Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
— Дык гэта цецярук, дурны. Гэтага можна… Ты еш са мной.
— Нашто еш?
— Як нашто? Трэба. Ты ж шэсць дзён мяне выхайваеш.
— Гм… ну так, вядома… есці.
Ён сядае поруч і няўмела возіць лыжкай з гаршка.
…Вось ён зрэзаў у хмызняку тоўсты стволік ядлоўцу і згінае з яго лук…
…Вось прыладжвае ў расшчэпе будучай стралы перыйка цяцеркі…
…Страла ўзвілася ў неба і наздагнала там дзікага
Дзяўчына сядзіць на зэдліку. Ашчыквае качура. Рогач сядзіць поруч з ёй.
— Шыбеніцы не баішся… за гэта? — пытае яна.
— Ну іх к чорту.
— Чартыхацца нельга, — павучае яна. — Грэх. Нават папы так гавораць.
Рогач здрыгануўся:
— Але, папы гэта справа жудасная.
— Я цяпер ведаю, што ёсць сярод іх і дрэнныя людзі. Апошні налог з нас здзерлі на царкву.
Зябка пакурчылася.
— Як памірала вёска… Як чалавек… Пад канец ляпалі сцягі…
— Ды ў вас жа шмат пустэч вакол. Чаму не аралі?
— А каму патрэбна зямля, калі яна чорная, калі ніхто не ўпэўнены ў сваім жыцці? Здзіўляешся, што пустэчы, што людзі бягуць? Паўсюль так. Шкада, няма куды бегчы.
Рогач задумаўся.
— А ў лес?
— Хіба я магу раскарчаваць і выпаліць лясы? Паставіць хату?
— Я пайду з табою, — вырашыў нарэшце Рогач. — Можа, і мяне там не знойдуць.
Ён глядзіць на яе з нейкай новай, яснай усмешкай.
— Цябе каралева шукае?
— Горш…
— Тады трэба бегчы ў пушчу. Толькі ж у нас нічога няма… Нават каня.
Рогач паглядзеў на яе, паціснуў плячыма, адвярнуўся.
— Ты чаго шапечаш?.. Вой!..
У акне храпа белага каня. Конь пакасіў ліловым вокам. Пырхнуў.
— Вой, — Дубраўка засмяялася. — Пра ваўка размова, а воўк у хату. Адкуль ты?
— Ён прыблудны, напэўна. Гаспадар недзе памёр, а ён…
Раніца. Яшчэ не ўстала сонца, але з-за хмарак веерам выметнуліся першыя праменні… Міма трапяткіх сцягаў, міма мёртвай пустой вёскі ідзе конь, нагружаны вартым жалю набыткам.
Рогач і Дубраўка ідуць поруч. Рогач вядзе каня пад павады. Міма сцягаў. Міма шыбеніцы, што стучыць пустымі жалезнымі гакамі па слупах.
…Да кургана, на вяршыні якога свежы капец з каменем у галовах.
Рогач і Дубраўка стаяць ля капца. За іхнімі спінамі сонца паўлінавым хвастом узмятнула праменні.
— Крыж не паставіў?
— Не.
— Гэта ж нікому не шкодзіць, — кажа яна.
— Нават чорту? — робіць добрую міну Рогач.
— Чэрці цяпер ведаеш якія пайшлі… Можа, і ім нічога.
Рогач адмоўчваецца. Дзяўчына стае на калені і абдымае насып.
— Бывай,
— Не трымай зла… Калі вясной таюць курганы — першы дыхні з магілы цеплынёй.
Яна ўстае, выцірае вочы і ідзе па схіле ўніз. За ёй Рогач вядзе каня.
…Знікаюць.
Сонца, якое ўзнялося, асвятляе ўжо толькі курган з капцом і пустую вёску, над хатамі якой мёртва лунаюць белыя сцягі.
Сякера рэзка ўпіваецца ў ствол сасны-волата.
— Тут, — кажа Рогач.
Глухая пушча. Бароды моху на дрэвах. Журчыць лясная рачулка.
Дубраўка азіраецца, трымаючы каня.
Ствалы тоўпяцца, падтрымлiваючы целамi даўнi ветрабой. Чырвоныя мухаморы стаяць у лясной вады.
Застукала па дрэве сякера. Падаюць сосны. Адна… Другая… Дзесятая…
…Дубраўка падае Рогачу коўш з бярозавікам. Той п'е, гледзячы цераз край на дзяўчыну, якая глядзіць на яго ва ўсе вочы.
— Табе хтось казаў, што ты прыгожая?
Дубраўка апусціла галаву.
…I вось ужо стаiць на палянцы прысадзiстая хата з надворнымi будоўлямi.
Рогач зноў сячэ лес.
…Сцягвае сосны ўбок.
…Дубраўка прынесла яму абед. Рогач сядзіць і есць. Яна, прысеўшы, глядзіць на яго.
— Ай, Дубраўка, — пахвальвае ён. — Добра. Шкада, халаднаватая капуста.
— Што ты. Назнарок у анучах несла. Як агонь.
— Гм… А мне здалося — ахалода.
— Ты б і агонь жывы, напэўна, глытаў.
— Агонь? — твар Рогача стаў задумлівы і асвяціўся ўсмешкай. — Я люблю агонь. Толькі яго ніколі не паляць проста так, для агню.
— Але. Я аднойчы бычыла, як палілі ерэтыкоў, - па-свойму зразумела яна.
– І ў вас?
— Ну так. Ты ж ад гэтага і ўцёк у лес?
Рогач апусціў веі.
— Я люблю агонь. Вельмі. Тут вельмі халодна, цёмна. Але я хачу, каб проста агонь, каб нікога на ім не паліць… І няхай тут халодна.
Ён паглядзеў на Дубраўку, усміхнуўся.
— Д'ябал з ім, няхай халодна… Разумееш, калі я знайшоў цябе там, у хаце, у мяне вось тут, злева, пачало калаціцца нешта.
…Быццам васьміногі, раскарачыліся ў ямах аголеныя пні. Вакол палаюць вогнішчы. І ў гэтым вогненным марыве Рогач выдзірае бервяном-падважнікам вялізны пень.
— Гэ-эх, гэх, — чувацць цяжкае дыханне.
Пень рыпіць, лезе з зямлі, раскарачваецца. Вылез, дрыжучы карэннямі, як жывы.
…Агонь. Цяжкае дыханне. Сотні пнёў, выкарчаваных з зямлі.
І вось ужо гарыць ляда: выпальваюць карчоўку пад пасеў. Палае вялізны клін высечанага.
І Рогач глядзіць на агонь такімі вачыма, што Дубраўка кажа яму: