ляскалі мячы. Варта, закутая ў сталь, гінула, не пускаючы абложнікаў з муроў.
— Пайшлі! — сказаў каваль.
Мяшчане з бервяном рушылі проста ў пару і дым. Ударыла ў агонь бервяно. Узвіўся фантан іскраў. Паляцелі галавешкі і вуголлі.
…Карніла, ужо без стралы, уварваўся зноў у катоўню:
— Гінем!
— А вам за што плацяць? — спытаў Жаба.
— З апошняга б'ёмся! Знемагаем! — прахрыпеў сотнік. — Хутчэй, вось-вось уварвуцца.
— Ну вось, — сказаў Лотр. — Тут справа важлівая, ролі размяркоўваем, а ты — не сказаўшыся, а ты — без дакладу.
Карніла прагна хапаў паветра.
— Дык вось, пан Хрыстос, — непарушна сказаў Лотр. — Адна перад табою ўмова: праз месяц — кроў з носа, а ўзнясіся. Каб усшэсце на славу было.
— Я, можа, і раней.
— Гэ, не. Пакуль не паробіш усіх спраў тваёй царквы — і не думай. Ты, Карніла, за ім сачы. Захоча, халера, раней узносіцца — бі яго ў маю галаву і цягні сюды.
— Гэта Бога?
Лотр пачырванеў:
— Ты што, вышэйшы за святога Паўлу?! — гаркнуў ён. — А Паўла «раздзіраў і шкамутаў царкву, уваходзячы ў дамы і цягнучы мужчын і кабет, аддаваў у цямніцы».
За нізкім лобам у сотніка нешта варочалася. Хутчэй за ўсё, непамернае здзіўленне.
— Ды ну?
— Настаўнікі нашы кажуць! Намеснікі Божыя! Выканальнікі ягонай волі! Першыя правадыры царквы на зямлі!
— Дзіўна…
— Імем Хрыста клянуся.
Сотнік выцягнуўся:
— Слухаюся.
— Сачы. І глядзі, каб не прывабіў цябе філасофіяй і пустою спакусай.
Па сотнікавым твары адразу было відаць, што спакусіць яго ніякай філасофіяй немагчыма.
— Гэтыя філосафы маюць нахабства пра жыццё і смерць разважаць. А жыццё і смерць — гэта наша справа, царкоўнага суда справа, моцных справа. І гэта нам разважаць, жыццё там каму або смерць, і нікому больш…
Лотр абвёў вачыма бадзяг. Убачыў Роскаша, які трымаўся ўсё з той жа годнасцю, ганарліва адставіўшы нагу.
— Значыцца, так, — сказаў Лотр. — Ты, Багдан Роскаш, за шляхецкую ўпартасць тваю, зныня — апостал Фама,
Чырвоны, як памідор, твар «апостала Тумаша» пачырванеў яшчэ больш:
— Мала мне гэтага па роду майму.
— Хопіць. Лявон Конаўка, рыбак.
— А! — тытунёвыя вочкі нядобра забегалі.
— Цябе з рыбакоў ледзь не першага завербавалі. Быць табе Кіфай, апосталам Пётрай.
Конаўка пачухаў лысіну, якая пачынала прабівацца між буйных кучараў, падступна ўсміхнуўся:
— А што. Я гэта заўсёды ведаў, што ўзвышуся. Я ж… незаконны сын караля Алеся. Кроў! Дык першым апосталам быць, гэта мне — лузанцы.
— Брат ягоны, Аўтух… Быць табе апосталам Андрэем.
Танклявы Андрэй сутаргава праглынуў сліну.
— Нічога, — сказаў Лотр. — Ім таксама спачатку страшна было.
Лотр моцна забраў у свае рукі справу, і Басяцкі яму не перашкаджаў. Высунуў ідэю, уратаваў усім шкуры — і до. Цяпер, калі Ватыкан будзе незадаволены — можна будзе казаць, што думку кінуў, а далей усё рабіў нунцый. Калі будуць хапаць, ён воленсноленс заступіцца за мніха — адной вяроўкай звязаны. А Лотрава рука шмат чаго вартая. Магутныя сваякі, сувязі, багацце.
Каплан унутрана ўсміхаўся.
— Сіла Гарнец, — сказаў Лотр.
Гарганцюа плямкнуў платаядным ротам і засоп.
— Ты Іакаў Зеведзееў, апостал Якуб.
— Хай.
— Яны таксама рыбачылі на галілейскім моры.
— Цікава, якая там рыба вадзілася? — спытаў новы апостал Якуб.
Пытанне засталося без адказу. Трэба было спяшацца. Лотр шукаў вачыма падобнага на дзяўчыну Ладыся.
— А брат твой па жанчынападобству, Іаан Зеведзееў, апостал Ян, евангеліст Ян.
Мудрагелістыя вочы Ладысевы пашырыліся.
— Прыемна мне. Але пацерам-то мяне вывучылі, а іншаму ні-ні. І нікога не паспелі за тыя часы. Іншыя пачалі першыя літары, а я тут прапаведваць пачаў. То я нават не ведаю, як «а» выглядае. Ані ў глове гэта ў мяне, ані…
Лотр усміхнуўся:
— Яны, рыбары гэтыя, думаеш, дужа пісьменныя былі?
— То няхай, — закаціліся юродскія вочы.
— Значыцца, вы — Зеведзеевы, — з няўлоўнай іроніяй сказаў Басяцкі.
Раввуні ўздзеў вочы ўгору.
— Ваанергес, — па-старагебрайску сказаў ён. — Божжа мой!
— Праўда твая, — сказаў Басяцкі. — Дужа яны гучна. «Сыны громавы».
Лявон Конаўка — Пятро — падступна засмяяўся:
— А што? Хто ўжо што, а я гэта ведаю. З імі ў адным будане начаваць немагчыма — такія ўдоды.
— Хопіць, — перарваў яго Лотр. — Акіла Кіёвы.
Целяпень скалануў іржавымі валасамі, дабрадушна ўсміхнуўся: зразумеў — на вогнішча не пацягнуць.
— Гэна… я.
— Ты з гэтага дня — Філіп з Віфсаіды. Апостал Піліп.
З цяжкасцю захадзілі вялікія надброўныя дугі.