Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
Хвастануў па зямлі бізун. Надрываючыся, нацягваючы лямкі, яны пацягнулі далей цяжкі плуг.
Рогач ідзе пустой вуліцай горада. Палае ў бочках смала. Блікі зарыва скачуць па яго абліччы.
Вузкая вулачка. Па абодва бакі яе — агароджы маленечкіх садочкаў. І раптам Рогач чуе стогн. Азірнуўся…
…У адным садку ляжаць юнак, у другім — дзяўчына. Яны прасунулі рукі праз краты агароджаў, імкнучыся дацягнуцца адно да
Рогач стаіць і глядзіць на іх. Гэтыя маладыя абліччы. Толькі на твары юнака туга і бяссільнасць. Задрыжэлі веі Рогача. Пакутны глухі гук вырваўся з грудзей.
Ён зноў глядзіць на шрам на запясці. Потым рашуча адчыняе фортку садка, падыходзіць і бярэ дзяўчыну на рукі.
Узмывае ўгору музыка… Асветлены зарывам, ён нясе яе, нясе, нясе, і твар яго прыўкрасны як ніколі…
…Паднёс, паклаў поруч з юнаком, у якога раптам рэзка расплюшчыліся вочы.
— Нахіліся… Кароль?
Рука яго шукае эфес кінжала.
— Не, — кажа Рогач. — Я ненавiджу яго, як можна ненавiдзець самае нячыстае ў сабе.
— Дзякуй Богу… Я ледзь не забіў невінаватага.
Кінжал вывальваецца з яго рукі. Ён падсоўвае руку пад галаву дзяўчыны. Заплюшчвае вочы.
— Цяпер я буду спаць. Доўга. Дзякуй табе, добры чалавек.
…Рогач ідзе прэч, рассеяна дакранаючыся да запясця.
Усё паскараюцца яго крокі.
Скача зарыва.
На плошчы, проста пасярэдзіне яе, ляжыць сівеючая жанчына ў чорным. Рогач набліжаецца да яе.
— Лёле, — чуе ён слабы голас, — Лёле, сынок.
Кліча жанчына. Рогач водзіць вакол вачыма. Непадалёк ляжыць хлопец яго год. Ён чымсьці падобны на Рогача. Рогач падыходзіць да яго, прыкладвае руку да яго сэрца. Хлопец мёртвы.
— Лёле…
Рогач закрывае далонню вочы. Пальцы яго дрыжаць. А потым ён падыходзіць да жанчыны і знаходзіць яе руку.
— Мама…
— Нічога не бачу, — кажа яна. — Цемра ў вачах. Гэта ты?
— Так, — у яго дрыжаць вусны. — Так…
Жанчына слаба ўсміхаецца:
— Ты доўга маўчаў…
— Так. Мне было дрэнна. Але зараз лепей.
— Дзяку Богу, — кажа яна. — Ты перахварэў. Ты цяпер будзеш жыць. Не дарэмныя пакуты ўсяго майго жыцця.
Яна кранае яго твар. Гладзiць дрыжачыя вусны.
— Ты плачаш? — пытае яна.
У Рогача коціцца з аднаго вока цяжкая сляза.
— Я вінаваты перад табою, маці.
— Ты будзеш жыць. Імем мацярынскай любові даю табе адпушчэнне грахоў. Усіх. Мінулых і сучасных.
Гасне яе твар. І тады Рогач схіляецца над ёю і аддае ёй апошні пацалунак.
Усмешка застывае на яе вуснах.
Рогач накрывае ёй твар. Устаў.
— О-о, — вырвалася з яго вуснаў.
Ён ідзе. Потым прыскарае крок. Потым бяжыць. Зарыва. Зарыва.
— Дух зямлі, што спарадзіў людское племя, — чутны яго голас.
Зоры заблыталіся ў галінах грушы.
— Дай мне смяротную долю. Простыя такія вялікія — дай мне быць простым.
Ён цягне рукі.
— Злітуйся. Дай. Дай быць чалавекам сярод людзей. Ведаць, што я смяротны, як яны. І павінен любіць і шкадаваць іх таму, што яны смяротныя, як я, і слабыя, як я… Дух зямлі, дух зямлі. — Рыданні раптоўна скаланулі яго. Ён падае ніц і рыдае так, што грудзі яго, здаецца, вось-вось разарвуцца.
Пад грушаю ў курчах раджаецца чалавек.
Раніца. Тая самая груша. Рогач расплюшчвае вочы, прасынаючыся. Пяшчотна вуркоча недзе лясны голуб.
Раса вясёлкава ззяе на лістах. Алмазнае павуцінне зіхаціць у галінах. Свет прыгожы да слёз.
Рогач нерухома ляжыць у траве, успамінаючы аб чымсьці. Груша распасцерла над ім галіны з ледзь намечанымі бутонамі.
Ён глядзіць на яе, баючыся паварухнуцца. Нарэшце вусны яго зварухнуліся.
— Ссохні, — з надзеяй і нянавісцю кажа ён.
Цішыня. А потым груша расцвітае на яго вачах. Пышней. Пышней. Белая, — не відаць лісцяў, — звінячая пчаліным звонам, раскошная ў зіхаценні расы, яна дрыжыць на ім. Песціцца. І ўсё прыгажэй і нястрымней яе цвіценне.
Рогач выходзіць з лесу на ўзлессе. Проста перад ім дарога, што ідзе ўдалячынь.
А па дарозе рушыць кавалькада: некалькі ўзброеных мужыкоў. Не звяртаючы на іх увагі, не ўздымаючы вачэй, Рогач ідзе да дарогі. І раптоўна жаночы крык прымушае яго ўздыргнуць.
— Рогач!!!
Ён узняў галаву…
…Проста да яго, саскочыўшы з каня, бяжыць па дарозе Дубраўка. І тады ён нястрымна кідаецца да яе. Сустрэліся. Зліліся.
— Я ведала, што ты прыйдзеш. Я ведала, што абавязкова… — Яна калоціцца ў яго руках, а ён бязважна цалуе яе вочы, бровы, валасы. Замершы, яна заплюшчвае вочы. Так яны стаяць, а вакол моўчкі глядзяць на іх коннікі.
Ян Шыбень перарывае маўчанне:
— Здароў, Андрэй!
— Здароў. Дзякуй табе. Што новага ў горадзе?
— Чума ў наваколлі знікла. Раптам. Гэтай ноччу.
— Я чамусьці ведаў, - кажа Рогач.
— Здаецца, ведаю і я, — кажа Дубраўка.
— Мы, — паправіў Ян. — Птушкі раззванілі аб гэтым паўсюль.
Ён папраўляе лук.
— Бывай. Ідзіце па зямлі. А мы паедзем. Зямля чакае, і вечар яшчэ далёкі.
— Бывай.
Аддаляецца атрад. Меншае. Меншае. І тады Рогач пытае ў Дубраўкі: